«Το ΝΑΤΟ είναι μια συμμαχία κατ’ όνομα» δήλωσε ευθαρσώς ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, κλιμακώνοντας την κριτική της Άγκυρας και ξεκαθαρίζοντας ότι υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος μέχρι να συμφωνήσει η χώρα του για ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Στη σκιά του ρωσοουκρανικού πολέμου βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια οι διαφωνίες και οι διαφορετικές επιδιώξεις των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ, με τη Συμμαχία και τις μεγάλες χώρες να προσπαθούν να πιέσουν ασφυκτικά την Τουρκία.
Παζάρι ή εκβιασμός;
Με διατυπωμένη την θέληση Φινλανδίας και Σουηδίας να ξεκινήσουν διαδικασίες ένταξης, η Τουρκία έχει μπει πολύ δυνατά στο γεωπολιτικό παιχνίδι, φιλοδοξώντας να είναι ρυθμιστής καταστάσεων, αλλά και να αποκομίσει όσο περισσότερα οφέλη μπορεί.
Μετά, λοιπόν, από ένα τριήμερο γεμάτο διαβουλεύσεις και συζητήσεις, στο προσκήνιο και το παρασκήνιο, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου ξεκαθάρισε ότι η χώρα του θέτει όρους προκειμένου να ανάψει το «πράσινο φως» για τις δύο χώρες του ευρωπαϊκού βορρά. Άφησε, παράλληλα, σοβαρές αιχμές για τη στρατηγική της Συμμαχίας, αλλά και προς άλλα μέλη.
«Στηρίζουμε εδώ και πολύ καιρό την πολιτική ανοιχτών θυρών του ΝΑΤΟ. Την ώρα που αρκετά κράτη – μέλη αντιτίθενται στην είσοδο της Γεωργίας, της Ουκρανίας, ακόμη και της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, εμείς υπογραμμίζουμε την πολιτική αυτή. Το ΝΑΤΟ είναι μια συμμαχία μόνο κατ΄ όνομα. Δεν κάνουμε παζάρια, η θέση μας είναι ξεκάθαρη: να σταματήσει η συνεργασία με τρομοκρατικές οργανώσεις και να ανακληθεί η απαγόρευση πώλησης όπλων στην Τουρκία. Αυτό δεν είναι παζάρι, αλλά αναγκαιότητα που προκαλείται από τις σχέσεις των συμμάχων. Θα πρέπει να υπάρξουν εγγυήσεις ασφάλειας, να σταματήσουν να στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις» είπε ξεκάθαρα ο Τούρκος ΥΠΕΞ σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο.
«Για τον λόγο αυτό, η αλληλεγγύη στο πλαίσιο της συμμαχίας είναι σημαντική. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε δημόσια τη θέση μας κατά της ένταξης των δύο αυτών κρατών την Παρασκευή. Έχουμε αναδείξει καθαρά όλα τα θέματα με τα οποία δεν αισθανόμαστε άνετα, ιδιαίτερα οι συναντήσεις των δύο αυτών κρατών με την τρομοκρατική οργάνωση PKK και τα μέλη της και, κυρίως, τα όπλα που τους προμηθεύει η Σουηδία. Το εξηγήσαμε πολύ καλά στους συμμάχους μας με φωτογραφίες και ντοκουμέντα» πρόσθεσε.
Ετοιμάζει επίσημο αίτημα η Φινλανδία
Σήμερα έγινε γνωστό πως η κυβέρνηση της Φινλανδίας αποφάσισε να υποβάλει επίσημο αίτημα ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο και η πρωθυπουργός Σάνα Μάριν έκαναν την ανακοίνωση σε κοινή συνέντευξη Τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο στο Ελσίνκι.
Ο αρχηγός του κράτους και ένα κυβερνητικό συμβούλιο «αποφασίσαμε από κοινού ότι η Φινλανδία θα ζητήσει να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο. «Είναι μια ιστορική ημέρα. Μια νέα εποχή αρχίζει», τόνισε.
Το φινλανδικό κοινοβούλιο αναμένεται αύριο, Δευτέρα, να εγκρίνει την απόφαση, σύμφωνα με τον πρόεδρο του σώματος, αλλά θεωρείται τυπική.
«Στη Φινλανδία έχουμε ακόμη μπροστά μας την κοινοβουλευτική διαδικασία, αλλά πιστεύω ότι το κοινοβούλιο θα συζητήσει αυτή την ιστορική απόφαση με αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα», δήλωσε η πρωθυπουργός της χώρας.
Στη συνέχεια, μια επίσημη αίτηση ένταξης θα υποβληθεί στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, πιθανότατα κάποια στιγμή την επόμενη εβδομάδα.
Στο μεταξύ ο Φινλανδός πρόεδρος υπογράμμισε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να συναντηθεί με τον Ερντογάν για τα προβλήματα που έφερε ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν σχετικά με την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Το κυβερνών κόμμα της Σουηδίας σχεδιάζει να ανακοινώσει τη θέση του σχετικά με την επιδίωξη ένταξης στο ΝΑΤΟ αργότερα την Κυριακή.
Γιατί η Σουηδία και η Φινλανδία δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ;
Και οι δύο χώρες παραμένουν αδέσμευτες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν μικρές στρατιωτικές δυνάμεις, σε σχέση με τη Ρωσία.
Η Φινλανδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 και πολέμησε δύο πολέμους εναντίον της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε μέρος των εδαφών της από τη Μόσχα. Η Φινλανδία υπέγραψε Συμφωνία Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας με τη Ρωσία το 1948, παγιώνοντας έναν βαθμό οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης και μένοντας απομονωμένη στρατιωτικά από τη δυτική Ευρώπη.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, που έφερε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επέτρεψε στη Φινλανδία να βγει από τη σκιά της Ρωσίας, καθώς μειώθηκε η απειλή από τη Μόσχα.
Το Ελσίνκι βασίστηκε στη δική του στρατιωτική αποτροπή και σε φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα για να διατηρήσει την ειρήνη. Όμως, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δείχνει κάθε άλλο παρά φιλικός.
Η Σουηδία δεν έχει διεξάγει πόλεμο εδώ και 200 χρόνια και η μεταπολεμική εξωτερική πολιτική επικεντρώθηκε στη στήριξη της δημοκρατίας διεθνώς, στον πολυμερή διάλογο και στον πυρηνικό αφοπλισμό.
Η Στοκχόλμη μείωσε τον στρατό της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ελπίζοντας ότι σε περίπτωση πολέμου θα μπορούσε να καθυστερήσει τη ρωσική προέλαση μέχρι να φτάσει βοήθεια. Η επίθεση του Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει κάνει την εγγύηση βοήθειας πολύ πιο ελκυστική.
Ωστόσο, πολλοί από την αριστερά στη Σουηδία παραμένουν καχύποπτοι για την ατζέντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, το οποίο τελικά βασίζεται στην αποτροπή που παρέχεται από το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ.
Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία μεταπήδησαν από την επίσημη ουδετερότητα στη στρατιωτική μη ευθυγράμμιση το 1995, όταν εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και οι δύο έχουν πλησιάσει όλο και περισσότερο στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και συμμετέχοντας σε ασκήσεις συμμαχίας, ως απάντηση σε μια ολοένα και πιο πολεμοχαρή Ρωσία.
Η ένταξη στη Συμμαχία θα φέρει τη Σουηδία και τη Φινλανδία κάτω από την ομπρέλα του Άρθρου 5, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ είναι επίθεση εναντίον όλων.
Γρήγορες διαδικασίες ζητά το Βερολίνο
Πεπεισμένος ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα εξετάσουν με «εποικοδομητικό τρόπο» ένα ενδεχόμενο αίτημα ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας, δήλωσε ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας Μίρτσεα Τζεοάνα, προσερχόμενος στην άτυπη σύνοδο.
Σε ό,τι αφορά τις τουρκικές ανησυχίες, ο κ. Τζεοάνα δήλωσε ακόμη πεπεισμένος ότι εφόσον οι δύο χώρες υποβάλουν αίτημα ένταξης, «θα είμαστε σε θέση να τις καλωσορίσουμε».
Πιθανή ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας θα ενισχύσει το ΝΑΤΟ όχι μόνο αμυντικά, αλλά και σε πολιτικό, δημοκρατικό επίπεδο, δήλωσε νωρίτερα η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ και τόνισε την ανάγκη, εφόσον οι δύο χώρες υποβάλουν αίτηση ένταξης, η διαδικασία εισδοχής να επιταχυνθεί, προκειμένου να μην παραμείνουν για μεγάλο διάστημα σε «γκρίζα ζώνη» και να δοθούν εγγυήσεις για τη μεταβατική περίοδο.
«Το ΝΑΤΟ ήταν και θα παραμείνει αμυντική συμμαχία, αλλά οι πόρτες του είναι ανοιχτές για όποιον χρειάζεται προστασία. Πριν από τις 24 Φεβρουαρίου, για κάποιες χώρες δεν ήταν πολύ σημαντικό να ενταχθούν. Αυτό άλλαξε, κυρίως για τους φίλους μας στην Σκανδιναβία. Ο κόσμος εκεί δεν ήθελε ένταξη, αλλά τώρα ωθούνται να ενταχθούν. Επειδή, όπως κι εμείς, θέλουν να ζουν σε ειρήνη και ασφάλεια», δήλωσε η κυρία Μπέρμποκ προσερχόμενη στις εργασίες της άτυπης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας στο Βερολίνο και επισήμανε ότι η Γερμανία έχει ήδη προετοιμαστεί για την περίπτωση υποβολής σχετικού αιτήματος, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία επικύρωσης.
Το ίδιο, πρόσθεσε, έχουν κάνει ήδη και άλλες χώρες. «Εφόσον αποφασίσουν να ενταχθούν, θα μπορούν να ενταχθούν γρήγορα. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι θα τους παρέχουμε εγγυήσεις ασφάλειας. Δεν πρέπει να υπάρξει μεταβατική περίοδος, μια γκρίζα ζώνη, όπου το καθεστώς τους θα είναι ασαφές», δήλωσε η υπουργός, αναφερόμενη στο διάστημα επικύρωσης της ένταξης, κατά το οποίο η υποψήφια χώρα δεν καλύπτεται από το ‘Αρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ.
Η επικύρωση μπορεί να διαρκέσει έναν χρόνο, λένε διπλωμάτες του ΝΑΤΟ, καθώς τα κοινοβούλια και των 30 χωρών του ΝΑΤΟ πρέπει να εγκρίνουν νέα μέλη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ τόνισε χθες ότι οι χώρες θα μπορούσαν να ενταχθούν «γρήγορα» και δήλωσε βέβαιος ότι θα μπορούσαν να βρεθούν ρυθμίσεις για την ενδιάμεση περίοδο.
Κατά το χθεσινό άτυπο δείπνο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών τάχθηκε υπέρ της άμεσης ένταξης των δύο χωρών, σύμφωνα με πληροφορίες. Μάλιστα, όπως αναφέρουν, υπήρξε «ανταγωνισμός» ποια χώρα θα επικυρώσει πιο γρήγορα τα σχετικά πρωτόκολλα προσχώρησης, υπονοώντας ότι το θετικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι προκαθορισμένο, ενώ μόνη παραφωνία ήταν η Τουρκία.
Η ελληνική θέση, όπως εκφράστηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, είναι ότι η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας θα ενισχύσει το μέτωπο των αρχών της Δημοκρατίας και του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, αρχές και αξίες, οι οποίες οφείλει να πρεσβεύει το ΝΑΤΟ.
Απειλές από Πούτιν
Χθες, Σάββατο, ο Φινλανδός πρόεδρος είχε επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον ενημερώσει για το επικείμενο αίτημα ένταξης της χώρας του, το οποίο προκαλεί απειλές για αντίποινα από τη Μόσχα.
«Εγώ ή η Φινλανδία δεν συνηθίζουμε να κρυβόμαστε (…) Είναι καλύτερα να λέει κανείς ξεκάθαρα και στο ενδιαφερόμενο μέρος αυτό που έχει ήδη λεχθεί και αυτό θέλησα να κάνω», είπε σήμερα ο Νιινίστο για τη χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία του.
Ο Ρώσος πρόεδρος του επισήμανε πως η ένταξη στο ΝΑΤΟ «θα ήταν ένα λάθος», καθώς θεωρεί ότι «δεν υπάρχει καμία απειλή για την ασφάλεια της Φινλανδίας», σύμφωνα με το Κρεμλίνο.
Στη Φινλανδία, ο πόλεμος στην Ουκρανία μεταφράσθηκε σ’ ένα ιστορικό άλμα στην υποστήριξη προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ για καλύτερη προστασία από τη Ρωσία, με την οποία η χώρα μοιράζεται σύνορα μήκους 1.300 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το ποσοστό των Φινλανδών που θέλουν να ενταχθεί η χώρα τους στη συμμαχία ξεπέρασε τα τρία τέταρτα, δηλαδή τριπλασιάσθηκε σε σχέση με πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
