Σε αγώνα δρόμου έχουν επιδοθεί οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο για να μελετήσουν τη νέα αφρικανική παραλλαγή Όμικρον του κορωνοϊού και πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι, ιδίως σε ποιο βαθμό έχει την ικανότητα να διαφεύγει της ανοσίας μετά από εμβόλια ή νόσο Covid-19 (άρα υπάρχει ο κίνδυνος επαναλοίμωξης).
Αν και η εικόνα παραμένει ασαφής προς το παρόν, η γενική εκτίμηση είναι ότι ο πλήρης εμβολιασμός με δύο δόσεις θα συνεχίσει να παρέχει προστασία, αλλά μειωμένη (άγνωστο ακόμη πόσο), έναντι του κινδύνου βαριάς νόσου και θανάτου, γι’ αυτό η χορήγηση ενισχυτικής τρίτης δόσης είναι ακόμη περισσότερο αναγκαία προκειμένου να προστατευθούν περισσότεροι άνθρωποι.
Αν και η Όμικρον αποτελεί ένα ακόμη – μάλλον απρόσμενο – εμπόδιο για την έξοδο από την πανδημία, οι επιστήμονες θεωρούν πάντως απίθανο ότι θα μας στείλει ξανά σχεδόν στην αρχή, εκεί όπου βρισκόμασταν πριν ένα χρόνο χωρίς τότε τα εμβόλια. Όσοι περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται πλήρως και ακόμη καλύτερα με ενισχυτική τρίτη δόση, τόσο η Όμικρον θα βρίσκει εκείνη εμπόδια στο δρόμο της.
Με βάση τα έως τώρα δεδομένα κυρίως από την Αφρική, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και τη «Γκάρντιαν», προκύπτει μια ανάμικτη εικόνα για τη νέα παραλλαγή. Ο πρόεδρος της Moderna δρ Στέφεν Χοτζ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Όμικρον περιλαμβάνει ένα «μίγμα μεταλλάξεων Φρανκεστάιν» που εγείρει ανησυχίες, όμως πιθανότατα θα παραμένει σχετικά ευάλωτη στα εμβόλια. Αν όχι, τότε τα τελευταία θα χρειαστούν αναπροσαρμογές, κάτι που μπορεί να συμβεί αρκετά γρήγορα χάρη στην τεχνολογία mRNA.
Παρόλο που η Όμικρον έχει πολύ περισσότερες μεταλλάξεις, θα υπάρχουν πάντα περιοχές της νέας παραλλαγής που θα είναι εκτεθειμένες στα αντισώματα και στα Τ-κύτταρα. Από την άλλη, η Όμικρον πιθανώς είναι πιο μεταδοτική και ικανότερη – σε σχέση με τη Δέλτα και προηγούμενες παραλλαγές – να διαφεύγει της ανοσιακής αντίδρασης του οργανισμού, τόσο λόγω εμβολιασμού όσο και νόσησης. Το πόσο ικανή και αν θα υπάρξει όντως ανάγκη για αναπροσαρμογή των τωρινών εμβολίων, θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες για να απαντηθεί.
Ο Αμερικανός εξελικτικός βιολόγος Τζέσε Μπλουμ του Κέντρου Ερευνών Hutchinson στο Σιάτλ δήλωσε ότι «πιθανότατα σε λίγες εβδομάδες θα έχουμε καλύτερη εικόνα πόσο γρήγορα εξαπλώνεται η νέα παραλλαγή και πόσο αναγκαίο θα είναι να αναπτύξουμε μια νέα παραλλαγή του εμβολίου. Μπορούμε πάντως να είμαστε ήδη αρκετά σίγουροι ότι οι μεταλλάξεις της θα προκαλούν σημαντική μείωση στα εξουδετερωτικά αντισώματα».
Έως τότε τι σημαίνει αυτό για έναν πλήρως εμβολιασμένο με δύο δόσεις; Ο καθηγητής ανοσολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κάρντιφ επεσήμανε ότι, στις νέες συνθήκες, είναι καλή ιδέα η έξτρα προστασία που παρέχει η τρίτη δόση. Όπως είπε, «αν (λόγω της Όμικρον) η μισή ή τα δύο τρίτα ή όποιο άλλο ποσοστό της ανοσιακής απόκρισης δεν είναι πια αποτελεσματικό και μένεις με το υπόλοιπο μισό, τότε όσο πιο ενισχυμένο είναι αυτό, τόσο το καλύτερο».
Η τρίτη δόση αυξάνει σημαντικά τα αντισώματα και αυτό θα βοηθήσει κατά της Όμικρον, αν και, σύμφωνα με τον ανοσολόγο Μίχελ Νουσεντσβάιχ του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, αυτά μπορεί να μην είναι αρκετά για να εξουδετερώσουν τελείως τη νέα παραλλαγή.
Καλύτερη φαίνεται η εικόνα για όσους έχουν εμβολιαστεί πλήρως και μετά έχουν νοσήσει από τη Δέλτα ή πρώτα νόσησαν και μετά έκαναν μια δόση εμβολίου, καθώς έτσι απέκτησαν «υβριδική» ανοσία, η οποία είναι ανώτερη, σύμφωνα με τον Νουσεντσβάιχ.
«Αν έχει κάνεις δύο δόσεις εμβολίου και μετά μολυνθείς από τη Δέλτα και αναρρώσεις, τότε έχει αποκτήσει μια πολύ ευρεία, πολύ αποτελεσματική ανοσιακή απόκριση, η οποία πιθανώς καλύπτει αρκετά καλά οποιαδήποτε παραλλαγή μπορεί κανείς να σκεφτεί», δήλωσε και ο καθηγητής ιολογίας Ντέηβιντ Μάθιους του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά τους ανεμβολίαστους. Όπως είπε ο Μάθιους, «αν ισχύει ότι η Όμικρον είναι καλύτερη στη μετάδοση της από ό,τι η Δέλτα και φαίνεται πως έτσι είναι, τότε αυτό που θα συμβεί, είναι ότι θα επιταχύνει τον ρυθμό με τον οποίο ο ιός θα ‘βρίσκει’ τους ανεμβολίαστους και θα τους στέλνει στα νοσοκομεία, πράγμα που θα αυξήσει την πίεση στο εθνικό σύστημα υγείας. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει ένα λοκντάουν, αν οι νοσηλείες ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο όριο».
Παραμένει πάντως άγνωστο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πώς ακριβώς θα ‘συμπεριφερθεί’ η Όμικρον σε έναν πληθυσμό με μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη. Επίσης προς διερεύνηση είναι σε ποιο βαθμό τα αντιικά φάρμακα θα μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη νέα παραλλαγή, αλλά υπάρχει αισιοδοξία ότι θα είναι αρκούντως αποτελεσματικά. Το ίδιο πιστεύεται ότι θα συμβαίνει και με τη δεξαμεθαζόνη, η οποία δεν στοχεύει στον ίδιο τον ιό αλλά στην αντίδραση του σώματος σε αυτόν, συνεπώς οι πολλές μεταλλάξεις του ιού δεν αναμένεται να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα της.
