Στην σύσταση κρατικού «Τειρεσία», με τη μορφή ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, που θα καταγράφει όλες τις οφειλές που έχουν τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις προς το Δημόσιο, με στόχο να σχηματίζεται ξεκάθαρη εικόνα για το πιστοληπτικό προφίλ τους και να μπει φρένο στη δημιουργία μίας νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, προχωρά με νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή, το υπουργείο Οικονομικών.
Η αρχή θα σκανάρει όλα τα οικονομικά δεδομένα φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων από οφειλές προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις ΔΕΚΟ, ακόμα και τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης προκειμένου να υπάρξει πλήρης καταγραφή της συναλλακτικής τους συμπεριφοράς.
Πρόκειται για:
■ Την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης (Credit Bureau) που θα έχει το βάρος της συγκέντρωσης των χρεών πολιτών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο ενώ παράλληλα θα βαθμολογεί την πιστοληπτική τους συμπεριφορά.
■ Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων (Central Credit Registry) που θα δημιουργηθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα καταγράφει σε λεπτομερή βάση το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου που χορηγείται.
Βαθμολόγηση
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη συνεργασία των δύο μηχανισμών, με τη διαφορά ότι η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα αξιολογεί την πιθανότητα αθέτησης μιας υποχρέωσης και θα «ανάβει κόκκινο» για περιπτώσεις φορολογουμένων που περνούν στη «ζώνη υψηλού κινδύνου» για αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους προς το Δημόσιο και τις τράπεζες.
Στη βάση αυτή θα δημιουργηθεί ένα σύστημα βαθμολόγησης (point system) για όλους τους οφειλέτες που θα είναι οδηγός για νέες ρυθμίσεις οφειλών και τη λήψη νέων δανείων, τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς του Δημοσίου για την ανάληψη έργων ή ακόμα και την παροχή κρατικών εγγυήσεων στο πλαίσιο υλοποίησης χρηματοδοτούμενων από το Δημόσιο ή συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. ή άλλον, διεθνή οργανισμό προγραμμάτων.
Περαιτέρω το σύστημα αξιολόγησης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από ιδιωτικούς φορείς, όπως τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, αλλά και άλλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια, να ρυθμίσουν οφειλές ή να δώσουν πίστωση για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας.
Σκανάρισμα
Το υπουργείο Οικονομικών προτίθεται επίσης να δημιουργήσει ένα μητρώο παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους μέσω του οποίου θα σκανάρονται τα ποσά όλων των οφειλών ανά είδος πιστωτή (π.χ. φορολογικές αρχές, ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τράπεζες, ταμεία/servicers, προμηθευτές, εργαζόμενοι κ.λπ.) με στόχο να εφαρμόσει στοχευμένες πολιτικές για την πρόληψη και διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.
Ειδικότερα τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου προβλέπουν ότι:
■ Οι φορείς του δημόσιου τομέα θα παρέχουν στην Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης και θα επικαιροποιούν ανά μήνα τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 24 μηνών.
■ Στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που θα τηρούνται θα περιλαμβάνονται τόσο οι ληξιπρόθεσμες όσο και μη ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο.
■ Μεταξύ των δεδομένων που συλλέγονται από το σύστημα περιλαμβάνονται α) στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης, β) η φύση της οφειλής, γ) οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους, δ) οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, ε) οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, στ) ρυθμίσεις της οφειλής, ζ) μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής, η) πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν θ) πληροφορίες σχετικά με πτώχευση του οφειλέτη, φορολογικά δεδομένα και, συγκεκριμένα, στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.
■ Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα με τη χρήση αλγορίθμων.
■ Η Αρχή παράγει και χορηγεί ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης οφειλέτη δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σε φορέα του ιδιωτικού τομέα που έχει συνάψει σύμβαση με την Αρχή, μετά από αίτηση του φορέα. Προϋπόθεση είναι η ρητή συγκατάθεση του φυσικού ή του νομικού προσώπου, η οποία θα μπορεί να ανακαλείται ανά πάσα στιγμή, χωρίς ωστόσο να θίγεται «η νομιμότητα της επεξεργασίας που βασίστηκε στη συγκατάθεση προ της ανάκλησής της». Η Αρχή θα διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για 10 έτη από τον χρόνο κατά τον οποίο κάθε δεδομένο αντλήθηκε από τα συστήματα του αντίστοιχου κρατικού φορέα.
Αρχειοθέτηση
■ Συστήνεται το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων ως εθνικό σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, με στόχο την ενίσχυση της χρηματοδότησης από το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα της οικονομίας και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πληροφόρησης, της ορθολογικότερης αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των δυνητικών δανειοληπτών και της εν γένει συνδρομής στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων χρηματοδότησης.
■7 Το Μητρώο θα καταγράφει σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχόμενων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Βάσει των πληροφοριών που τηρούνται στο Μητρώο, θα καταρτίζεται επίσης πιστωτική έκθεση (η «Πιστωτική Εκθεση») για όλα τα πιστοδοτούμενα πρόσωπα, το περιεχόμενο της οποίας θα διαφοροποιείται ανάλογα με τον αποδέκτη της. Ωστόσο η έκθεση δεν θα περιέχει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη.
