Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους κατάφεραν να φτάσουν στην Ευρώπη διαφεύγοντας από επικίνδυνες συνθήκες σε χώρες της Μέσης Ανατολής, έφτασαν μαζικά στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία αυτή την εβδομάδα. Οι δραματικές εικόνες στα σύνορα αποτυπώνουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το μέγεθος της μεταναστευτικής κρίσης καθώς και τα αδιέξοδα των πολιτικών της ΕΕ γύρω από το μεταναστευτικό.
Στο σημείο ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ των μεταναστών και της πολωνικής αστυνομίας, όταν κάποιοι από τους μετανάστες επιχείρησαν να εισέλθουν στην Πολωνία, κόβοντας τον φράχτη στα σύνορα ή προσπαθώντας να τον “κατεβάσουν” χτυπώντας τον με κορμούς. Η πολωνική αστυνομία απάντησε με εκτεταμένη χρήση χημικών, καθώς η Πολωνία παραμένει ανένδοτη στο να τους επιτρέψει την είσοδο στη χώρα.
Τα βράδια, όπου οι θερμοκρασίες είναι κάτω από το μηδέν, οι εγκλωβισμένοι μετανάστες έχουν στήσει σκηνές και ανάβουν φωτιές σε απόσταση λίγων μέτρων από τα πολωνικά σύνορα. Μεταξύ των μεταναστών, πολλές είναι οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά που ζουν κάτω από εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες.
Εκτός από αυτούς που βρίσκονται στην συγκεκριμένη περιοχή, χιλιάδες άλλοι βρίσκονται απλωμένοι σε όλη τη συνοριακή περιοχή σε πολύ μικρότερες ομάδες, οι οποίες πολλές φορές γίνονται αντιληπτές από τους Πολωνούς συνοριακούς αξιωματούχους. Τουλάχιστον οκτώ άνθρωποι έχουν πεθάνει στην περιοχή τους τελευταίους δύο μήνες.
Πολωνοί αξιωματούχοι έχουν δώσει όρκο πως θα εμποδίσουν με κάθε μέσο οποιονδήποτε να περάσει τα σύνορα. Για μια κόμη φορά, η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών που προσπαθούν να εισέλθουν στην Πολωνία, έχουν ως προορισμό την Γερμανία.
Μπαλάκι ευθυνών
Από τη μια, Πολωνία, ΕΕ και ΝΑΤΟ κατηγορούν τη Λευκορωσία ότι σκόπιμα πυροδότησε την κρίση, επιτρέποντας σε άτομα που θέλουν να έρθουν στην ΕΕ από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική να ταξιδέψουν στο Μινσκ και στη συνέχεια φρόντισε για τη μεταφορά τους ως τα πολωνικά σύνορα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ισχυρίζονται ότι ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, έχει ως κίνητρο την εκδίκηση για τις κυρώσεις και την κριτική για την καταστολή της λευκορωσικής αντιπολίτευσης. Άλλοι πιστεύουν ότι επιδιώκει νέες παραχωρήσεις από την ΕΕ και άλλα κράτη.
Από την άλλη, οι ανένδοτες πολωνικές αρχές αντέδρασαν με βάναυσο τρόπο στην άφιξη των μεταναστών, επιβάλλοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης η οποία μάλιστα εμποδίζει την παροχή βοήθειας σε όσους έχουν παγιδευτεί στη συνοριακή περιοχή. Οι νέοι νόμοι που ψηφίστηκαν δίνουν τη δυνατότητα στην αστυνομία να αγνοήσει τα αιτήματα ασύλου και να απελάσει με συνοπτικούς όρους τους μετανάστες πίσω στη Λευκορωσία. Παράλληλα, στο ίδιο πλαίσιο, η κυβέρνηση ενέκρινε ένα νέο τείχος παρόμοιας “έμπνευσης” με αυτό του Ντόναλντ Τραμπ στα σύνορα, με σκοπό να τους κρατήσει με κάθε μέσο έξω από τη χώρα.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, σχεδόν 30.000 απόπειρες διέλευσης των συνόρων έχουν πραγματοποιηθεί φέτος, συμπεριλαμβανομένων των 17.000 που έγιναν τον Οκτώβριο, όπως αναφέρει ο Guardian.
Πολλοί από τους μετανάστες στον καταυλισμό στα σύνορα που δημιουργήθηκε τη Δευτέρα είναι Κούρδοι από το Ιράκ που ξεκίνησαν το ταξίδι τους από το Μινσκ το βράδυ της Κυριακής. Οι πτήσεις από το Ιρακινό Κουρδιστάν ήταν μια διαδρομή απ’ όπου διακινητές κατάφεραν να μεταφέρουν ανθρώπους από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής στη Λευκορωσία. Υπήκοοι από τη Συρία και το Αφγανιστάν, καθώς και αφρικανικές χώρες όπως το Καμερούν και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, έχουν επίσης ακολουθήσει την “οδό της Λευκορωσίας” προς την Ευρώπη αντί να επιχειρούν επικίνδυνες θαλάσσιες διελεύσεις από την Τουρκία ή τη βόρεια Αφρική.
Διεθνείς ΜΚΟ και οργανώσεις που εδράζονται στην Πολωνία, ζητούν να επιτρέψει την πρόσβαση για προμήθειες και ιατρική βοήθεια στη συνοριακή περιοχή προκειμένου να αποτραπεί η ανθρωπιστική κρίση που είναι προ των πυλών.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης της κυβέρνησης κρατά τόσο τις οργανώσεις βοήθειας όσο και τους δημοσιογράφους μακριά από τις περιοχές αυτές.
Οι δυτικές χώρες έχουν αυξήσει την πίεση στο Μινσκ, με την πρόεδρο της Κομισιόν της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να δεσμεύεται για μεγαλύτερη υποστήριξη στην Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία για την αστυνόμευση των συνόρων. Ανάμεσα σε αυτά που είπε, τόνισε ότι η ΕΕ θα διερευνήσει “πώς να επιβάλει κυρώσεις, μεταξύ άλλων μέσω της ένταξης στη μαύρη λίστα αεροπορικών εταιρειών τρίτων χωρών που δραστηριοποιούνται στην εμπορία ανθρώπων”.
Η Γερμανία προέτρεψε την Τρίτη την ΕΕ να “αναλάβει δράση” για να βοηθήσει την Πολωνία να διασφαλίσει τα σύνορά της. Η Λιθουανία έχει επίσης μετακινήσει στρατεύματα στα σύνορά της με τη Λευκορωσία για να προετοιμαστεί για μια πιθανή εισροή μεταναστών.
Υπάρχει δυνατότητα διεξόδου από την κρίση;
Η σκληρή στάση της Πολωνίας αλλά και των ηγετών της ΕΕ οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να δεχθούν χιλιάδες αιτούντες άσυλο από τη Μέση Ανατολή, ακόμα κι αν οι περισσότεροι επιθυμούν να φτάσουν στη Γερμανία.
Η ΕΕ, από την πλευρά της, φαίνεται να προσπαθεί να ζυγίσει τον αντίκτυπο που θα έχει η έκβαση της κρίσης στις ανθρωπιστικές της αξίες έναντι των πολιτικών της εκτιμήσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας δύσκολης σχέσης με την Πολωνία.
Εν τω μεταξύ, οι θερμοκρασίες στη δασώδη περιοχή μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας πέφτουν διαρκώς και οι συνθήκες διαβίωσης γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες με το πέραμσα των ωρών, ενώ εκατοντάδες ακόμη απελπισμένοι άνθρωποι φτάνουν στο Μινσκ κάθε εβδομάδα. Όλα τα μέχρι τώρα σημάδια δείχνουν πως η κρίση φαίνεται απίθανο να τελειώσει σύντομα.
