Τα Χριστούγεννα είναι συνήθως οι πιο ξεχωριστές ημέρες για τη Jumbo. Όχι μόνο λόγω των ξεχωριστών διαφημίσεών της, αλλά για το γεγονός ότι οι πωλήσεις της παρουσιάζουν “έκρηξη”. Αυτά τα Χριστούγεννα, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετικά για τη Jumbo. Ανακοινώσεις εργατικών συνδικάτων που κάνουν λόγο για «εργασιακή γαλέρα», trends σε Twitter και Facebook με το μήνυμα “cancel_Jumbo” και επιθέσεις του Ρουβίκωνα σε καταστήματα συνθέτουν ένα… όχι και τόσο εορταστικό σκηνικό.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο “Mr Jumbo” βρίσκεται στο επίκεντρο για την εργασία τις Κυριακές. Το 2019, όταν αποφάσισε τα καταστήματα της Jumbo σε Πρέβεζα και Kατερίνη να λειτουργούν τις Kυριακές ξέσπασαν αντιδράσεις και πολλοί τον στοχοποίησαν (ανάμεσά τους και ο Ρουβίκωνας, ο οποίος και τότε παρενέβη στα κεντρικά του Ομίλου). «Eάν είχαμε την πολυτέλεια», απάντησε αυτός, «θα πρότεινα να μην δουλεύουμε ούτε τις Δευτέρες, ούτε τις Tετάρτες».
Tότε ήταν που έγινε η σύγκριση με την Σκλαβενίτης, η οποία δεν ανοίγει τις Kυριακές, χτυπώντας… ευαίσθητη χορδή για τον Aπ. Bακάκη που είπε πως «ορισμένοι κάνουν marketing και θέλουν να δείξουν ότι είναι υπέρ των εργαζομένων, είναι δικαίωμά τους».
Tον Oκτώβριο του 2016, ο πρόεδρος της Jumbo, σχολιάζοντας το deal Σκλαβενίτη-Mαρινόπουλου, μίλησε για τη «χειρότερη επιλογή που έκανε η οικογένεια Σκλαβενίτη και παράλογες ακροβασίες» και είπε πως «η οικογένεια Σκλαβενίτη πήρε μάλλον τα λάθος χάπια».
Τώρα, βέβαια, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας καταγγέλλει συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα για τα Jumbo. Συγκεκριμένα τονίζει ότι η αλυσίδα επικύρωσε έναν 26σελιδο εσωτερικό κανονισμό σύμφωνα με τον οποίο η εταιρεία μπορεί μεταξύ άλλων:
- να μετακινεί εργαζομένους σε άλλο κατάστημα ανά την επικράτεια
- να τους επιβάλει ωράρια – λάστιχα
- να χορηγεί άδειες τμηματικά ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρείας
- να επιβάλει πρόστιμα σε εργαζόμενους που μπορεί να φτάνουν ακόμα και το 1/4 του συνολικού τους μισθού
- να «φακελώνει» τους εργαζόμενους με όποιον τρόπο θέλει
Μάλιστα στην ανακοίνωση του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων γίνεται λόγος για «επιθυμία» των Jumbo να εργάζονται οι υπάλληλοι 7 ημέρες την εβδομάδα και ακόμα και 12 ώρες. Μάλιστα ο όμιλος φαίνεται πως επιθυμεί για να είναι ανοιχτά τα καταστήματα στις 26 Δεκεμβρίου, για τρίτη συνεχόμενη Κυριακή. Η καταγγελία έλαβε γρήγορα διαστάσεις ειδικά στο Twitter, όπου το hashtag #cancel_jumbo έχει γίνει trend.
Το πράγμα δείχνει να φουντώνει με την “παρέμβαση” του Ρουβίκωνα στα κεντρικά γραφεία της εισηγμένης. «Ακόμη και στο σμήνος αρπακτικών που αποτελούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες υπάρχουν και οι εξέχουσες προσωπικότητες που θα διαπρέψουν στην κυνικότητα με την οποία θα στραγγίξουν τον ιδρώτα του εργάτη. Τέτοια τιμή έχει επάξια κερδίσει και ο Απόστολος Βακάκης, ο οποίος επανειλημμένα πρωτοστατεί στην παράκαμψη των κεκτημένων των εργαζομένων, τόσο όσον αφορά τη μισθοδοσία τους όσο και τα ωράρια τους», αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση του Ρουβίκωνα. »Ένας μεγαλοεπιχειρηματίας είναι ένα τίποτα χωρίς τους φρουρούς του και τους τοίχους του. Η σημερινή επίσκεψή μας στο σπίτι του Βακάκη είναι μια υπενθύμιση πως στην πραγματικότητα είστε λίγοι και μικροί ενάντια σε πολλούς. Θα μας βρίσκετε μπροστά σας», καταλήγει.
H περίοδος που επέλεξε η εταιρεία να εξαντλήσει τα περιθώρια και τις αντοχές των εργαζομένων επιβάλλοντας ακραίες πολιτικές για τη διάσωση των περιθωρίων κέρδους, είναι μια περίοδος αυξημένης κοινωνικής ευαισθητοποίησης γύρω από εργασιακά και κοινωνικά θέματα, τα δικαιώματα.
Αυτές οι επιλογές φέρνουν τη Jumbo αντιμέτωπη με μια νέα, τη σοβαρότερη της ιστορίας της, κρίση φήμης, καθώς το hashtag #cancel_jumbo, θα μπορούσε να έχει τρομακτικές συνέπειες για το brand, εάν θυμηθούμε τη θύελλα που πέρασε η efood και την άτακτη υποχώρηση στην οποία εξαναγκάστηκε.
Η διαφορά, ωστόσο, είναι ότι η διοίκηση της Jumbo μπορεί τώρα να επιχειρήσει μια προκαταρκτική αξιολόγηση ρίσκου, όμως δεν συνηθίζεται σε αναδιπλώσεις. Ακόμα και όταν οι Αμερικανοί μέτοχοι είχαν, ως τώρα, συμβουλές να δώσουν σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της Jumbo, ο Απόστολος Βακάκης τους έλεγε αφοπλιστικά ότι “δεν μπορείς να έχεις άποψη για τα τεκταινόμενα στο Μοσχάτο, όταν απ το παράθυρό σου έχεις θέα τον Χάντσον ρίβερ της Νέας Υόρκης”.
Σε μια άλλη χώρα, ενδεχομένως οι μέτοχοι να μπορούσαν να “τραβήξουν το αυτί” του επικεφαλής της εταιρείας, όπως έχει συμβεί σε δεκάδες περιπτώσεις κολοσσών.
Η εταιρεία, από τη μία έκανε χρηματικές διανομές που διαμορφώθηκαν σε επίπεδα-ρεκόρ την τελευταία διετία, παρότι συνήθιζε να ακολουθεί μια μάλλον «σφικτή» μερισματική πολιτική ως τότε. Κρίνοντας τουλάχιστον από τη στάση των μετόχων στις γενικές συνελεύσεις, που ζητούσαν κάθε φορά κάτι περισσότερο, τα 226,8 εκατ. ευρώ που διένειμε το 2020 και το 2021, δεν είναι αμελητέο. Από την άλλη, ο Απόστολος Βακάκης, έστω και μέσω offshore, κατέχει το 19,36% της Jumbo – έναντι του προγενέστερου 23,22%.
Όταν τον ρώτησαν για την πώληση του ποσοστού, απάντησε αφοπλιστικά ότι “πούλησα τις μετοχές μου γιατί έχω δυο κόρες…. Μια που θα παραμείνει στην επιχείρηση και μια άλλη που δεν εμπλέκεται με αυτήν, αλλά ακολουθεί διαφορετική κατεύθυνση. Και δεν θέλω να έχουν καμία σύγκρουση». H μεγαλύτερη κόρη του, η Σοφία, η Φιφή, όπως τη φωνάζει (όπως αποκαλούσαν και τη μητέρα του), προαλείφεται ως το φαβορί για διάδοχός του, λόγω και της δραστηριότητάς της στην εταιρία.
