Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Δεν είμαστε στο μυαλό του Πούτιν- παρά τη στρατιά ψυχιάτρων και αναλυτών που η Δύση τους έχει επιφορτίσει με το καθήκον της διείσδυσης σε αυτό- και δεν γνωρίζουμε πόσο καλά και για πόσο χρόνο πριν την εισβολή στην Ουκρανία το Κρεμλίνο σχεδίαζε την πολιτική ολικής αναμέτρησης με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ωστόσο, από τα δεδομένα και τα αποτελέσματα των επιλογών της ρωσικής ηγεσίας, πέρα από το μέτωπο του πολέμου, και ιδιαίτερα στο πεδίο της γεω-οικονομίας προκύπτει ότι η ρωσική πολιτική έχει πολύ μεγαλύτερο στρατηγικό βάθος από αυτό που της αναγνωρίζεται. Και μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερο στραπάτσο στις οικονομίες της Δύσης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, από αυτό που οι ευρωπαϊκές ηγεσίες θεωρούν ήδη ως ανεκτή θυσία προκειμένου να συντριβεί η ρωσική οικονομία μέσω των κυρώσεων. Μερικά δεδομένα είναι χαρακτηριστικά:
- Ο χρυσός τους φέρνει πιο κοντά: Σε αντίθεση με τα νομισματικά συστήματα και τις κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης που εδώ και πάνω από μισό αιώνα έχουν εγκαταλείψει τον κανόνα του χρυσού και διατηρούν στάσιμα τα αποθέματά τους εδώ και είκοσι χρόνια, η Ρωσία «μπαζώνει» χρυσό. Εδώ και τουλάχιστον οκτώ χρόνια έχει υπερδιπλασιάσει τα αποθέματά της, ενώ διόλου παράδοξα το ίδιο έχουν κάνει το ίδιο διάστημα η Κίνα και η Ινδία, ενώ η Τουρκία τα έχει τετραπλασιάσει. Και το «μείγμα» των χωρών που πάνε κόντρα στο ρεύμα μόνο τυχαίο σε σχέση με τη συγκυρία δεν είναι. Επιστέγασμα της ρωσικής στρατηγικής, που έχει και τους «συνοδοιπόρους» της, είναι η υιοθέτηση του κανόνα του χρυσού με σταθερή ισοτιμία 1 γραμμάρια / 5000 ρούβλια.
- Νομισματική ζώνη: Από τον δεύτερο κιόλας μήνα του πολέμου στην Ουκρανία, όταν οι ΗΠΑ και η ΕΕ άρχισαν να εφαρμόζουν τα διαδοχικά πακέτα κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας και τον αποκλεισμό των ρωσικών τραπεζών και επιχειρήσεων από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και από την πλατφόρμα διακανονισμού των συναλλαγών SWIFT, το Κρεμλίνο ενεργοποίησε ταχύτατα εναλλακτικές διαδρομές για την εκκαθάριση των συναλλαγών της με τις εκτός κυρώσεων χώρες, ιδιαίτερα την Ινδία και την Κίνα. Σε συνδυασμό με τη ρητή επιστροφή στον κανόνα του χρυσού, αλλά και την απαίτηση να πληρώνεται η Gazprom σε ρούβλια, οι κινήσεις αποκαλύπτουν την πρόθεση ανάδειξης του ρουβλιού σε ένα ισχυρό αποθεματικό νόμισμα που βασίζεται στον χρυσό και σε τελική ανάλυση στη διαμόρφωση μιας χαλαρής- προς το παρόν- νομισματικής ένωσης ή ζώνης συναλλαγών με χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, αλλά και η Τουρκία ή το Ιράν, ακόμη και η Σαουδική Αραβία, που δεν έχει κόψει τις πετρελαϊκές συναλλαγές της με τη Ρωσία.
- Πέρα από τον «δρόμο του μεταξιού»: Ενώ δεν είναι σαφές αν ο «νέος δρόμος του Μεταξιού», το τεράστιο σχέδιο ενοποίησης των εμπορευματικών μεταφορών από την Κίνα προς την υπόλοιπη Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική, παγώνει λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία, ήδη δοκιμάζονται στην πράξη εναλλακτικές. Οι οποίες και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας παρακάμπτουν και συσπειρώνουν εμπορικά τους «συνοδοιπόρους» της. Πριν από λίγες μέρες ολοκληρώθηκε η πρώτη εμπορική μεταφορά από την Αγία Πετρούπολη στην Ινδία, μέσω κρατικής ναυτιλιακής εταιρείας του Ιράν, που εγκαινίασε ένα μικτό (χερσαίο και θαλάσσιο) άξονα μεταφοράς μέσω Ρωσίας, Αζερμπαϊτζάν, Κασπίας, Ιράν και Αραβικής Θάλασσας (περίπου 7.200 χιλιόμετρα), που παρακάμπτει τη διαδρομή 16.000 χιλιομέτρων Σουέζ, μειώνοντας κατά 40% τη διάρκεια και κατά 30% το κόστος της μεταφοράς.
- Ποιο εμπάργκο; Το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο τείνει να γίνει το συντομότερο ανέκδοτο, καθώς οι αναμενόμενες απώλειες εξαγωγών προς την Ευρώπη έχουν ήδη υπερ-αναπληρωθεί με τις ροές προς την Κίνα και την Ινδία (με τη αμέριστη συμβολή των Ελλήνων πλοιοκτητών που, έχοντας εξασφαλίσει την εξαίρεση από τις κυρώσεις της μεταφοράς προς τρίτες χώρες, κυριαρχούν στις παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου στις δυο χώρες). Η μεν Κίνα χτύπησε ρεκόρ εισαγωγών ρωσικού αργού τον Μάιο, με αύξηση κατά 55%, και σχεδόν 2 εκατ. βαρέλια τη μέρα, η δε Ινδία, με την μισή περίπου ποσότητα ημερησίως, ανέδειξε τη Ρωσία σε πρώτο ενεργειακό προμηθευτή της, εκτοπίζοντας την Σαουδική Αραβία. Και ενώ η τιμή του αργού ίπταται σταθερά πάνω από τα 110 δολάρια το βαρέλι χάρη στις κυρώσεις, οι δύο χώρες το αγοράζουν με έκπτωση τουλάχιστον 30%.
- Και ποιο αέριο; Το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Πάνω από τα 126 ευρώ η μεγαβατώρα τιμολογείται σήμερα στον ολλανδικό κόμβο TTF, με φόντο το παιχνίδι της Gazprom που με τη σταδιακή μείωση των ροών προς Ευρώπη προσπαθεί να εξουδετερώσει τον στόχο των Ευρωπαίων για εξασφάλιση τουλάχιστον του 80% των αποθεμάτων στις αποθήκες αερίου για τον προσεχή χειμώνα. Συμβολή στο παιχνίδι έχει και ο… επιτήδειος ουδέτερος της ιστορίας, η Τουρκία, που μέσω της Botas είναι μαζί με την Gazprom συνιδιοκτήτης του αγωγού Turkstream, που μεταφέρει ρωσικό αέριο μέσω Κασπίας. Προγραμματισμένη μεν η διακοπή λειτουργίας του για επτά μέρες από σήμερα λόγω εργασιών συντήρησης, αλλά βολική η συγκυρία εκτέλεσής τους.
- «Ζήτω το ρούβλι»: Διατυπωμένος ρητά στόχος των δυτικών κυρώσεων, εκτός από την απομόνωση της ρωσικής οικονομίας, ήταν η συντριβή του ρουβλιού. Αυτή τη στιγμή συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η ισοτιμία του ρωσικού νομίσματος βρίσκεται σε υψηλό επτά ετών έναντι του δολαρίου (54,5.1 σήμερα) και φέτος είναι το νόμισμα με τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο, κυρίως χάρη στο ρεκόρ εσόδων από τα ορυκτά καύσιμα (πάνω από 285 δις. δολάρια αναμένονται φέτος). Η πλημμυρίδα ρευστότητας ενισχύει το ρούβλι, σε σημείο ώστε η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας να προσπαθούν να φρενάρουν την άνοδό του, μειώνοντας τρεις φορές τα επιτόκια, καθώς θεωρούν πιο συμφέρουσα μια ισοτιμία περίπου 70 ρούβλια/ δολάριο. Αλλά οι παίκτες των αγορών συναλλάγματος- και όχι μόνο των ασιατικών- έχουν λατρέψει το ρούβλι και η άνοδός του αναμένεται να συνεχιστεί.
Κοινό οικονομικό μέτωπο εναντίον της Ρωσίας συμφώνησαν ΗΠΑ και Καναδάς
Στασιμοπληθωρισμός: Τι είναι η «τέλεια καταιγίδα» που θα πλήξει τη Δύση
