«Η εξαιρετική επιστήμη πρέπει να αναγνωρίζεται και όχι να τιμωρείται». Η δήλωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στη χώρα μετά την ανακάλυψη της παραλλαγής Ομικρον του κορωνοϊού και της επιβολής ταξιδιωτικών περιορισμών που ακολούθησαν σε βάρος της.
Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής βλέπει στην αντίδραση των ευρωπαϊκών χωρών μια τιμωρητική λογική απέναντι στην ειλικρινή στάση των επιστημόνων, που ενημέρωσαν άμεσα για την διαφοροποιημένη αλληλουχία γονιδιώματος.
Ο υπουργός Υγείας της Νότιας Αφρικής Joe Phaahla χαρακτήρισε τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που πρώτα η Μεγάλη Βρετανία, μετά τα κράτη της ΕΕ και τέλος άλλες χώρες έχουν επιβάλει στους ταξιδιώτες από τη Νότια Αφρική ως αδικαιολόγητους. «Αυτές οι σπασμωδικές αντιδράσεις απλά δεν έχουν νόημα», είπε ο γιατρός και μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου. «Ο Covid-19 είναι μια παγκόσμια κρίση υγείας. Πρέπει να συνεργαστούμε αντί να τιμωρούμε ο ένας τον άλλον,» επεσήμανε, κάνοντας επίσης λόγο για «κυνήγι μαγισσών.
Χάρη στην εμπειρία τους με τις επιδημίες HIV και φυματίωσης των τελευταίων δεκαετιών, οι ερευνητές της Νότιας Αφρικής συγκαταλέγονται στους κορυφαίους ειδικούς της ιολογίας στον κόσμο. Το κεντρικό σύστημα υγείας της χώρας διαθέτει μια αλυσίδα αναφορών, που λειτουργεί ταχέως και η εκτεταμένη έρευνα αλληλουχίας της κρατικής εργαστηριακής υπηρεσίας NHLS οδήγησε τώρα για δεύτερη φορά στην ανακάλυψη μιας παραλλαγής του κορωνοϊού, που έχει ταξινομηθεί ως ανησυχητική από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Το αποτέλεσμα ήταν ο «στιγματισμός» της χώρας, κάτι που ήρθε ενάντια και στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τις οποίες αγνόησαν για μια ακόμα φορά οι ευρωπαϊκές χώρες. Οπως ακριβώς είχαν κάνει και όταν οι επιστήμονες του ΠΟΥ προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο νέων μεταλλάξεων, αν δεν εμβολιαστεί γρήγορα ολόκληρος ο πλανήτης και ζητούσαν την άρση των πατεντών για το εμβόλιο κατά της covid-19. Αίτημα που έχει επίσης θέσει η Νότια Αφρική για λογαριασμό συνολικά της αφρικανικής ηπείρου και στο πλαίσιο του ΟΗΕ, χωρίς φυσικά να εισακουστεί.
Oπως επισημαίνουν τώρα οι επιστήμονες «εάν οι χώρες τιμωρούνται για την υποδειγματική τους εργασία στην έρευνα νέων παραλλαγών, αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να κρατηθούν μυστικές στο μέλλον».
Η βρετανική κυβέρνηση, η οποία πρώτη προώθησε την επιβολή των περιορισμών, δεν είχε καν επικοινωνήσει εκ των προτέρων με τους ομολόγους της της Νότιας Αφρικής. Και ενώ ακόμη και δημόσια μέσα άρχισαν να κάνουν λόγο για την «παραλλαγή της Νότιας Αφρικής», δεν είναι καθόλου σαφές από πού προέρχεται η μετάλλαξη.
Η γειτονική Μποτσουάνα δημοσίευσε μια δήλωση την Παρασκευή σύμφωνα με την οποία τέσσερα από τα πρώτα κρούσματα της «Ομικρον» εντοπίστηκαν εκεί στις αρχές Νοεμβρίου σε ξένους διπλωμάτες που έκτοτε εγκατέλειψαν τη χώρα. Από πού προέρχονταν ακριβώς δεν αποκαλύφθηκε. Αρχικά, οι διπλωμάτες είχαν μόνο μόλυνση από κορωνοϊό. Το γεγονός ότι οι τέσσερις περιπτώσεις αφορούσαν την παραλλαγή «Ομικρον» αποδείχθηκε μόνο από μεταγενέστερο προσδιορισμό της αλληλουχίας του γονιδιώματος που πραγματοποιήθηκε από εργαστήρια της Νότιας Αφρικής για την Μποτσουάνα.
Οι Ευρωπαίοι πάντως δεν ιδρώνουν για όλα αυτά. Η Κομισιόν φρόντισε να θυμίσει ότι στην συμφωνία για την προμήθεια επιπλέον 1,8 δισεκατομμυρίων εμβολίων υπάρχει ρήτρα που υποχρεώνει τις εταιρίες να τα προσαρμόσουν σε μια νέα παραλλαγή. Και μπορεί έτσι να κοιμάται ήσυχη με τη συνείδησή της.
