Το αφεντικό της Tesla, Έλον Μασκ, αν και ομιλητικότατος στο Twitter, εξαπέλυσε μία ακόμη επίθεση στη δημοφιλή πλατφόρμα με μια δημοσκόπηση, ρωτώντας τους πάνω από 79 εκατομμύρια ακόλουθούς του τη γνώμη τους για την ελευθερία του λόγου και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Μασκ ρώτησε τους οπαδούς του εάν πιστεύουν ότι το Twitter τηρεί «αυστηρά» την αρχή της ελευθερίας του λόγου που είναι απαραίτητη για μια λειτουργική δημοκρατία.
«Η ελευθερία του λόγου είναι απαραίτητη για μια λειτουργική δημοκρατία. Πιστεύετε ότι το Twitter τηρεί αυστηρά αυτήν την αρχή;» ήταν η ερώτηση που καλούσε για μία απάντηση «ναι» ή «όχι».
Αυτή είναι η δεύτερη φορά μέσα σε δύο ημέρες που ο δισεκατομμυριούχος στρέφει τα όπλα του στο Twitter. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Μασκ είχε ρωτήσει τους θαυμαστές του εάν ο αλγόριθμος του Twitter θα έπρεπε να είναι ανοιχτός κώδικας.
Οι «ξαφνικές δημοκρατικές ευαισθησίες» του Έλον Μασκ δεν είναι κάτι καινούργιο. Ούτε και οι «δημοσκοπήσεις-μαϊμού» που χρησιμοποιεί.
Το 2018, το tweet του Μασκ ότι «εξετάζει το ενδεχόμενο να περάσει η Tesla σε άλλο καθεστώς» οδήγησε σε κατηγορίες από την Επιτροπή Ασφαλειών και Ανταλλαγών και ένα πρόστιμο ύψους 20 εκατομμυρίων δολαρίων.
Καθώς οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε lockdown τον Απρίλιο του 2020 εν μέσω πανδημίας, ο Μασκ έγραψε στο Twitter: «Απελευθερώστε την Αμερική τώρα».
Τον επόμενο μήνα διακήρυξε: «Πουλάω όλα μου τα υπάρχοντα. Δεν θα κρατήσω ούτε ένα σπίτι».
Στις 6 Νοεμβρίου του 2021 ρώτησε στο Twitter τους ακολούθους του εάν πρέπει να πουλήσει κάποιες μετοχές του ως μέρος της δημόσιας συζήτησης για το εάν οι μεγιστάνες πληρώνουν αυτά που πρέπει.
Περισσότεροι από 3,5 εκατομμύρια χρήστες του Twitter (μεταξύ αυτών και πολλά bots, θεωρούν οι ειδικοί) πήραν μέρος στην ψηφοφορία – η πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της πώλησης.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Μασκ, θέλοντας να επιδείξει ότι συμμετέχει σε αυτή την «άσκηση δημοκρατίας», πούλησε μετοχές της Tesla αξίας άνω των 5 δισ. δολαρίων. Και συνέχισε να πουλά μετοχές τις επόμενες επτά ημέρες.
Σε αυτή τη φαινομενικά δημοκρατική διαδικασία, δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν ενστάσεις, ενώ κάποιοι κάνουν λόγο για το «μεγάλο κόλπο του Μασκ».
Καταρχήν, σύμφωνα με τα όσα έχουν καταγραφεί στις ελεγκτικές Αρχές, μεγάλο μέρος αυτών των συναλλαγών ήταν δρομολογημένο ήδη από τον Σεπτέμβριο, δηλαδή αρκετές εβδομάδες πριν από την ψηφοφορία που ανακοίνωσε ο επιχειρηματίας, αποκαλύπτει το Bloomberg σε άρθρο με τίτλο «Δημοκρατία α λα Μασκ».
Οι πωλήσεις αυτών των μετοχών δεν αποτέλεσαν έκπληξη για όσους παρακολουθούν την υπόθεση της επικείμενης φορολόγησης του Μασκ ύψους 10 έως 15 δισ. δολαρίων για την άσκηση δικαιωμάτων προαίρεσης που έλαβε το 2012.
Τα δικαιώματα προαίρεσης επί των 23 εκατ. μετοχών του λήγουν τον Αύγουστο, όταν λήγει και η προθεσμία για τους φόρους που πρέπει να καταβάλει.
Οι υψηλοί φόροι που καλείται να πληρώσει ο Ελον Μασκ προέκυψαν μετά την εξάσκηση του δικαιώματος απόκτησης επιπλέον μετοχών της εταιρείας, στο πλαίσιο της αποζημίωσής του. Αν δεν το εξασκούσε, θα τις έχανε.
Η κίνησή του δεν είναι άσχετη και με την πρόταση πολλών Δημοκρατικών νομοθετών για τη λεγόμενη «φορολογία των δισεκατομμυριούχων», η οποία προβλέπει νέους φορολογικούς κανόνες για τους σούπερ πλούσιους, ακόμα και εάν δεν πουλήσουν μέρος των μετοχών τους.
«Δημοκρατία α λα Μασκ»
«Ο Ελον Μασκ δεν παίρνει μισθό, πληρώνεται με μεγάλα πακέτα μετοχών. Κάποια στιγμή χρειάζεται να πουλήσει κάποιες από αυτές», παρατηρεί ο Αρτ Χόγκαν, επικεφαλής στρατηγικής της χρηματιστηριακής εταιρείας National Securities στη Νέα Υόρκη.
«Δεν είναι κάτι πρωτότυπο. Απλά ο ίδιος το κάνει με τέτοιο τρόπο ώστε να έχει μεγάλη προβολή από τα ΜΜΕ, εμφανίζοντάς το σαν να εισάγει ενός τύπου δημοκρατική διαδικασία».
Υποδύεται, δηλαδή, ότι ακούει τον παλμό του κόσμου για μια απόφαση όμως που ήδη έχει λάβει. Αλλος ένας τρόπος να συγκεντρώσει την προσοχή, κάτι που φαίνεται να του αρέσει ιδιαίτερα. «Δημοκρατία α λα Μασκ».
Φοροτεχνικοί εκτιμούν ότι η πώληση μετοχών του Ελον Μασκ δύσκολα θα διοχετευθεί σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, αφού εάν ήταν αυτός ο σκοπός θα είχε απλώς δωρίσει τις αποτιμημένες μετοχές αντί να τις πουλήσει και να πληρώσει πρώτα φόρο υπεραξίας. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει έσοδα από άλλες εταιρείες του.
Ο 50χρονος επιχειρηματίας, πάντως, έχει χρησιμοποιήσει και άλλες φορές τα social media για να προσδώσει επίφαση δημοκρατικότητας σε σχέδια στα οποία ήδη είχε αποφασίσει να προχωρήσει.
Πρόκειται για έναν έξυπνο τρόπο να αυτοδιαφημίζεται για «εταιρική ευθύνη», λες και ο μοναδικός λόγος για τον οποίο προχωρά συχνά σε παρακινδυνευμένες κινήσεις είναι η επιθυμία του να ακολουθήσει τη βούληση του κόσμου.
Για παράδειγμα, πέρυσι ρώτησε τους ακολούθους του: «Θα πρέπει να ανοίξει η Tesla ένα μεγάλο εργοστάσιο στο Τέξας;». «Σίγουρα», έσπευσε να απαντήσει η πλειοψηφία.
«Θα πρέπει να δημιουργήσω μια ιστοσελίδα όπου θα αξιολογώ την αξιοπιστία των ειδήσεων και των δημοσιογράφων;» ξαναρώτησε, αναφερόμενος κυρίως στους δημοσιογράφους που ασκούν κριτική στις κινήσεις του σχετικά με την Tesla. Το 88% των 681.000 χρηστών που πήραν μέρος στην ψηφοφορία απάντησε θετικά.
Οπως παρατηρεί ο αναλυτής Εντ Λάντλοου, ο Μασκ προσπαθεί να δώσει την αίσθηση ότι «εκδημοκρατίζει την ιδιοκτησία των μετοχών της Tesla», αποκτώντας έτσι ακόμα μεγαλύτερη επιρροή στα social media.
Ομως αυτές οι διαδικτυακές «δημοσκοπήσεις» σίγουρα δεν γίνονται με επιστημονικό τρόπο, ενώ σπάνια είναι ξεκάθαρο εάν τις αντιμετωπίζει σοβαρά ή απλά τρολάρει.
«Θέλετε η Tesla να αποδεχθεί το doge;» ρώτησε τον Μάιο, αναφερόμενος στο κρυπτονόμισμα που υποστηρίζει, προκαλώντας κύμα αγορών του doge.
Το 2016 χειραγώγησε με παρόμοιο τρόπο μια «λαϊκή ψηφοφορία» στα social media για την αγοραπωλησία της SolarCity Corp. λίγες εβδομάδες αφότου ανακοίνωσε μια «σχεδόν μαγική ηλιοροφή».
Το 85% όσων πήραν μέρος στην ψηφοφορία τάχθηκε υπέρ της αγοραπωλησίας, γεγονός που χρησιμοποιήθηκε ως βασικό επιχείρημα στις διαπραγματεύσεις. Το ότι για την παραγωγή του προϊόντος χρειάζονται ακόμα πολλά χρόνια ερευνών μαθεύτηκε πολύ αργότερα.
Η χειραγώγηση μέσω μιας ψευδοδημοκρατικής προσέγγισης φαίνεται ότι έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια.
