Η «πληγή» του Κοσόβου αιμορραγεί ξανά

Η αιματηρή προϊστορία

Το πρόβλημα του Κοσόβου αποτελεί μια ανοιχτή πληγή στο «σώμα» της Ευρώπης, κληρονομιά του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας και απόδειξη της ανικανότητας της Δύσης να λύνει προβλήματα με γνώμονα την ειρήνη και τις περιβόητες «αξίες της». Η περιοχή την οποία κατοικούν αλβανόφωνοι στην πλειοψηφία τους, αλλά και Σέρβοι βρίσκεται σε ένα ιδιότυπο καθεστώς από το 2008, που ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, μετά από προτροπή κυρίως των ΗΠΑ και προκαλώντας την οργή της Σερβίας. Μια σειρά από χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Ισπανία δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Ο διχασμός αυτός εντός της Ενωσης δεν είναι φυσικά άσχετος με την διαιώνιση του προβλήματος.

Ποιά ήταν η αφορμή της τωρινής έντασης;

Από τότε που ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Αλμπιν Κούρτι είναι σαφές ότι επιχειρείται μια επαναφορά του ζητήματος στο προσκήνιο, με την αύξηση της πίεσης προς τους περίπου 50.000 Σέρβους, που ζουν στο βορρά και οι οποίοι χρησιμοποιούν πινακίδες και έγγραφα που εκδίδονται από τις σερβικές αρχές, αρνούμενοι να αναγνωρίσουν τους θεσμούς υπό την πρωτεύουσα Πρίστινα.

Η κυβέρνηση του Κούρτι δήλωσε ότι θα δώσει στους Σέρβους μια μεταβατική περίοδο 60 ημερών για να αποκτήσουν πινακίδες του Κοσσυφοπεδίου, ένα χρόνο αφότου εγκατέλειψε την προσπάθεια επιβολής τους λόγω παρόμοιων διαμαρτυριών. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση των τελευταίων, που αποφάσισαν να μπλοκάρουν τα περάσματα προς τη Σερβία με φορτηγά και τρακτέρ.

Η κυβέρνηση αποφάσισε επίσης ότι από την 1η Αυγούστου, όλοι οι πολίτες από τη Σερβία που επισκέπτονται το Κοσσυφοπέδιο θα πρέπει να παίρνουν ένα επιπλέον έγγραφο στα σύνορα για να τους χορηγηθεί άδεια εισόδου.

Μετά τις αντιδράσεις το μέτρο αναβλήθηκε για ένα μήνα. Θα τεθεί δηλαδή σε ισχύ από την 1η Σεπτεμβρίου, κάτι που σημαίνει ότι περί τα τέλη Αυγούστου αναμένεται να επανέλθει η ένταση, αν δεν υπάρξει υποχώρηση και εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης.

Γιατί έχουν σημασία οι πινακίδες;

Ουσιαστικά αυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση στην Πρίστινα είναι μια έμμεση αναγνώρισή της από το Βελιγράδι, μέσω των πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων. Η Σερβία του Αλεξάνταρ Βούτσιτς έχει πιεστεί από τη Δύση να «αποδεχτεί» κάποια τετελεσμένα στο Κόσοβο, προκειμένου να επιταχυνθεί και η διαδικασία προσέγγισής της με την ΕΕ, αλλά είναι μάλλον απίθανο να υποχωρήσει σε μέτρα, τα οποία θεωρεί εκβιαστικά από την αλβανική πλευρά, ειδικά τώρα που μετά και την απόδοση του καθεστώτος της υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία με διαδικασίες εξπρές, έκανε πολλούς στα δυτικά Βαλκάνια να πιστεύουν ότι η προοπτική ένταξης γίνεται ακόμα πιο μακρινή, αφού η «Ευρώπη» τους θεωρεί «πολίτες δεύτερης κατηγορίας».

Ο Βούτσιτς έχει στηριχτεί έτσι κι αλλιώς στις εθνικιστικές δυνάμεις και η δήλωσή του δείχνει ότι δεν έχει καμιά διάθεση υποχώρησης. Κατηγόρησε την Πρίστινα για συντονισμένη πρόκληση για μεγάλο χρονικό διάστημα, και υποστήριξε ότι «δεν θα υπάρξει καμία παράδοση, η Σερβία θα νικήσει».

Τι ρόλο παίζουν ΝΑΤΟ και Ρωσία;

Στην περιοχή παραμένουν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ υπό την μορφή της ειρηνευτικής δύναμης KFOR που έχουν τεθεί σε επιφυλακή. «Η αποστολή KFOR υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ παρακολουθεί στενά και είναι έτοιμη να παρέμβει εάν τεθεί σε κίνδυνο η σταθερότητα, σύμφωνα με την εντολή της» αναφέρει η δήλωση που εκδόθηκε μετά τις τελευταίες ταραχές. Ακολουθεί η γνωστή έκκληση για διάλογο με την επίκληση των αρχών και του διαμεσολαβητικού ρόλου της ΕΕ.

Πολλοί ωστόσο βλέπουν το Κόσοβο ως ένα επιπλέον μέτωπο αναμέτρησης της Δύσης με τη Μόσχα. Η Αλβανή πρόεδρος του Κοσόβου Βιόσα Οσμάνι συσχέτισε εμμέσως τα πρόσφατα επεισόδια με τον ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή, αποκαλώντας τον Βλαντίμιρ Πούτιν »μέντορα» του Σέρβου προέδρου, που συνειδητά επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει την περιοχή.

Στη Μόσχα, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα απέδωσε την αυξημένη ένταση στα μέτρα του καθεστώτος της Πρίστινα που αποκάλεσε «αβάσιμους κανόνες διακρίσεων» σε βάρος του σερβικού πληθυσμού, τασσόμενη σαφώς στο πλευρό του Βελιγραδίου.

Εχει κάποιο σχέδιο η ΕΕ;

Η ΕΕ κάλεσε εκπροσώπους και των δύο πλευρών σε διάλογο στις Βρυξέλλες προκειμένου να βρεθεί μια λύση στο θέμα. Οι προσδοκίες είναι πάντως χαμηλές. Υπενθυμίζεται ότι πριν από ένα χρόνο περίπου κατά τη διάρκεια της προεδρίας της Σλοβενίας είχε προκληθεί μέγα σκάνδαλο από τη διαρροή κειμένου, που πρότεινε τον διαμελισμό της περιοχής ανάμεσα σε Σερβία και Αλβανία, ως λύση για τερματισμό του σημερινού αδιεξόδου.

Το έγγραφο αυτό είχε τελικά διαψευστεί ως προερχόμενο από την σλοβένικη κυβέρνηση, αλλά είχε εντείνει στην περιοχή το αίσθημα ότι οι χώρες της ΕΕ, θέλουν απλώς να ξεφορτωθούν το πρόβλημα, χωρίς να ενδιαφέρονται για μια πραγματικά «βιώσιμη» λύση που θα δώσει τέλος στις μακρόχρονες αντιδικίες και συγκρούσεις, που συχνά λαμβάνουν αματηρό χαρακτήρα. Πολλοί φοβούνται ότι τέτοιο χαρακτήρα θα μπορούσαν να λάβουν οι εξελίξεις μετά το Σεπτέμβριο.

«Μπαρούτι» μυρίζουν τα Βαλκάνια: «Αναβολή» στη σύγκρουση Κοσόβου – Σερβίας με παρέμβαση ΗΠΑ

Tα Βαλκάνια ξανά σε αναβρασμό, αλλά η Δύση λείπει σε ταξίδι για δουλειές αλλού…

Ο Σολτς επιβάτης στο… Balkan Express – Τι σημαίνει η επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη