Ξαναχτίζεται το Τείχος του Βερολίνου;
Μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο η Ευρωπαϊκή Ένωση άλλαξε κατεύθυνση σε τέτοιο βαθμό που οι συνέπειες ίσως καταγραφούν ως εξίσου σημαντικές με εκείνες της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, αλλά σε αντίστροφη κατεύθυνση.
Οι κυρώσεις που ανακοίνωσε η Ε.Ε. κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της τελευταίας στην Ουκρανία αποτελούν το ξεκίνημα μιας πολιτικής και οικονομικής σύγκρουσης με τη Μόσχα, η οποία πιθανόν να σηματοδοτεί το τέλος του «πολυπολικού κόσμου» που δημιούργησε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Μοιάζει ως ο πόλεμος στην Ουκρανία που ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας να επαναφέρει το διχασμό της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Ένα διχασμός μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Τα στρατιωτικά «ταμπού» έσπασαν και η Γερμανία ανακοίνωσε με εμβληματικό τρόπο ότι ξεκινά μια κούρσα εξοπλισμών ύψους 100 δισ. ευρώ, αυξάνοντας από φέτος τις αμυντικές δαπάνες της πάνω από το 2% του ΑΕΠ -όπως «κατά σύμπτωση» απαιτούσε ο Ντόναλντ Τραμπ επί των ημερών του στην προεδρία των ΗΠΑ.
Η Ε.Ε., που δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει την ειρηνική συνεργασία στην ευρωπαϊκή Ήπειρο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κάνει ένα ξεκάθαρο άλμα προς τους εξοπλισμούς και την ενίσχυση της αμυντικής δυνατότητάς της , υπό την αιγίδα όμως του ΝΑΤΟ και με γερμανική πρωτοκαθεδρία.
Τι απέγινε ο στόχος της στρατηγικής αυτονομίας και η διαπίστωση του Εμανουέλ Μακρόν για «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ; Το ερώτημα θα απαντηθεί από τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα, αλλά η δυναμική των πραγμάτων δείχνει να διαμορφώνεται σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση.
Στον οικονομικό τομέα ανακοινώθηκαν από την Ε.Ε. βαρύτατες οικονομικές κυρώσεις, όχι μόνο κατά επιλεγμένων τραπεζών και Ρώσων ολιγαρχών αλλά και κατά της ίδιας της Τράπεζας της Ρωσίας, με πάγωμα των συναλλαγματικών διαθεσίμων της που φυλάσσονται στη Δύση, προκειμένου να γονατίσει το ρούβλι.
Προφανής στόχος τέτοιων μέτρων είναι να οδηγηθεί σε ασφυξία η ρωσική οικονομία και να δημιουργηθεί λαϊκή δυσαρέσκεια ώστε να αποσταθεροποιηθεί το καθεστώς Πούτιν.
Το γεγονός όμως είναι ότι τέτοιες κυρώσεις πέραν του ότι έχουν μεγάλο κόστος για την Ευρώπη δημιουργούν και ένα βαθύ ρήγμα με τη Ρωσία, παρότι οι δύο πλευρές είναι στενά συνδεδεμένες εμπορικά και οικονομικά.
Η Ευρώπη πλέον στρέφεται στις ΗΠΑ και στον ενεργειακό τομέα, θέλοντας να μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, με εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ ή άλλες χώρες αμερικανικής επιρροής, όπως το Κατάρ.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ΝΑΤΟ και ευρωπαϊκή άμυνα είναι έννοιες ταυτόσημες, αλλά το γεγονός είναι ότι τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της Ε.Ε. δεν ταυτίζονται με εκείνα των ΗΠΑ, ειδικά σε ότι αφορά στις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα.
Τα νεοσυντηρητικά «γεράκια» των ΗΠΑ της κυβέρνησης Μπους έχουν από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 προωθήσει συγκρουσιακές πολιτικές και άνοιξαν τον Ασκό του Αιόλου στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Τα «γεράκια» ήταν που υποστήριξαν την είσοδο στο ΝΑΤΟ χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, παρά τις αντιρρήσεις που είχαν Γαλλία, Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και κατά παράβαση των συμφωνιών που είχαν γίνει με τη Μόσχα. Ακόμα και ο Χένρι Κίσινγκερ ήταν ενάντιος σε κάτι τέτοιο, ενώ τελικά είναι μάλλον ξεκάθαρο ότι παρά τη ρητορική περί του αντιθέτου, ουδείς ήθελε την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Δυστυχώς, η Ευρώπη δεν κατάφερε να αποκτήσει ανεξάρτητη υπόσταση και πολιτική, ούτε το ειδικό βάρος που θα της επέτρεπε να επιβάλλει τη δική της οπτική στη σημερινή κρίση.
Δεν κατάφερε ούτε να μεσολαβήσει κατευναστικά.
Η εισβολή της Ρωσίας έβαλε «φωτιά» και όλα πλέον έχουν αλλάξει.
Οι ευρωπαϊκές επιλογές των τελευταίων ημερών φαίνεται ότι γέρνουν την πλάστιγγα υπέρ της πρόσδεσης στο άρμα των ΗΠΑ και προσχώρησης στη λογική των συγκρούσεων.
Η ταύτιση όμως των χωρών της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ παρότι τα συμφέροντά τους είναι διαφορετικά σημαίνει ότι το κόστος θα είναι ετεροβαρές, ασφαλώς σε βάρος των πρώτων. Πολλώ δε μάλλον που η Ρωσία, ύστερα από τη στάση της Ε.Ε. μοιραία οδηγείται «στην αγκαλιά» της Κίνας.
Τα τρία σενάρια για την επόμενη μέρα στην Ουκρανία: Σε όλα η Ευρώπη δείχνει χαμένη
Ουκρανία: Η Ευρώπη χαμένη εκ προοιμίου
Σχόλιο στον βρετανικό «the Guardian»: Γιατί η Δύση πάντα χάνει από τον Πούτιν
