Η ενεργειακή κρίση πυροδοτεί φόβους για την ατμοσφαιρική ρύπανση

Οι προσπάθειες της Ευρώπης να ζεσταθεί αυτό το χειμώνα, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης, θα μπορούσε να αλλάξει άρδην την κατάσταση.

Καθώς πλησιάζουμε στον χειμώνα η Ευρώπη καταβάλει προσπάθεια να αντιμετωπίζει την ενεργειακή κρίση με μέτρα που βγάζουν από την εξίσωση την καύση φυσικού αερίου. Όμως, στην προσπάθεια αυτή κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίζει μια άλλη παράμετρο: Την αύξηση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης καθώς οι άνθρωποι στρέφονται ολοένα και περισσότερο στην καύση άνθρακα, ξύλου και ακατάλληλων υλικών για να θερμάνουν τα σπίτια τους.

Το πρόβλημα αναμένεται να πλήξει περισσότερο την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη όπου πολλά σπίτια εξακολουθούν να βασίζονται στην καύση στερεών καυσίμων για θέρμανση, γράφει το Politico.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας, Γιαρόσουαφ Κατσίνσκι, προέτρεψε του συμπολίτες του «να κάψουν σχεδόν τα πάντα, φυσικά εκτός από ελαστικά και παρόμοια επιβλαβή πράγματα» για να ζεσταθούν αυτόν τον χειμώνα, φανερώνοντας το μεγάλο πρόβλημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σχεδόν όλη η Ευρώπη.

Μη κυβερνητικές οργανώσεις επέκριναν αυτό το μήνυμα καθώς και τις αποφάσεις της πολωνικής κυβέρνησης να εισαγάγει εφάπαξ επιδόματα για να βοηθήσει τα νοικοκυριά να αγοράσουν περισσότερο άνθρακα και άλλα καύσιμα.

Αυτή η προσέγγιση σημαίνει ότι η Πολωνία κινδυνεύει να αντιστρέψει την πρόοδο πολλών ετών προς για πιο υγιεινό αέρα και καθαρότερες μορφές θέρμανσης, δήλωσε ο Aleksander Śniegocki, Διευθύνων Σύμβουλος του Ινστιτούτου «Reform», μιας πολωνικής δεξαμενής σκέψης.

Και άλλες χώρες βάζουν την ενεργειακή ασφάλεια πάνω από τις ανησυχίες για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας.

Η Ουγγαρία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο, έχει παραιτηθεί από τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς των δασών υπό προστασία από την υλοτόμηση και διέταξε αύξηση της παραγωγής λιγνίτη σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός των νοικοκυριών.

Η Judit Szegő, υπεύθυνη στην ουγγρική ΜΚΟ «clean air NGO», χαρακτήρισε το μέτρο λανθασμένο: Τα φρέσκα καυσόξυλα όχι μόνο καίγονται λιγότερο καλά αλλά απελευθερώνουν επίσης περισσότερους επιβλαβείς ρύπους, ανέφερε.

Η επιστροφή της ξυλόσομπας

Η Ευρώπη έχει ήδη δει μια αύξηση της ζήτησης για ξύλο ως αποτέλεσμα της κρίσης των τιμών της ενέργειας, σύμφωνα με την ομάδα «Bioenergy Europe».

Οι σόμπες γίνονται «πρωταρχική πηγή θερμότητας επειδή οι άνθρωποι απλώς δυσκολεύονται να αντέξουν οικονομικά… να ενεργοποιήσουν την κεντρική θέρμανση», δήλωσε ο James Heydon, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Nottingham.

Αυτό θα φέρει μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, προειδοποίησε.

Η θέρμανση με στερεά καύσιμα, ειδικά χρησιμοποιώντας κακοσχεδιασμένες σόμπες, εκπέμπει μια σειρά από επιβλαβείς ρύπους, συμπεριλαμβανομένων των λεπτών σωματιδίων που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την ανάπτυξη των πνευμόνων και επιδεινώνουν παθήσεις όπως το άσθμα. Το 2019, σημειώθηκαν 307.000 πρόωροι θάνατοι στην ΕΕ που αποδίδονται στη ρύπανση από αιωρούμενα σωματίδια.

Η καύση του ξύλου εκλύει επίσης τον λεγόμενο μαύρο άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ο οποίος επιταχύνει το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική.

Κραυγή αγωνίας και εκτόξευση τιμών

Οι ΜΚΟ καλούν τις κυβερνήσεις να ευαισθητοποιήσουν άμεσα για τους κινδύνους που μπορεί να προκληθούν για την υγεία των ανθρώπων εκδίδοντας συμβουλές για χρήση μόνο κατάλληλου ξύλου αντί για «επεξεργασμένο ξύλο, καουτσούκ και άλλα απόβλητα».

Όμως, καθώς η ζήτηση για ξύλο αυξάνεται, αυξάνονται και οι τιμές μεγαλώνοντας τον κίνδυνο τα φτωχότερα νοικοκυριά να στραφούν σύντομα σε ακόμη πιο ρυπογόνες εναλλακτικές λύσεις. Η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικής ξυλείας σημαίνει επίσης ότι οι προμήθειες είναι ακόμη πιο περιορισμένες.

Στη Γερμανία, οι τιμές pellet σχεδόν διπλασιάστηκαν από την αρχή του έτους. Στη Βουλγαρία, όπου πάνω από τα μισά νοικοκυριά βασίζονται σε στερεά βιοκαύσιμα —κυρίως ξύλο— για θέρμανση, οι τιμές των καυσόξυλων στην πρωτεύουσα αυξήθηκαν από περίπου 100 lev (51 ευρώ) ανά κυβικό μέτρο πέρυσι, σε 180 lev σήμερα.

Βέλγιο, Ελβετία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζουν επίσης καθυστερήσεις παράδοσης, αυξήσεις τιμών και ελλείψεις.

Στη Ρουμανία, όπου πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού θερμαίνεται με ξύλα, η κυβέρνηση μοιράζει κουπόνια για να επιδοτήσει την αγορά καυσόξυλων. Η Βουλγαρία απαγόρευσε την εξαγωγή ξυλείας σε τρίτες χώρες για να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό του δικού της πληθυσμού, το ένα τέταρτο του οποίου δεν μπόρεσε να διατηρήσει τα σπίτια του επαρκώς ζεστά το 2020.