«Γιατί πρέπει να επιστρέψουν τα πυρηνικά όπλα στην Ελλάδα». Με αυτόν τον τίτλο είχε δημοσιευτεί σχετικό άρθρο στο τεύχος Δεκέμβρη 2020 – Γενάρη 2021 της ελληνικής έκδοσης της επιθεώρησης «Foreign Affairs».
Το κείμενο θύμιζε ότι η Ελλάδα, ως μέλος του ΝΑΤΟ, είναι μια από τις συνολικά 7 χώρες που έχουν φιλοξενήσει αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές στο έδαφός τους. Η βάση στον Άραξο φιλοξενούσε, γράφει, 20 βόμβες βαρύτητας (B61). Σημειώνει, επίσης, ότι οι βόμβες αποσύρθηκαν το 2001 «προς άγνωστη κατεύθυνση». Oι σχετικές υποδομές στον Άραξο διατηρούνται σε ετοιμότητα για όποτε χρειαστεί να αποθηκεύσουν ξανά παρόμοιο φορτίο, ανέφεραν πληροφορίες.
Η συζήτηση άναψε και πάλι τον Ιούλιο του 2021 όταν προέκυψε το θέμα της μεταφοράς των πυρηνικών εξοπλισμών από τη βάση του Ιντσιρλίκ στην Ελλάδα λόγω των τεταμένων, τότε, σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται ότι αναθερμαίνει τη συζήτηση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι, την 1η Μαρτίου, λίγες ημέρες μετά την εισβολή, ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας δήλωνε ότι δεν είναι αποδεκτό για τη Ρωσία το γεγονός ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες φιλοξενούν πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ και σημείωσε ότι «ήρθε η ώρα να επιστρέψουν τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα στην Ευρώπη πίσω στις ΗΠΑ».
Την μετασοβιετική περίοδο στην Ευρώπη παρέμεναν 150 αμερικανικές πυρηνικές βόμβες σε ευρωπαϊκές χώρες στο Βέλγιο, την Ολλανδία, την Γερμανία και στην Τουρκία. Συγκεκριμένα στην βάση του Ιντσιρλίκ βρίσκονται 52 πυρηνικές βόμβες και 20 στην αεροπορική βάση Μπύχελ στo γερμανικό κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου.
Η ίδια η Γερμανία δεν διαθέτει πυρηνικές βόμβες, όμως βάσει του νατοϊκού σχεδίου προβλέπεται να χρησιμοποιήσουν τα γερμανικά μαχητικά Tornado τις αμερικανικές πυρηνικές βόμβες που βρίσκονται αποθηκευμένες στην βάση Μπύχελ. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο η Γερμανία αποφάσισε να αγοράσει τα αμερικανικά F-35 για να αντικαταστήσει τα Tornado ώστε να ενταχθούν στην πυρηνική νατοϊκή ασπίδα.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά, έχει ολοκληρωθεί σχεδόν το σύνολο των έργων εκσυγχρονισμού στις πυρηνικές αποθήκες της Βάσης του Αράξου όπως αναφέρει ρεπορτάζ του Δήμου Βερύκιου για το ieidiseis.gr.
Η βάση του Αράξου, στην οποία είχαν «φιλοξενηθεί» αμερικανικά πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο του νατοϊκού καταμερισμού βαρών (burden sharing) κατά την περίοδο 1978-2001, διαθέτει ήδη την απαιτούμενη υποδομή για την αποθήκευση πυρηνικών όπλων. Παράλληλα, οι εγκαταστάσεις στη Σούδα, όπου οι ΗΠΑ διατηρούν ισχυρότατη παρουσία, έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν στρατηγικά βομβαρδιστικά (τύπου B2 Spirit), όπως και πυρηνικά υποβρύχια.
Στην Ελλάδα υπήρχαν πυρηνικά όπλα ως το 1978, όπως γράφει ο Δ. Βερύκιος. Στην έκθεση του Αμυντικού Συμβουλίου Φυσικών Πόρων καταγράφεται πως το 2001 η Ελλάδα βγήκε απ’ το «κλαμπ των πυρηνικών, όπως νωρίτερα το 1978 ο Καναδάς». Εντούτοις, σημειώνεται στην ίδια έκθεση το 2001 ότι, με διμερή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – ΗΠΑ, στη βάση του Αραξου κατασκευάστηκαν έξι «Θόλοι Αποθήκευσης Οπλων» (Weapons Storage Vault, WSV) αντί 12 που είχαν πρωτοσυμφωνηθεί. Οι έξι Θόλοι Αποθήκευσης (πυρηνικών) Οπλων στον Αραξο «έχουν χωρητικότητα για 24 πυρηνικές βόμβες». Οι «Θόλοι Αποθήκευσης πυρηνικών Όπλων» είναι κενές πυρηνικών βομβών αλλά έτοιμες να υποδεχτούν τις υποδεχτούν ανα πάσα στιγμή.
Το 2009 η Μόσχα κατήγγειλε ότι το αμερικανικό Πεντάγωνο έδωσε εντολή να μεταφερθούν στην Ευρώπη, τακτικά πυρηνικά όπλα με τη μορφή βομβών, πυραύλων και βλημάτων.
Η μοσχοβίτικη εφημερίδα Nezavisimaya Gazeta σε άρθρο της ανέφερε ότι πυρηνικά όπλα μεταφέρθηκαν στο Βέλγιο, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία, ενώ την ίδια στιγμή πιλότοι από τις χώρες αυτές πραγματοποιούσαν ασκήσεις ρίψης πυρηνικών βλημάτων.
Η Μόσχα ζητούσε τότε από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να αποσύρουν εντελώς από την ευρωπαϊκή ήπειρο όλα τα αμερικανικά τακτικά πυρηνικά όπλα. Κατήγγειλαν δε τις ΗΠΑ ότι είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που διέθετε πυρηνικές κεφαλές εκτός της επικράτειάς της, ενώ η Ρωσία έχει αποσύρει, εδώ και 20 χρόνια τουλάχιστον, χωρίς καμία συμβατική διαδικασία, τις τακτικές πυρηνικές κεφαλές από τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και την Ουκρανία.
Το 2015 το θέμα των πυρηνικών στην Ευρώπη και ειδικότερα στον Άραξο επανέφερε το ΚΚΕ στην κεντρική πολιτική σκηνή καταγγέλλοντας
την τότε κυβέρνηση ότι έδωσε άδεια στους Αμερικανούς να εκσυγχρονίσουν τους χώρους αποθήκευσης των πυρηνικών κεφαλών.
- Στις 15/09/2017 από το βήμα της ΔΕΘ ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας κατήγγειλε ότι :«Η ελληνική κυβέρνηση παίζει με τη φωτιά, ανοίγει τις πόρτες για ακόμα βαθύτερη, πιο επικίνδυνη εμπλοκή της Ελλάδας, ειδικά τώρα που συζητιέται η μεταφορά υποδομών από τη βάση του Ιντσιρλίκ. Και στρατιωτικό δυναμικό και οπλικά συστήματα θα πάνε, λέει, στη βάση της Σούδας, αλλά και πυρηνικές κεφαλές στη βάση του Αράξου».
- Στις 20 Οκτωβρίου 2017 ο Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει ότι στις 26 και 28 Σεπτεμβρίου 2017 έγινε σύσκεψη στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, με αντικείμενο την επισκόπηση των εργασιών για τον ”εκσυγχρονισμό” της βάσης του Αράξου. Σχετική ενημέρωση από αυτή τη σύσκεψη στάλθηκε υπηρεσιακά στο υπουργείο Άμυνας, με απόρρητο έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου έφερε στη δημοσιότητα η ενημερωτική ιστοσελίδα για θέματα άμυνας militaire.gr. Το έγγραφο αναφέρει ότι μεταξύ των έργων που εξελίσσονται στη βάση είναι και εγκαταστάσεις για την αποθήκευση ”ειδικών όπλων”, δηλαδή ”πυρηνικών”.
Το πρόγραμμα εργασιών στον Άραξο είχε ξεκινήσει τον Αύγουστο του 2016 με την αλλαγή της συρματόφραξης της μονάδας.
Η τότε κυβέρνηση διέψευδε τις καταγγελίες του ΚΚΕ δια στόματος αναπληρωτού υπουργού Άμυνας Δημήτρη Βίτσα.
