Η μαγική λέξη «Άμπρα Κατάμπρα», μια λέξη παραμυθένια, παγκόσμια, που βρίσκεται συχνά στα χείλη εκατομμυρίων παιδιών και σηματοδοτεί την ανάγκη τους να ταξιδεύουν στον κόσμο της φαντασίας, μπαίνει στο επίκεντρο ενός τραγουδιού που έγραψαν παιδιά και οι εκπαιδευτικοί τους σε τέσσερις δομές φιλοξενίας.
«Μπορώ να πετάξω στον ουρανό/
Μπορώ να τραγουδήσω στα πουλιά/
Μπορώ να κολυμπήσω στη θάλασσα/
Μπορώ να παίξω με τους φίλους μου/
Και μπορώ να φτιάξω τα όνειρα με τα χρώματα που θέλω/
Απλά λέγοντας τη μαγική λέξη/
Ένα, δύο, τρία, Άμπρα Κατάμπρα»
Παιδιά, ηλικίας 9-14 ετών, που διαμένουν στις δομές φιλοξενίας στη Νέα Καβάλα, το Κλειδί, τη Νέα Μαλακάσα και την Κόρινθο, μετέτρεψαν τα όνειρά τους σε ζωγραφιές, λέξεις, στίχους και τελικά σε ένα τραγούδι με αγγλικό στίχο, στο πλαίσιο των δράσεων Μη Τυπικής Εκπαίδευσης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), που υλοποιήθηκαν σε όλες τις ανοιχτές δομές φιλοξενίας της ενδοχώρας.
Η δράση ξεκίνησε από το Κλειδί Ημαθίας με τους εκπαιδευτικούς να ζητούν από τα παιδιά να αποτυπώσουν σε ζωγραφιές τα όνειρα και τα συναισθήματά τους. «Τα παιδιά ξεκίνησαν να σκέφτονται ρεαλιστικά, όπως το τι θα γίνουν όταν μεγαλώσουν, και κατέληξαν σε πιο φαντασιακές και ονειρικές σκέψεις, αναπτύσσοντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους μέσα από τη ζωγραφική», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εκπαιδευτικός-θεατρολόγος του ΔΟΜ, Πέτρος Παπαζήσης.
Στη συνέχεια τα παιδιά με τη βοήθεια των δασκάλων τους μετέτρεψαν τις ζωγραφιές σε λέξεις και τις λέξεις σε στίχους. Προερχόμενοι από διαφορετικά επαγγελματικά πεδία, ως φιλόλογοι, ψυχολόγοι, θεατρολόγοι και μουσικοί, οι εκπαιδευτικοί του ΔΟΜ χρησιμοποίησαν εργαλεία του αντικειμένου τους με τελικό στόχο τη μάθηση. «Εκεί που κάποιες φορές ένα μέσο διδασκαλίας είναι η οπτικοποίηση, δηλαδή να κάνουμε εικόνα το λεξιλόγιο ή τα νούμερα, εμείς κάναμε το αντίστροφο: πήραμε πρώτα την εικόνα, τις ζωγραφιές, και προσπαθήσαμε να τις κάνουμε λέξεις», επισημαίνει ο κ. Παπαζήσης.
Η ζωγραφιά με πουλιά που πετούν αποτέλεσε την ιδέα για το στίχο «I can fly in the sky», η αποτύπωση δέντρων και λουλουδιών έγινε ο στίχος «I can smell flowers and trees» και η ανάγκη τους να μιλήσουν για τα όνειρά τους οδήγησε τα παιδιά να γράψουν «I can dream this great world».
Η επιτυχία της δράσης στο Κλειδί είχε ως αποτέλεσμα τη διάδοσή της στις άλλες τρεις δομές και στην απόφαση των εκπαιδευτικών τα παιδιά κάθε δομής να αναλάβουν να γράψουν από μία στροφή με στόχο ένα κοινό τραγούδι με τίτλο την παγκόσμια και αγαπητή από τα παιδιά λέξη «Άμπρα Κατάμπρα». Ο Πέτρος Παπαζήσης «έντυσε» τους στίχους με μουσική και στη συνέχεια το τραγούδι ηχογραφήθηκε από τον μουσικό Μανώλη Σταματιάδη. Το τραγούδι ερμηνεύουν τα παιδιά μαζί με τους εκπαιδευτικούς Πέτρο Παπαζήση, Αλμπέρτο Περέζ και Χριστίνα Σκεύη, και την υπεύθυνη ενδυνάμωσης κοινοτήτων του οργανισμού, Ελισάβετ Εταιρίδου.
Οι στίχοι του τραγουδιού είναι στα αγγλικά, ωστόσο περιέχει λέξεις σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες: ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, φαρσί, ουρντού, αραβικά, τούρκικα και σομαλί. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ευριπίδης Μιχαήλ, υπεύθυνος μη τυπικής εκπαίδευσης στη Βόρεια Ελλάδα για τον ΔΟΜ, «για εμάς είναι μοναδικό αυτό που δημιουργήθηκε, γιατί περιέχει όνειρα παιδιών. Επίσης, το πολύ σημαντικό, όπου φαίνεται και η σφραγίδα των παιδιών με προσφυγικό background, είναι ότι το τραγούδι είναι πολυπολιτισμικό και διαπολιτισμικό. Ουσιαστικά αυτά τα παιδιά περνάνε ένα μοναδικό μήνυμα και αυτός είναι ο στόχος του τραγουδιού, ότι όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο όνειρό όσο αντίξοες και αν είναι οι συνθήκες που βιώνουν και όσο και αν έχουν στερηθεί κάποια κομμάτια της παιδικότητάς τους. Αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον και έχουν δικαίωμα να συνεχίζουν να ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον για όλους και ένα κόσμο ομορφότερο στις καρδιές των ανθρώπων».
Μέσα από το τραγούδι και το βίντεο κλιπ, τονίζει ο κ. Μιχαήλ, έχουν επιτευχθεί πολύ σημαντικοί εκπαιδευτικοί στόχοι, «όπως είναι η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης ή της ενσυναίσθησης για ένα παιδί, γιατί το να αποκτάει κοινωνικές δεξιότητες, το να δουλεύει με άλλα παιδιά ταυτόχρονα είναι κάτι που διευκολύνει γενικότερα την κοινωνική του ένταξη και τη διαμόρφωση ενός πολίτη που μελλοντικά μπορεί να συμβάλει θετικά στην κοινωνία ή στο σχολείο που πηγαίνει. Επίσης, στόχος ήταν η καλλιέργεια της ομαδοσυνεργατικότητας και της φαντασίας. Πέρα από όλα αυτά, όμως, για εμάς ήταν βασική η εξάσκηση γλωσσικών δεξιοτήτων στα ελληνικά και αγγλικά, που αποτελεί στόχο των μαθημάτων μη τυπικής εκπαίδευσης».
Τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τα παιδιά, αυτό το τραγούδι «σηματοδοτεί την ανάγκη της καλλιέργειας της φαντασίας, της δημιουργικότητας, της ελευθερίας», παρατηρεί ο εκπαιδευτικός, Πέτρος Παπαζήσης. Όπως προσθέτει, «πέρα από το αποτέλεσμα, που έχει μια συγκεκριμένη σημειολογία, για τη φαντασία, για το όνειρο, για το ταξίδι, ταυτόχρονα η όλη διαδικασία των μαθημάτων μη τυπικής εκπαίδευσης, πριν φτάσουμε στον προορισμό του τελικού αποτελέσματος, ήταν ένα ταξίδι συνολικό, συνεργατικό και πολύ δημιουργικό για όλους».
Το τραγούδι είναι διαθέσιμο στο λινκ: https://www.youtube.com/watch?v=VNamn6nrHyE
Μήνυμα ΔΟΜ για την Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών
Το κεντρικό μήνυμα του ΔΟΜ για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών είναι «Αξιοποιώντας τη δυναμική της ανθρώπινης κινητικότητας» («Harnessing the potential of human mobility»), καθώς όπως επισημαίνεται, οι μετανάστες συνεισφέρουν με τις γνώσεις τους, τα δίκτυα και τις δεξιότητές τους για να χτίσουν ισχυρότερες και πιο ανθεκτικές κοινότητες.
Σε μήνυμά του ο γενικός διευθυντής του ΔΟΜ, Αντόνιο Βιτορίνο, χαρακτηρίζει απαράδεκτα φαινόμενα «το νέο κύμα αντιμεταναστευτικού αισθήματος και την αυξανόμενη εργαλειοποίηση των μεταναστών ως εργαλεία στην κρατική πολιτική», όπως και «τη σχετική ατιμωρησία με την οποία δραστηριοποιούνται αδίστακτοι λαθρέμποροι κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών σε όλο τον κόσμο» και ζητάει να τηρηθεί το κράτος δικαίου «και να ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση εκείνων που εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους στην πιο ευάλωτη συνθήκη τους».
Όπως επισημαίνει, για να αξιοποιηθεί πλήρως η δυναμική της ανθρώπινης κινητικότητας, δύο πράγματα πρέπει να συμβούν. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να περάσουν από τα λόγια στη δράση και να συμπεριλάβουν τους μετανάστες ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς, στα σχέδιά τους για κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη. Και πρέπει να ανανεώσουμε τη δέσμευσή μας για την ενίσχυση των νόμιμων οδών μετανάστευσης που εξισορροπούν και σέβονται τόσο την εθνική κυριαρχία όσο και τα ανθρώπινα δικαιώματα των ανθρώπων που μετακινούνται».
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του διεθνή οργανισμού, οι μετανάστες διεθνώς υπολογίζονται σε περίπου 281 εκατομμύρια και αντιπροσωπεύουν το 3,6% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Πενήντα πέντε εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν εσωτερικά στο τέλος του 2020 (αριθμός αυξημένος σε σχέση με τα 51 εκατομμύρια το 2019). Από αυτούς, 48 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν λόγω συγκρούσεων και βίας και επτά εκατομμύρια λόγω καταστροφών.
Οι περισσότεροι μετανάστες διεθνώς (περίπου το 78%) είναι σε ηλικία παραγωγική (15-64 ετών), ενώ οι εργαζόμενοι μετανάστες ανέρχονται στο 62% του συνόλου των μεταναστών διεθνώς. Τα διαθέσιμα στοιχεία αντικατοπτρίζουν μια συνολική αύξηση των εμβασμάτων από 126 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 σε 702 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Παρά τις προβλέψεις για μεγάλη μείωση των διεθνών εμβασμάτων λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, το 2020 σημείωσαν μόνο μια μικρή πτώση, 2,4% σε σχέση με το 2019.
Τέλος, ο αριθμός των προσφύγων που χρειάζονται επανεγκατάσταση αυξήθηκε από 805.000 το 2011 σε 1,4 εκατομμύρια σήμερα, ωστόσο την ίδια ώρα ο αριθμός των προσφύγων που επανεγκαταστάθηκαν σημείωσε τεράστια μείωση, από σχεδόν 108.000 το 2019 σε περίπου 34.000 το 2020, και όπως αναφέρεται από τον ΔΟΜ είναι ο χαμηλότερος αριθμός από το 2005.
