Το βιβλίο επιχειρεί να αντιµετωπίσει την γνωστική δυστοκία σε τρεις κοµβικές περιοχές της πολιτικής επιστήµης: στην βιοµηχανία των «λαϊκιστικών σπουδών», στους τρόπους µε τους οποίους προσεγγίζονται τα προβλήµατα της δηµοκρατικής λειτουργίας, και σε ερµηνείες για την αποτυχία των νέων αριστερών κοµµάτων να αντισταθούν στο δόγμα ΤΙΝΑ
Στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Σεραφείμ Σεφεριάδη με τίτλο «Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά: η πρόκληση της μεθόδου» μας προσκαλούν οι εκδόσεις Τόπος την ερχόμενη Πέμπτη στις 7 μ.μ., στον «Κήπο του Μουσείου» (Πατησίων 44, Aθήνα).
Στην εκδήλωση, που θα συντονίσει η δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» Ντίνα Δασκαλοπούλου, θα μιλήσουν συγγραφέας, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και οι εξής:
- Γιάνης Βαρουφάκης (καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, γραμματέας του ΜέΡΑ 25, συνιδρυτής του κινήματος DiEM25 και βουλευτής Θεσσαλονίκης)
- Θανάσης Καμπαγιάννης, δικηγόρος, μέλος του ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών με την Εναλλακτική, Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή, δικηγόρος πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής)
- Σταύρος Τομπάζος (καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου)
- Φιλίππα Χατζησταύρου (επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, μέλος του Εργαστηρίου Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών)
Το πρώτο µέρος του βιβλίου αναδεικνύει και καυτηριάζει τα πολλαπλά ερευνητικά αδιέξοδα των κυρίαρχων εννοιολογήσεων του «λαϊκισµού», και εισηγείται την άποψη πως ο όρος είναι χρήσιµο να ονοµατίζει τη σηµασία «ψευδείς επικλήσεις του λαϊκού» στοχέυοντας, όπως σημειώνει ο συγγραφέας στην εισαγωγή, στην ανασκευή ανεπαρκών εννοιολογήσεων και θεωρητικών σχημάτων συνδυαστικά με την κατάθεση «κατευθυντήριων γραμμάτων»-προϋποθέσεων η αναγκαίων συνθηκών για νέα έρευνα.
Το δεύτερο µέρος αξιοποιεί την εµπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο συμβιβάστηκε με τις επιταγές των δανειστών στο εξωτερικό, έκρυβε σειρά ανεπαρκειών στο εσωτερικό κι έφτασε να μεταλαχθεί ποιοτικά και να «καρτελοποιηθεί» ιδιαίτερα γρήγορα, προκειµένου να αναδείξει τη σηµασία των περιεχοµένων πολιτικής στον τρόπο που αντιλαµβανόµαστε την κρίση των κοµµάτων.
Ο Σεφεριάδης επανεξετάζει το μοντέλο του κόμματος καρτέλ, ασχολείται με τις ελλείψεις του μοντέλου και διαπιστώνει τα εννοιολογικά και θεωρητικά προβλήματα. Καταθέτει επίσης επιχειρησιακά προσανατολισµένες προτάσεις για την αντιµετώπιση του προβλήµατος της γραφειοκρατικοποίησης, καθώς και προβληµατισµούς αναφορικά µε την πρόκληση της δηµοκρατικής επέκτασης και εµβάθυνσης.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
«Οι έννοιες», έγραψε ο νοµπελίστας φυσικός George Thomson, είναι «ιδέες που ονοµατίζονται· καθορίζουν τα ερωτήµατα που θέτουµε και τις απαντήσεις που παίρνουµε». Οι µελετητές δηµιουργούν λέξεις (εννοιολογούν) για να µας πουν τι «βλέπουν» στην πραγµατικότητα, να στρέψουν την προσοχή µας σε ό,τι θεωρούν ενδιαφέρον και κρίσιµο.
Είτε όµως το συνειδητοποιούν είτε όχι, αυτό απηχεί τις αξίες τους, τις κανονιστικές και ιδεολογικές τους πεποιθήσεις. Τις αξίες αυτές πρέπει να τις γνωρίζουµε και να τις αποτιµούµε, όµως αυτό για το οποίο τους κρίνουµε είναι τα ερευνητικά αποτελέσµατα του έργου τους: το αν και κατά πόσο ο τρόπος µε τον οποίο θέτουν και πραγµατεύονται τα ερωτήµατα προωθεί και διευρύνει τους γνωστικούς µας ορίζοντες ή –αντίθετα– τους συρρικνώνει.
Με βασικό όπλο αρχές της κλασικής µεθοδολογίας, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να αντιµετωπίσει την παρατεταµένη γνωστική δυστοκία που παρατηρείται σε τρεις κοµβικές περιοχές της σύγχρονης πολιτικής επιστήµης: στην τρέχουσα βιοµηχανία των «λαϊκιστικών σπουδών», στους τρόπους µε τους οποίους προσεγγίζονται τα προβλήµατα της δηµοκρατικής λειτουργίας, και στις ερµηνείες που προκρίνονται για να εξηγηθεί η αποτυχία των νέων αριστερών κοµµάτων να αντισταθούν στην κατίσχυση του δόγµατος ΤΙΝΑ.
Υποστηρίζεται πως ενώ οι κυρίαρχες προσεγγίσεις λειτουργούν ως πρώτης τάξεως ιµάντες µεταβίβασης και διάχυσης των δυο βασικών αξιακών κινήτρων που τις συνέχουν (είτε της νεοσυντηρητικής υπεράσπισης της µεταδηµοκρατίας είτε της προβολής του νέου ρεφορµισµού ως της µόνης δυνατής απάντησης στην ολοένα εντεινόµενη συστηµική κρίση), εκβάλλουν εντούτοις σε µια κοινωνική επιστήµη µε αποκαρδιωτικά ερευνητικά αποτελέσµατα.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Σεφεριάδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου, διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκρουσιακής Πολιτικής και Life Member in Politics & History στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (Clare Hall). Επί σειρά ετών γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης, υπήρξε Senior Member στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (St Peter’s College), Fellow in Politics & History )Tutor int the Arts) στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (CHU), Jean Monnet, Fellow στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και Hannah Seeger Davis στο Πανεπιστήμιο του Princeton.
Το έργο του βρίσκεται στην τομή της συγκριτικής πολιτικής κοινωνιολογίας -με έμφαση τη μελέτη της συγκρουσιακής πολιτικής και των κοινωνικών κινημάτων- της ελληνικής και ευρωπαϊκής εργατικής ιστορίας και της μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών. Έχει επιμεληθεί τόμους για την ελληνική δικτατορία, τη συγκριτική μέθοδο στις κοινωνικές επιστήμες, τις μαχητικές συλλογικές δράσεις, και τη δημοκρατία, ενώ τα βιβλία του Στις διαδρομές της ιστοριογραφίας: κριτική επισκόπηση από το πρίσμα της κοινωνικής επιστήμης (2014) και «Το κόκκινο νήμα μιας δεκαετίας: αναλύσεις και κείμενα στα χρόνια της κρίσης (2017) εκδόθηκαν αντίστοιχα από την ιστορική βιβλιοθήκη των εκδόσεων Θεμέλιο και τις εκδόσεις Τόπος.
Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλούς συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά, όπως: Comparative Politics, Journal of South European Studies, European Journal of Industrial Relations, Journal of Contemporary History, Rivista Italiana di Scienza Politica, Partepazione e Conflitto, Journal of Modern Greek Studies, Historein, Actuel Marx, καθώς και την Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης.
