Εκατομμύρια Βρετανοί πολεμούν με τη φτώχεια, αλλά ο Τζόνσον δίνει πολεμικές συμβουλές στο Ζελένσκι
Περίπου 2,5 εκατομμύρια Βρετανοί χρειάστηκαν να προσφύγουν φέτος σε «τράπεζες τροφίμων» (food banks) κάτι σαν τα δικά μας κοινωνικά παντοπωλεία, ένας θεσμός που έχει αποδειχτεί σωτήριος για την κοινωνία της χώρας τα τελευταία χρόνια, όπως είχε δείξει στις ταινίες του και ο μεγάλος σκηνοθέτης Κεν Λόουτς. Το ποσοστό αυτό δεν δείχνει να μικραίνει, καθώς οι τιμές της ενέργειας στο νησί συνεχίζουν να καλπάζουν και τα καθημερινά ρεπορτάζ ασχολούνται πλέον με το δίλημμα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια οικογένειες: «Φαγητό ή θέρμανση». Το εισόδημα δεν φτάνει και για τα δύο και ο υπουργός Οικονομικών αγωνίζεται να βρει τρόπους να ξεπεράσει τις κλασσικές νεοφιλελεύθερες εμμονές των Τόρις για να καταφέρει στοιχειωδώς να απαλύνει τις πληγές του Brexit, της πανδημίας και τώρα του πολέμου.
Το δίλημμα «φαγητό ή θέρμανση»
Ολα αυτά σε μια χώρα που δεν εξαρτάται τόσο άμεσα ενεργειακά από τη Ρωσία και υποτίθεται ότι είχε μπεί σε ένα καθεστώς εξασφάλισης «αυτάρκειας» μετά την αποχώρησή της από την ΕΕ. Η ανακοίνωση για τη δημιουργία επτά νέων πυρηνικών σταθμών ενέργειας κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά για πολίτες που βλέπουν την ετήσια τους επιβάρυνση για το ρεύμα να σκαρφαλώνει από τις 1.800 στις 2.500 λίρες και για τη βενζίνη να διπλασιάζεται, αυτό μοιάζει τώρα πολύ μελλοντικό.
Ο «the Guardian» που ανέφερε αυτά νούμερα έκανε λόγο για μια «κατάσταση κοινωνικής έκτακτης ανάγκης» που θα καθορίσει την χώρα για τα επόμενα χρόνια. Κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά. Ολοένα και περισσότεροι πολίτες συνειδητοποιούν, ότι τελικά δεν είναι και τόσο μεγάλη η απόσταση που τους χωρίζει από τα φτωχοποιημένα στρώματα της κοινωνίας, που εξαρτώνται από επιδόματα, φιλανθρωπίες ή την αλληλεγγύη συνανθρώπων τους.
Ο Μπόρις Τζόνσον μοιάζει να προσπαθεί να αντιπαρέλθει αυτό το πρόβλημα με ρητορείες δανεισμένες από τις εποχές των δύο παγκοσμίων πολέμων που εξυμνούν την ανθεκτικότητα και τη στωϊκότητα των συμπατριωτών του. Ομως όσο ο πόλεμος διαρκεί και οι συνέπειες του αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο έντονες τα «ρητορικά χτυπήματα στην πλάτη» αρχίζουν να μοιάζουν απολύτως ανεπαρκή.
Ο Τζόνσον υπέρ της συνέχισης του πολέμου
Από την άλλη σε μεγάλη μερίδα του Τύπου αρχίζει να γεννιέται μια υποψία. Ο Βρετανός πρωθυπουργός μοιάζει να μην θέλει ένα γρήγορο τερματισμό του πολέμου. Το υπονόησε ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην συνέντευξή του στον «Εconomist», όπου ναι μεν εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για την αμέριστη υποστήριξη της Βρετανίας, αλλά σχολίασε ότι δεν είναι και τόσο σίγουρος ότι ο κύριος Τζόνσον θέλει ένα γρήγορο τέλος, αφού πιστεύει ότι με το πέρασμα του χρόνου αποδυναμώνεται ο Πούτιν. Το τελευταίο είναι σίγουρα ένα θέμα προς συζήτηση. Το σίγουρο είναι ότι ο πρωιθυπουργός της Βρετανίας μοιάζει να απολαμβάνει αυτό το πολεμικό κλίμα, που έχει αλλάξει την ατζέντα και του δίνει την ευκαιρία να ικανοποιήσει τις φαντασιώσεις του ως μικρός Τσώρτσιλ.
Την εικόνα αυτή επιβεβαίωσε δημοσίευμα των «Times» του Λονδίνου, που αναφέρει ότι ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον κάλεσε τον Πρόεδρο της Ουκρανίας σε τηλεφωνική επικοινωνία να μην δεχτεί «δυσμενείς συνθήκες για χάρη μιας γρήγορης ειρήνης». Η εφημερίδα επικαλέστηκε υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος που δήλωσε ότι το Λονδίνο φοβάται ότι οι χώρες της ΕΕ κυρίως Γαλλία και Γερμανία μπορεί να φανούν εξαιρετικά υποχωρητικές στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν μια ειρηνευτική συμφωνία, ακόμη κι αν αυτή αποβαίνει σε βάρος της Ουκρανίας. «Το Κίεβο πρέπει να κάνει ειρήνη από θέση ισχύος» είναι η θέση της βρετανικής διπλωματίας. Τα παραπάνω συμβαδίζουν με δήλωση που έκανε η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας στους βουλευτές τη Δευτέρα. Η Ουκρανία πρέπει να αποτραπεί από το να «ξεπουληθεί», τόνισε, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Την ώρα λοιπόν που οι Βρετανοί μετρούν κάθε λίρα και κάθε γαλόνι βενζίνης, η κυβέρνησή τους μοιάζει να κερδοσκοπεί πολιτικά σε μια συνέχιση του πολέμου. Αυτό ως ένα βαθμό συμβαίνει μακριά από την προσοχή μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, που παραμένει στο πολιτικό περιθώριο και δεν ασχολείται με… γεωπολιτική.
Η… ατομική ευθύνη των φτωχών
Κάτι που δεν είναι άσχετο βεβαίως και με την ιδεολογική επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού που κατάφερε να μετατρέψει την φτώχεια σε προσωπική αποτυχία και ντροπή. Το σχόλιο του «the Guardian» είναι χαρακτηριστικό:
«Ένα πράγμα για το οποίο σπάνια μιλάμε είναι πότε και πώς οι δυσκολίες επιβίωσης άρχισαν να γίνονται τόσο αναπόφευκτες. Στην πολύ συκοφαντημένη δεκαετία του 1970, όταν τα συνδικάτα ήταν ισχυρά και το κράτος πρόνοιας διένυε στα τελευταία του χρόνια ως αξιόπιστο δίχτυ ασφαλείας, η ανισότητα εισοδήματος και πλούτου ήταν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα – και παρόλο που η φτώχεια ήταν ένα ζήτημα, δεν είχε ακόμη να επιτραπεί να γίνει ανεξέλεγκτη. Μετά ήρθε η επανεφεύρεση του συντηρητισμού υπό τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Το 1979, περίπου το 13% των παιδιών ζούσε σε σχετική φτώχεια. Εως το 1992, το ποσοστό ήταν 29%. Υποχωρούσε σταθερά υπό το Νέο Εργατικό Κόμμα, πριν αυξηθεί ξανά μετά το 2010. Χάρη στον Ντέιβιντ Κάμερον και τον Τζορτζ Όσμπορν, η ρητορική περί «ευημερίας» έφτασε σε νέο ναδίρ και η πολιτική ακολούθησε την ίδια τροχιά. Ταυτόχρονα, το είδος της επισφαλούς εργασίας που εγκλωβίζει τους ανθρώπους στη φτώχεια επιτράπηκε να αυξηθεί σημαντικά. Η γραμμή ήταν αρκετά ξεκάθαρη: το Ηνωμένο Βασίλειο αποτραβιόταν για άλλη μια φορά από τυχόν παρατεταμένες συγγένειες με τη σοσιαλδημοκρατία ευρωπαϊκού τύπου, κινούμενο προς τον καθοδηγούμενο από την αγορά ατομικισμό των ΗΠΑ, και η ιδέα ότι η φτώχεια είτε αγνοείται καλύτερα είτε θεωρείται ως αποτυχία χαρακτήρα».
Κάτι τέτοιο ως ένα βαθμό επιχειρείται και τώρα από το κόμμα των Συντηρητικών του Μπόρις Τζόνσον, με αφορμή τον πόλεμο. Αλλά το αφήγημα έχει αρκετές ρωγμές, που ξεκινούν από την ίδια την καχυποψία της κοινωνίας απέναντι σε ένα αναξιόπιστο πρωθυπουργό, που έχει αποδείξει με πολλούς τρόπους ότι θεωρεί τον εαυτό του κάτι ξεχωριστό, ως κομμάτι μιας ελίτ που δεν έχει καμιά διάθεση να ασχολείται με τα «υπόγεια της κοινωνίας». Δεν είναι λοιπόν καθόλου σίγουρο ότι αυτή η τακτική του «στρατηλάτη» Μπόρις θα αποδίδει για πάντα.
Τζόνσον: Από «κλόουν», στρατηλάτης
Ο πόλεμος ήρθε ως αναπάντεχο εκλογικό δώρο για τον «τιμονιέρη» Βίκτορ Ορμπαν στην Ουγγαρία
