H κα Βασιλική Λαζαράκου, Διδάκτωρ Νομικής, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) & του Παγκόσμιου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), Μέλος του ΔΣ της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ, αναλύει τις συνθήκες που επικρατούν, τις προοπτικές και τις νέες πρακτικές που πρέπει να υιοθετήσουν οι επιχειρήσεις όσον αφορά το ESG.
Πόσο σημαντική είναι η υιοθέτηση της στρατηγικής ESG ως μοχλού ανάπτυξης των επιχειρήσεων και προσέλκυσης κεφαλαίων;
Σήμερα, είναι απαραίτητο οι εισηγμένες εταιρείες να αναπτύξουν έναν συγκροτημένο και ολιστικό σχεδιασμό ως προς το πώς θα ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην πολιτική τους, εκπληρώνοντας τις απαιτήσεις τόσο των καταναλωτών όσο και των επενδυτών.
Είναι ξεκάθαρο ότι, στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί, οι οργανισμοί που επιθυμούν να είναι ελκυστικοί στους επενδυτές οφείλουν να υιοθετήσουν, επί της ουσίας, στρατηγικές ευθυγράμμισης με τα ESG, εντάσσοντάς τες αρμονικά στην καθημερινή εταιρική τους κουλτούρα και πρακτική.
Άλλωστε, όπως έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν, η λειτουργία της επιχειρηματικότητας σύμφωνα με τα κριτήρια ESG αποτελεί μια σύγχρονη μορφή «κοινωνικού συμβολαίου» ανάμεσα στην κοινωνία, στις επιχειρήσεις και στους πολίτες, η οποία θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει θέσει στο επίκεντρο της δράσης της τα ζητήματα της βιώσιμης ανάπτυξης, που περιλαμβάνουν, πέραν του περιβαλλοντικού ζητήματος, και παραμέτρους κοινωνικού χαρακτήρα (εργασιακές σχέσεις, ανθρώπινα δικαιώματα), καθώς και την ορθή και διαφανή εταιρική διακυβέρνηση. Μάλιστα, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτό το πεδίο, τόσο σε εθνική όσο και σε διεθνή κλίμακα, αφού συνδιαμορφώνει το σχετικό ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο, μέσα από τη συμμετοχή της στην ESMA, ως μέλος του ΔΣ και των επιμέρους ομάδων εμπειρογνωμόνων αλλά και μέσω του ΟΟΣΑ, ο οποίος, μέσω της επιτροπής για την εταιρική διακυβέρνηση, δημοσίευσε φέτος τις νέες Αρχές Εταιρικής Διακυβέρνησης, που περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανάγκη μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων.
Πόσο αλλάζει τα δεδομένα το νέο κανονιστικό πλαίσιο;
Κάθε νέα εποχή συνοδεύεται και από σημαντικές αλλαγές. Το δίκαιο της ΕΕ απαιτεί ήδη από ορισμένες μεγάλες εταιρείες να δημοσιοποιούν πληροφορίες αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.
Πρόκειται για το άρθρο 8 του EU TAXONOMY, το οποίο έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή για τις μεγάλες επιχειρήσεις και, στη συνέχεια, για την Ευρωπαϊκή Οδηγία “Corporate Sustainability Reporting Directive”, η οποία, μεταξύ άλλων, τροποποιεί τις υφιστάμενες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της NFRD και διευρύνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής την Οδηγία δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
Για την παροχή των εν λόγω πληροφοριών, οι εταιρείες μπορούν να στηρίζονται σε εθνικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα, διευκρινίζοντας όμως σε ποιο πλαίσιο βασίστηκαν. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στη «Μη Χρηματοοικονομική Κατάσταση» της Έκθεσης Διαχείρισης των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών εποπτεύεται πλέον από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Με αυτόν τον τρόπο όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τις μη χρηματοοικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων αυτών, ενώ παράλληλα οι ίδιες οι εταιρείες ωθούνται στη διαρκή βελτίωση και αναβάθμιση της δράσης τους. Αυτά είναι σημαντικά βήματα που θα βοηθήσουν την εδραίωση μιας επιχειρηματικής κουλτούρας που θα ενσωματώνει τις παραδοχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Επίσης, πρόσφατα, δημοσιεύτηκε η ενδιάμεση έκθεση της ESMA για το “greenwashing”, η οποία αποτελεί βασικό κείμενο που δείχνει την κατεύθυνση που θα λάβει στο άμεσο μέλλον η προσέγγιση του ζητήματος αυτού. Παράλληλα, μεταξύ άλλων, ο Κανονισμός για τα πράσινα ομόλογα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση Κανονισμού για να θεσμοθετηθούν οι οργανισμοί που θα παρέχουν αξιολογήσεις για τα ESG.
Να αναφέρω επίσης ότι εφαρμόζεται ήδη ο Κανονισμός SFDR με στοχευμένες παράλληλα δράσεις από την πλευρά της ESMA και της ΕΚ για την ομαλή υιοθέτησή του, κυρίως από τους θεσμικούς επενδυτές.
Πόσο έτοιμες είναι οι εγχώριες επιχειρήσεις και ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτουν ή πρέπει να θέσουν;
Αρκετές εγχώριες επιχειρήσεις έχουν δείξει σημάδια ετοιμότητας όσον αφορά στην προσαρμογή τους στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Οι εισηγμένες εταιρείες, τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας, έχουν αντιληφθεί σε σημαντικό βαθμό ότι εάν θέλουν να παραμείνουν ή να καταστούν ελκυστικές στους επενδυτές, οφείλουν να συμμορφωθούν στην πράξη με τα κριτήρια ESG και να αναδιοργανώσουν ριζικά το λειτουργικό και οργανωτικό τους μοντέλο.
Είναι ανάγκη, δηλαδή, να δώσουν μεγάλη έμφαση σε πολιτικές οι οποίες προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πράσινη μετάβαση, μειώνοντας δραστικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους, ενώ παράλληλα έχει μεγάλη σημασία τόσο η υιοθέτηση κοινωνικών στόχων όσο και, γενικότερα, η διαμόρφωση ενός υγιούς και συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Tι θα λέγατε ότι μπορούμε να αποκομίσουμε ως συμπέρασμα από τη μέχρι τώρα πορεία του δείκτη Athex ESG;
Τα μέχρι τώρα δείγματα από την πορεία του δείκτη Athex ESG είναι σίγουρα ενθαρρυντικά, με την πρόοδο που έχει καταγραφεί στην υιοθέτηση των πολιτικών αυτών από τις εταιρείες να είναι κάτι παραπάνω από αξιοσημείωτη. Φαίνεται ότι υπάρχει μια τάση της επιχειρηματικής κοινότητας να αγκαλιάσει το αύριο και να εκσυγχρονιστεί συνολικά, βαδίζοντας με τόλμη και αποφασιστικότητα προς το μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, είναι σίγουρα πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να γίνουν, ιδιαίτερα στο πεδίο της βιωσιμότητας και της αειφορίας, αλλά και ως προς την πλήρη εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων ορθής και διαφανούς εταιρικής διακυβέρνησης. Η οργανική ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στην καθημερινή εταιρική πρακτική είναι μια σύνθετη και απαιτητική διαδικασία, η οποία χρειάζεται ολιστικό σχέδιο και συστηματική δουλειά απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Από το περιοδικό ΧΡΗΜΑ (Αφιέρωμα Το ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας/ Κυρέλα Πέτρου)
