Το περίγραμμα του υπό εξέταση μηχανισμού για προσωρινό πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου παρουσίασε μέσω non paper η Κομισιόν μαζί με προσχέδιο νομοθετικής ρύθμισης. Ο μηχανισμός θα έχει την κωδική ονομασία «Market Correction Mechanism” και η παρουσίαση του περιγράμματός του έγινε για να υπάρχει μια βάση συζήτησης στην έκτακτη Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ την ερχόμενη εβδομάδα.
Ο Μηχανισμός στήνεται για να λειτουργήσει ως «αντίβαρο σε υπέρμετρες τιμές φυσικού αερίου ή επεισόδια ακραία υψηλών τιμών», όπως αναφέρεται, και η απόφαση να ανοίξει η συζήτηση για τη δημιουργία του ελήφθη μετά από πιέσεις πολλών ευρωπαϊκών κρατών. Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι απαραίτητα στη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας θα υπάρξει οριστική απόφαση, καθώς κάποιες χώρες, κυρίως η Γερμανία, αντιδρούν στην επιβολή πλαφόν.
Η βασική πρόβλεψη του Μηχανισμού είναι πάντως η θέσπιση ενός προσωρινού «ταβανιού ασφαλείας» στα παράγωγα φυσικού αερίου επόμενου μηνός (month ahead) στον κόμβο TTF της Ολλανδίας. Το πλαφόν αυτό δεν θα εφαρμόζεται στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές και θα ενεργοποιηθεί για ένα χρόνο το πολύ, αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2023 και μόνο εάν συντρέχουν δυο προϋποθέσεις:
Πρώτον, η τιμή του month ahead συμβολαίου να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο ύψος που δεν έχει προσδιοριστεί, αν και η Κομισιόν το «προδιαγράφει» με αναφορές στο ξέφρενο ράλι των τιμών, τον περασμένο Αύγουστο, τότε που οι τιμές έφτασαν στο αδιανόητο επίπεδο των 350 ευρώ/MWh, ενώ τώρα κινούνται στα επίπεδα των 100-120 ευρώ/MWh. Το συγκεκριμένο θέμα αναμένεται ότι θα είναι από τα βασικότερα σημεία τριβής στη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας.
Δεύτερη προϋπόθεση είναι να υπάρχει διαφορά μεταξύ της spot τιμής στον κόμβο TTF και ενός «καλαθιού» τιμών LNG σε άλλες αγορές. Δηλαδή η άνοδος των τιμών στο TTF να είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τυχόν αντίστοιχη άνοδο των διεθνών τιμών LNG.
Σε μια προσπάθεια να αποδοθεί στον μηχανισμό άμεση ισχύ, προτείνεται το επίπεδο τιμών που θα τον ενεργοποιήσει να έχει προκαθοριστεί και αυτό για να αποφευχθούν οι ούτως ή άλλως χρονοβόρες διαδικασίες στη λήψη αποφάσεων. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε μαθηματικά σε καθυστερήσεις και θα υπονόμευε την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού εν τη γενέσει του. Η Κομισιόν εισηγείται παραλλήλως και την πρόβλεψη ευέλικτων δικλείδων ασφαλείας και για την γρήγορη απενεργοποίησή του μηχανισμού, στην περίπτωση που θα διαπιστωθεί ότι προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες. Ως τέτοιες περιγράφονται η απειλή της ασφάλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα της ΕΕ και οι διασυνοριακές ροές φυσικού αερίου. «Ρήτρα αυτόματης απενεργοποίησης» προτείνεται και στην περίπτωση που από την μηνιαία παρακολούθηση της λειτουργίας του μηχανισμού διαπιστωθεί ότι οι δεν συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις να παραμένει σε ισχύ.
Η Κομισιόν υποστηρίζει ότι ο προτεινόμενος Μηχανισμός μπορεί να περιορίσει προσωρινά επεισόδια ακραίων τιμών και να αμβλύνει τις κερδοσκοπικές τάσεις στις προθεσμιακές αγορές.Για τη μη επέκτασή του δε στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές υποστηρίζει ότι έτσι περιορίζονται τα ρίσκα για την ασφάλεια εφοδιασμού, αλλά και οι προβλέψεις για την ταχεία απενεργοποίηση του Μηχανισμού, πάντα στην περίπτωση που θα διαπιστωθούν παρενέργειες.
Η Επιτροπή καταγράφει, ωστόσο, και μειονεκτήματα. Αναφέρει μάλιστα, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχει ο κίνδυνος, προκειμένου να παρακαμφθεί ο μηχανισμός, να μεταφερθούν συναλλαγές εκτός χρηματιστηρίου και σε περιβάλλοντα περισσότερο αδιαφανή. Διαβλέπει επίσης κίνδυνο, και μάλιστα αυξημένο, οι συναλλασσόμενοι να επιδιώξουν να αντισταθμίσουν τους κινδύνους σε άλλες αγορές εκτός ΕΕ. Εδώ είναι που μπαίνει και το ύψος του πλαφόν, με την Κομισιόν να επισημαίνει ότι ένα «χαμηλό ταβάνι» θα υπονόμευε τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, άρα και την μακροπρόθεσμη ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αναφέρει τέλος ότι μια ενδεχόμενη μείωση των συναλλαγών στην προθεσμιακή αγορά θα μπορούσε να αυξήσει τις πιέσεις στην spot αγορά, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η μεταβλητότητα των τιμών αντί να μειωθεί, όπως είναι το ζητούμενο.
