Οι περισσότεροι κάτοικοι του Κιέβου, τους οποίους ρωτούσαν οι ξένοι δημοσιογράφοι εξέφραζαν την ίδια απορία: «Πώς γίνεται Ρώσοι και Αμερικάνοι να συζητούν για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία;». Οι συνομιλίες των άλλοτε πρωταγωνιστών του «Ψυχρού Πολέμου» ξεκίνησαν στην Γενεύη, με τις δύο πλευρές να δηλώνουν μάλλον ανυποχώρητες, αλλά να παραμένουν σχετικά φειδωλές στις διαρροές προς τον Τύπο.
Το σίγουρο είναι ότι οι συζητήσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες με επικεφαλής τους αναπληρωτές υπουργούς Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν (ΗΠΑ) και Σεργκέι Ριάμπκοφ κράτησαν επί οκτώ ώρες και δεν υπήρξε διακοπή τους, αλλά ούτε και οριστική απόφαση για το αν, πού και με ποιά μορφή θα συνεχιστούν. Αυτό θα εξαρτηθεί και από τις επερχόμενες συνομιλίες Ρωσίας-ΝΑΤΟ την Τετάρτη και με τις εξελίξεις στο Καζακστάν να έχουν προσθέσει μια ακόμα παράμετρο στη δύσκολη εξίσωση με στόχο την αναζήτηση της αποκλιμάκωσης.
To κλίμα ήταν μάλλον ανάλογο εκείνου της πρόσφατης τηλεφωνικής επαφής Μπάιντεν-Πούτιν.
Οι δύο διπλωμάτες, που γνωρίζονται από αμέτρητες διαπραγματεύσεις, είχαν ήδη συναντηθεί για δείπνο το προηγούμενο βράδυ. Μετά τη συνάντηση της αντιπροσωπείας, ο Ριάμπκοφ περιέγραψε τη συνομιλία ως «δύσκολη, αλλά πολύ επαγγελματική, εις βάθος και συγκεκριμένη». Η Σέρμαν, η οποία ενημέρωσε τηλεφωνικά κάποιους δημοσιογράφους, μίλησε για μια «έκτακτη συνάντηση» που ήταν «επαγγελματική, ειλικρινής και απλή». Οι δημόσιες δηλώσεις των διπλωματών δεν άφησαν να διαφανεί ότι υπήρξε κάποια προσέγγιση στα διακυβευόμενα ζητήματα.
Και οι δύο πλευρές επανέλαβαν τα αιτήματα που είχαν ήδη διατυπώσει αρκετές φορές. Η Σέρμαν κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποφασίσουν για την τύχη της Ουκρανίας. Η πολιτική διεύρυνσης του ΝΑΤΟ επίσης δεν τίθεται προς συζήτηση, γιατί είναι κυρίαρχη απόφαση μιας χώρας να ενταχθεί στη συμμαχία. Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να ξεκινήσουν εκτενείς διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των όπλων μέχρι και την αναβίωση της συνθήκης, που απαγορεύει τους πυρηνικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς.
Προϋπόθεση για αυτό, ωστόσο, είναι η αμοιβαία δεσμευτική ισχύς μιας συμφωνίας. Οι κανόνες πρέπει να ισχύουν εξίσου για όλους. Το ίδιο ισχύει και για τις συμφωνίες για διαφάνεια στους στρατιωτικούς ελιγμούς. Οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές ότι όλες οι λεπτομέρειες μιας συμφωνίας θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο από κοινού με τα κράτη της Ευρώπης και συνεπώς και με την Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να γίνουν μόνο «σε κλίμα αποκλιμάκωσης». Όταν ρωτήθηκε τι εννοεί ως αποκλιμάκωση, η Σέρμαν ζήτησε να αποσυρθούν οι εκατό χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες από τα ουκρανικά σύνορα.
Ο Σεργκέι Ριάμπκοφ τόνισε πολλές φορές ότι η Ρωσία δεν θα παρεκκλίνει από τα τρία βασικά αιτήματά της: το ΝΑΤΟ πρέπει να κάνει μια νομικά δεσμευτική δήλωση για να τερματίσει την επέκτασή του προς τα ανατολικά. Τα στρατεύματα θα πρέπει να αποσυρθούν από τα κράτη, που έντάχθηκαν μετά το 1997, και το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να τοποθετεί επιθετικά όπλα εντός εμβέλειας της Ρωσίας. Η εγγύηση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω είναι ένα βασικό ζήτημα για τη Ρωσία, είπε ο Ριάμπκοφ. «Δεν εμπιστευόμαστε την άλλη πλευρά, χρειαζόμαστε σταθερές, νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ότι η Ουκρανία και η Γεωργία δεν θα γίνουν ποτέ μέλη του ΝΑΤΟ». Μέχρι στιγμής βλέπει «από την αμερικανική πλευρά να μην κατανοεί πόσο επιτακτικό» είναι αυτό το θέμα για τη Ρωσία.
Τέλος επέμεινε και πάλι ότι η Ρωσία δεν αποτελεί απειλή για την Ουκρανία, απλώς τηρεί μια σκληρή στάση για να προστατεύσει την ασφάλειά της. Και ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα αποφασίσει για τα επόμενα βήματα μετά τις άλλες συναντήσεις αυτή την εβδομάδα. Το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας θα συνεδριάσει την Τετάρτη για πρώτη φορά μετά από δυόμισι χρόνια. Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), στον οποίο ανήκει και η Ρωσία, θα συνεδριάσει την Πέμπτη. Εάν το ΝΑΤΟ απορρίψει τη ρωσική πρωτοβουλία, η Μόσχα θα πρέπει να εξετάσει το θέμα από μια νέα προοπτική.
Διαβάστε ακόμα
Ο Μπορέλ ως σχολιαστής αποφάσεων Ρωσίας-ΗΠΑ για το ίδιο του το σπίτι
Οι υπερηχητικοί πύραυλοι Ρωσίας-Κίνας προκαλούν μια «Στιγμή Σπούτνικ»
