Ο ενεργειακός πόλεμος δίνει τη χαριστική βολή στη παγκοσμιοποίηση – Ποιος θα τον πληρώσει ακριβότερα
Ανεξέλεγκτες διαστάσεις λαμβάνει η οικονομική σύγκρουση που εξελίσσεται με τις κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία, οι οποίες επεκτείνονται και στην ενέργεια, καθώς οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επιβάλλουν εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικών ενεργειακών αγαθών.
Η Ε.Ε. ύστερα από το «βέτο» Γερμανών και Ολλανδών στο εμπάργκο, ανακοίνωσε ένα σχέδιο σταδιακής απεξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με ένα «πακέτο» οικονομικής στήριξης 750 δισ. ευρώ. Το σχέδιο θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. την Πέμπτη και Παρασκευή στις Βερσαλίες.
Οι ανακοινώσεις προκάλεσαν μεγάλες αναταράξεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, όπου οι τιμές βρίσκονταν ήδη σε υψηλά επίπεδα , ενώ αναλυτές από όλο τον κόσμο προειδοποιούν ότι η παγκόσμια οικονομία μπορεί να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο σοκ που έχει γνωρίσει ποτέ, δεδομένου ότι η Ρωσία έχει καθοριστικό ρόλο στην συγκεκριμένη αγορά.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι ανεξάρτητα από την πορεία του πολέμου, η παγκοσμιοποίηση έχει τελειώσει καθώς ο κόσμος χωρίζεται στα δύο και η διεθνής οικονομία μπαίνει σε μια φάση όπου οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού «σπάνε» και ξαναχτίζονται σε διαφορετικές βάσεις.
Δεν είναι μόνο οι υψηλές ενεργειακές τιμές που θα ωθήσουν προς τα πάνω τις τιμές όλων των προϊόντων και των υπηρεσιών, ενισχύοντας τον πληθωρισμό αλλά και η αναδιάταξη της παγκόσμιας παραγωγικής και εφοδιαστικής αλυσίδας με βάση τις διαφορετικές συνθήκες που διαμορφώνει ο νέος ψυχρός πόλεμος που φαίνεται ότι πυροδοτήθηκε.
Αυτό σημαίνει ακριβότερες τιμές σε όλα και η τάση αυτή αντανακλάται και στις τιμές των εμπορευμάτων στα διεθνή χρηματιστήρια, όπου εκτός της εκρηκτικής ανόδου των τιμών της ενέργειας, καταγράφεται εκτίναξη και άλλων εμπορευμάτων, όπως τα τρόφιμα και πρώτες ύλες, με ενδεικτικό παράδειγμα το νικέλιο, για το οποίο οι συναλλαγές διεκόπησαν στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Λονδίνου.
Οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες για την Ευρώπη, η οποία δεν διαθέτει δικές της πηγες ενέργειας και εξαρτάται από εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου και ασφαλώς θα είναι εντονότερες για τις φτωχότερες χώρες και υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα αλλά και για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα που δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε βασικά αγαθά όπως η ενέργεια και τα τρόφιμα.
Κερδισμένες οι ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο που προχώρησαν σε πλήρες εμπάργκο αντιμετωπίζουν τις μικρότερες συνέπειες από την κίνηση αυτή, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για την Ευρώπη
Οι ΗΠΑ είναι καθαρός εξαγωγέας ενέργειας και μάλιστα προωθεί ενεργά το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) το οποίο προορίζεται να υποκαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, ενώ ακολουθεί η Ρωσία. Το Ηνωμένο Βασίλειο καλύπτει από τη Ρωσία το 8% των αναγκών του σε πετρέλαιο και το 4% σε φυσικό αέριο.
Αντίθετα, η Ευρώπη εξαρτάται από τη Ρωσία για το 40% του φυσικού αερίου και το 25% του πετρελαίου που καταναλώνει, με ορισμένες χώρες να έχουν μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης, όπως η Γερμανία που καλύπτει με ρωσικό αέριο το 55% της αγοράς της.
Διάγραμμα: Εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία
Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 33% και έφτασαν στα 285 ευρώ ανά μεγαβατώρα μόλις η Ρωσία προειδοποίησε ότι μπορεί να κόψει την προμήθεια στην Ευρώπη σε απάντηση των κυρώσεων, αλλά αργότερα ισορρόπησαν χαμηλότερα, στα 213 ευρώ. Πάντως οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν υπερδεκαπλασιαστεί από πέρσι.
Και η τιμή του πετρελαίου ανέβηκε στα 132 δολάρια, μετά την αναγγελία ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.
Οι φόβοι για διαταραχή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας έχει εκτινάξει τις τιμές των διεθνών εμπορευμάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το νικέλιο, η τιμή του οποίου ξεπέρασε τα 100.000 δολάρια τον τόνο στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Λονδίνου, το οποίο διέκοψε τις συναλλαγές.
Ο χρυσός έφτασε στα 2.045 δολάρια ανά ουγγιά, ενώ η τιμή του σιταριού έχει ανέβει 50% τον τελευταίο μήνα και βρίσκεται ψηλότερα ακόμα και από τα επίπεδα που είχε φτάσει στην κρίση του 2008, ενώ το καλαμπόκι βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2012.
. Η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούν πάνω από το 25% της παγκόσμιας αγοράς σίτου, όπως επίσης και το 20% της παγκόσμιας αγοράς καλαμποκιού. Οι κυρώσεις της Δύσης έχουν προκαλέσει περαιτέρω προβλήματα και καθυστερήσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Υπάρχει, επίσης, σοβαρή έλλειψη λιπασμάτων, δεδομένου του ρόλου της Ρωσίας στην παραγωγή του, ενώ η «τέλεια καταιγίδα» επιδεινώνεται λόγω της μείωσης των αποθεμάτων της Κίνας η οποία προσπαθεί ενεργά να εξασφαλίσει την εισαγωγή αρκετών ποσοτήτων σιτηρών από τις υπόλοιπες αγορές του πλανήτη.
Χθες πάντως ορισμένοι αναλυτές έβλεπαν ως θετική εξέλιξη την «ανάσα» που πήρε η τιμή του φυσικού αερίου, καθώς μετά την εκτίναξη στα 285 ευρώ υποχώρησε στα 215 ευρώ, επίπεδο που είναι ασφαλώς υψηλότερο, αλλά ενδεχομένως δείχνει ότι η αγορά συνεκτίμησε το γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν προχωρά σε εμπάργκο, αλλά και τις διαλλακτικές δηλώσεις Ζελένσκι ο οποίος δήλωσε ότι δεν θεωρεί εφικτή την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ καθώς και ότι είναι διατεθειμένος να συζητήσει την ανεξαρτησία των περιοχών του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ, όπως ζητούν οι Ρώσοι.
Πώς η βιαστική απόσυρση του λιγνίτη έφτασε να κοστίζει 1,3 δισ. ευρώ το μήνα
