Αυστηρή προειδοποίηση για άμεση ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος απηύθυνε στην Ελλάδα η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βέρα Γιούροβα, σύμφωνα με επιστολή που έχει στην κατοχή της η EURACTIV.
«Στις 28 Ιανουαρίου, η Επιτροπή απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα λόγω μη κοινοποίησης των μέτρων που έλαβε η τελευταία για τη μεταφορά της οδηγίας για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος στο εθνικό δίκαιο έως τη λήξη της προθεσμίας της 17ης Δεκεμβρίου 2021», ανέφερε η Γιούροβα σε απάντησή της σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Στέλιο Κούλογλου.
Η εν λόγω οδηγία της ΕΕ παρέχει προστασία στους καταγγέλλοντες σε όλη την Ευρώπη και αντικαθιστά μια «άνιση και κατακερματισμένη προσέγγιση» σε εθνικό επίπεδο. Εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία έως τον Δεκέμβριο του 2021 για να το μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο, κάτι που η Ελλάδα απέτυχε να κάνει.
Μάλιστα, ο φόβος του σκανδάλου Novartis αλλά και η πίεση από την ισχυρή ακροδεξιά πτέρυγα της ΝΔ – Άδωνις Γεωργιάδης, Μάκης Βορίδης και Θάνος Πλεύρης – υποχρέωσαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αποσύρει το νομοσχέδιο που παρουσίασε στον υπουργικό συμβούλιο της 10ης Απριλίου ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας για την ενσωμάτωση της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, Άδωνις Γεωργιάδης, Μάκης Βορίδης και Θάνος Πλεύρης διαμαρτυρήθηκαν έντονα καθώς όπως υποστήριζαν με την ενσωμάτωση θα δικαιώνονταν οι προστατευόμενοι μάρτυρες του σκανδάλου Novartis. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, κατά τις ίδιες πληροφορίες, είπε ότι δέχεται πιέσεις από τις Βρυξέλλες για την ενσωμάτωση της οδηγίας και υποσχέθηκε δικλείδες ασφαλείας εάν αποδειχθεί ότι οι μάρτυρες είπαν ψέματα. Στη συζήτηση φέρεται να παρενέβη και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος, ο οποίος είπε ότι θα είναι ντροπή αν προχωρήσει αυτή η ρύθμιση. Έπειτα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από τον υπουργό Δικαιοσύνης να αποσύρει προσωρινά τη διάταξη.
«Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο και να εφαρμοστεί από όλα τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την αποτελεσματική επιβολή της οδηγίας», τονίζει στην απάντησή της η Κομισιόν.
Η Ευρωπαία Επίτροπος στην απάντησή της επισημαίνει ακόμη ότι «η Κομισιόν κάλεσε τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέτρα προστασίας για τους δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης που ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά» καθώς «το έργο τους ενέχει ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φυσικών απειλών και επιθέσεων, γεγονός που, στις πιο τραγικές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε δολοφονίες, όπως έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη».
Σχολιάζοντας την απάντηση της Γιούροβα, ο ευρωβουλευτής Στ. Κούλογλου δήλωσε: «Η απάντηση Γιούροβα τα λέει όλα. Ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης φέρεται να χαρακτήρισε την ενσωμάτωση της οδηγίας ντροπή. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει ότι η στάση της είναι που ντροπιάζει την Ελλάδα».
Όπως γράφει το EURACTIV, αναφερόμενο στην υπόθεση Novartis και των δημοσιογράφων Κώστα Βαξεβάνη και Γιάννας Παπαδάκου, η Γιούροβα τόνισε ότι η Επιτροπή παρακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά επισημαίνει ότι η απονομή της δικαιοσύνης εναπόκειται στα κράτη μέλη. Ωστόσο, το πολιτικό της μήνυμα ήταν σαφές.
«Οι ερευνητές δημοσιογράφοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς και του εξτρεμισμού. Το έργο τους ενέχει ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φυσικών απειλών και επιθέσεων, γεγονός που, στις πιο τραγικές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε δολοφονίες, όπως έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη», είπε.
Υπογράμμισε ότι η Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέτρα προστασίας για τους δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης που ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά.
«Η Επιτροπή προετοιμάζει πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από καταχρηστικές αγωγές και θα προτείνει ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με σκοπό τη διασφάλιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ», υπογράμμισε.
Τέλος, έκανε και αναφορά και στην ελευθερία Τύπου, λέγοντας ότι η Κομισιόν παρακολουθεί τις εξελίξεις όσον αφορά στην πολυφωνία και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου και των επακόλουθων ενεργειών.
«Η έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις εξελίξεις που αφορούν την ελευθερία του Τύπου και την ασφάλεια των δημοσιογράφων», κατέληξε.
Ολόκληρη η απάντηση της Επιτρόπου Γιούροβα:
«Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1937[2] σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο και να εφαρμοστεί από όλα τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την αποτελεσματική επιβολή της οδηγίας. Στις 28 Ιανουαρίου 2022 η Επιτροπή απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα λόγω μη κοινοποίησης των μέτρων που έλαβε η τελευταία για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο έως τη λήξη της προθεσμίας της 17ης Δεκεμβρίου 2021.
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς και του εξτρεμισμού[4]. Το έργο τους ενέχει ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φυσικών απειλών και επιθέσεων, γεγονός που, στις πιο τραγικές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε δολοφονίες, όπως έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Η Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέτρα προστασίας για τους δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης που ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά. Η Επιτροπή προετοιμάζει πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από καταχρηστικές αγωγές και θα προτείνει ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με σκοπό τη διασφάλιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ. Όσον αφορά την υπόθεση των ερευνητών δημοσιογράφων που αναφέρατε, η Επιτροπή παρακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά επισημαίνει ότι η απονομή της δικαιοσύνης εναπόκειται στα κράτη μέλη.
Η Επιτροπή παρακολουθεί τις εξελίξεις όσον αφορά την πολυφωνία και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου και των επακόλουθων ενεργειών. Η έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις εξελίξεις που αφορούν την ελευθερία του Τύπου και την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021[5], οι εκθέσεις για το κράτος δικαίου θα περιλαμβάνουν συγκεκριμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη».
Ολόκληρη η ερώτηση του Στ. Κούλογλου:
«Στις 17 Δεκεμβρίου 2021 έληξε για την Ελλάδα η προθεσμία για τη μεταφορά της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ.
Η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή δεν έχει ολοκληρώσει το έργο της, η δε δημόσια διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν έχει σημειώσει πρόοδο. Ένας συνασπισμός οργανώσεων υπέρ της διαφάνειας και κατά της διαφθοράς έχει καταγγείλει την πλήρη έλλειψη συνεργασίας κατά την κατάρτιση του σχετικού πλαισίου, ενώ 48 βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν υποβάλει ερώτηση στο κοινοβούλιο. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κωνσταντίνος Τσιάρας, δήλωσε ότι για τις εργασίες της συντακτικής επιτροπής είχε δοθεί παράταση, η οποία επίσης έχει λήξει.
Όπως κατέδειξε το σκάνδαλο διαφθοράς της Novartis, οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος όχι μόνο δεν προστατεύονται στην Ελλάδα αλλά έχουν δεχθεί δημόσιες επιθέσεις. Προσπάθειες να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους έγιναν ακόμη και από υπουργό της κυβέρνησης που αποτελεί αντικείμενο έρευνας για το σκάνδαλο. Δύο δημοσιογράφοι που διερεύνησαν την υπόθεση αντιμετωπίζουν ποινικές κατηγορίες ότι είναι μέλη εγκληματικής οργάνωσης!
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Τι προτίθεται να πράξει για να διασφαλίσει την εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 από την ελληνική κυβέρνηση;
- Πώς κρίνει τη δίωξη ερευνητών δημοσιογράφων;»
