Το «μπάχαλο» που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες με τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και το οποίο αναμένεται να γνωρίσει την κορύφωσή του μέσα στο Μάιο φέρει σε μεγάλο βαθμό την υπογραφή της Κομισιόν και πρωτίστως της προέδρου της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Από την εποχή της πανδημίας και μετά την πρώτη περίοδο της μεγάλης αμηχανίας η πρώην Υπουργός Αμυνας, που κάθε άλλο παρά θετικές μνήμες άφησε από τη θητεία της στο Βερολίνο, έχει προφανώς καταληφθεί από μια κρίση μεγαλομανίας, θεωρώντας ότι μπορεί να αφήσει την δική της σφραγίδα στην ιστορία της Ευρώπης.
Εκμεταλλεύτηκε για αυτό δύο παράγοντες. Πρώτα την απόλυτη έλλειψη ηγεσίας στην Ευρώπη που αποκαλύφθηκε με την πανσπερμία μέτρων και τις τεράστιες αντιφάσεις στις αρχές της αντιμετώπισης του κορωνοϊού και δεύτερον το γεγονός ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν μάλλον υποτιμήσει την ικανότητά της στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και ραδιουργίες.
Κατάφερε έτσι να αναβαθμίσει το πλαίσιο λειτουργίας και τις αρμοδιότητες της Κομισιόν σε τομείς που αποτελούσαν γκρίζες ζώνες και να φέρει συχνά τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προ τετελεσμένων γεγονότων.
Τα «ραντεβού στα κρυφά» έγιναν συνήθεια
Με το πρόσχημα του «συντονισμού» των Ευρωπαίων διαπραγματεύτηκε αυτή τις ποσότητες και τις τιμές των εμβολίων. Ακόμα εκκρεμεί το αίτημα πέντε ευρωβουλευτών για πλήρη πρόσβαση στα αρχεία των διαπραγματεύσεων και στα κείμενα των συμφωνιών με τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες.
Ανάλογη αδιαφάνεια, χωρίς κανέναν έλεγχο από το ευρωκοινοβούλιο επικρατεί και στο ζήτημα της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης και της διάθεσης των πόρων του στα κράτη μέλη. Και εδώ φαίνεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν συμπεριφέρεται ωσάν να θεωρεί ότι μπορεί να διαθέτει (ή να μην διαθέτει) τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ κατά το δοκούν.
Αυτό που πρέπει να αναγνωρίσει κανείς στην κυρία φον ντερ Λάιεν είναι ότι μαθαίνει γρήγορα. Την ίδια μυστικότητα και παρασκηνιακή λογική εφάρμοσε στις συναντήσεις της με την αμερικανική ηγεσία «αποφασίζοντας» για λογαριασμό της ΕΕ την αλματώδη αύξηση των μεταφορών υγροποιημένου φυσικού αερίου πολύ πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Η σπουδή του εφοπλιστικού κλάδου για παραγγελίες των αντίστοιχων τάνκερ ήδη από τα μέσα του 2021 είναι αποκαλυπτική.
Χωρίς έλεγχο από κάποιο άλλο όργανο διαχειρίζεται η Κομισιόν και τα κονδύλια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη (ΕΜΕ), ενός ταμείου εκτός προϋπολογισμού ύψους 5 δισ.€, από το οποίο έχει ήδη διαθέσει ένα σημαντικό μερίδιο, περίπου 1 δισ. σε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Με τον ίδιο τρόπο ουσιαστικά έγινε και η επεξεργασία της λίστας των κυρώσεων κατά της Μόσχας. Σε συνεργασία δηλαδή με τη διοίκηση του Τζο Μπάιντεν και πάλι με απόλυτη μυστικότητα πριν ξεκινήσει ο πόλεμος το Δεκέμβριο του 2021. Οσοι δημοσιογράφοι ζήτησαν τότε πιο λεπτομερείς πληροφορίες εισέπραξαν μια κατηγορηματική άρνηση.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τα μέτρα δεν έχουν «εφαρμοστεί» με τον ίδιο τρόπο από όλα τα κράτη μέλη, τα οποία ουσιαστικά δεν είχαν λόγο στην επεξεργασία τους. Γι αυτό και κάποια γιότ Ρώσων ολιγαρχών παραμένου ακόμα απείραχτα σε ευρωπαϊκά λιμάνια, όπως και τα ακριβά «σαλέ» στις Αλπεις.
Πόσο μελετημένες ήταν τελικά οι «κυρώσεις»
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι δεν υπήρξε πραγματική μελέτη για τις συνέπειες των κυρώσεων για τις ίδιες τις χώρες της ΕΕ. Το να προσπαθούν τώρα να δικαιολογηθούν κάποιοι πολιτικοί με συνθήματα τύπου «να παγώσουμε για την ειρήνη» ή «να κλείσουμε τα aircondition για την ελευθερία» μόνο ως χαριτολογήματα μπορούν να αξιολογηθούν και όχι ως σοβαρή και στοχευμένη πολιτική.
Οσο για το ενδεχόμενο «ενεργειακών ελλείψεων» στην Ευρώπη, εκεί τα πράγματα μπερδεύονται ακόμα περισσότερο. Το φάσμα της ύφεσης πάνω από τις οικονομίες της ΕΕ είναι ορατό και οι προειδοποιήσεις για απειλητική άνοδο της ανεργίας και της ανέχειας ηχηρές. Βεβαίως η κυρία φον ντερ Λάιεν και οι παρατρεχάμενοί της δεν πρόκειται να παγώσουν το χειμώνα ή να… λιώσουν το καλοκαίρι. Ούτε πρόκειται να βρεθούν ανίκανοι να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων τους. Ασφαλώς δεν θα πεινάσουν κιόλας. Για εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών, όλα τα παραπάνω δεν θα πρέπει να αποκλείονται.
Οταν η λέσχη αυτοκινήτου της Γερμανίας ADAC καλεί τους οδηγούς να κάνουν οικονομία στα καύσιμα, αποφεύγοντας περιττές μετακινήσεις και οδηγώντας πιο αργά, τότε ο νους επιστρέφει σε διηγήσεις των… παππούδων από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ισως τελικά η πρόεδρος της Κομισιόν να καταφέρει να γράψει ένα κεφάλαιο ευρωπαϊκής Ιστορίας. Ευτράπελο και τραγικό ταυτόχρονα.
Πόσο LNG και κυρίως πόσο γρήγορα μπορεί να έρθει στα λιμάνια της Ευρώπης;