«Το μέγεθος είναι το παν», μοιάζει να είναι το «μότο» που διαπερνά την αντίληψη της κυβέρνησης για την επιχειρηματικότητα. Το ίδιο ακριβώς είχε διακηρύξει η Επιτροπή Πισσαρίδη, όταν προέβαλε ως όρο εκσυγχρονισμού της παραγωγικής βάσης της χώρας τη δραστική μείωση των εκατοντάδων χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων με την ενεργοποίηση μηχανισμών που να ευνοούν τις εξαγορές από μεγαλύτερες. Τώρα ήρθε η ώρα της πράξης. Και σε μεγάλο βαθμό αυτή συνδέεται με τους δανειακούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 12,8 δισ. ευρώ.
Επειτα από πολύμηνη κυοφορία (η διαβούλευση είχε τελειώσει στις αρχές Νοεμβρίου 2021) η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η συζήτησή του αναμένεται να αρχίσει αύριο, Τρίτη, στην αρμόδια επιτροπή. Μόνο που τα φορολογικά κυρίως κίνητρα τα οποία προβλέπει το νομοσχέδιο στην τελική εκδοχή του δεν αφορούν και τόσο τις μικρομεσαίες. Μάλλον αφορούν οποιεσδήποτε επιχειρήσεις εκτός από αυτές, τουλάχιστον με βάση τα δεδομένα και τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Κι αυτό γιατί δικαιούχοι του βασικού κινήτρου που προβλέπει το νομοσχέδιο, της έκπτωσης 30% στον φόρο εισοδήματος για εννιά χρόνια, δηλαδή ενός συντελεστή φορολόγησης κερδών μόλις 15,5%, μπορεί να είναι οποιαδήποτε επιχειρηματική οντότητα προκύπτει από εξαγορά, συγχώνευση, μετατροπή ή διάσπαση με τουλάχιστον εννέα μισθωτούς εργαζόμενους και εντέλει χωρίς όριο κύκλου εργασιών.
Στο σχέδιο νόμου που τον περασμένο Οκτώβριο είχε τεθεί σε διαβούλευση, στο πρώτο κιόλας άρθρο, οριζόταν ρητά ότι ο νόμος θα εφαρμοζόταν σε εξαγορές και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων κάθε νομικής μορφής που απασχολούν μέχρι 250 εργαζόμενους και με ετήσιο τζίρο έως 50 εκατ. ευρω καθεμιά, καθώς και σε εταιρικές συνεργασίες επιχειρήσεων μέχρι 50 εργαζομένων και με ετήσιο κύκλο εργασιών έως 10 εκατ. ευρώ. Στο τελικό νομοσχέδιο αυτοί οι περιορισμοί, που αντιστοιχούν στον κανονισμό της ΕΕ για τον ορισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εξαφανίστηκαν.
Πρακτικά ωφελούμενοι της έκπτωσης φόρου 30% για 9 χρόνια μπορεί να είναι ακόμη και μεγάλες για τα ελληνικά δεδομένα επιχειρήσεις, με απασχόληση 500 εργαζόμενων και τζίρο 100 εκατ. ευρώ αθροιστικά, στην περίπτωση συνένωσης π.χ. δύο επιχειρήσεων. Ακόμη και οι συγχωνεύσεις του χουντικού διατάγματος 1297/1972, όπως και κάθε άλλου αναπτυξιακού ή φορολογικού νόμου που ακολούθησε, εντάσσονται στο κίνητρο αυτό. Το οποίο ωστόσο στην πράξη αποκλείει το 90% των περίπου 980.000 επιχειρήσεων της χώρας. Από αυτές, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 53% είναι ατομικές, χωρίς απασχολούμενους, ένα 36% απασχολεί μέχρι 4 άτομα, το 5% έχει 5-9 εργαζόμενους και μόλις το 5% απασχολεί πάνω από 10 άτομα.
Πρακτικά, πάνω από 880.000 μικρές επιχειρήσεις θα δυσκολευτούν να πετύχουν τη βασική προϋπόθεση για τη φορολογική έκπτωση, δηλαδή η νέα εταιρεία που θα προκύψει να απασχολεί τουλάχιστον 10 εργαζόμενους, εκτός αν απλώς «παραδοθούν» στις μεγαλύτερες.
Βεβαίως, η έκπτωση φόρου 30% προσφέρεται, πέρα από τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, και στις συνεργασίες προσώπων, φυσικών ή νομικών, όπως και στην περίπτωση μεταβίβασης μεριδίου ατομικής επιχείρησης σε οποιασδήποτε μορφής εταιρεία. Ενώ ακόμη ευνοϊκότερη είναι η έκπτωση από τη φορολογία όλης της δαπάνης για την απόκτηση μεριδίου σε άλλη εταιρεία.
Το δημοσιονομικό κόστος αυτού του πακέτου κινήτρων, δηλαδή τα φορολογικά έσοδα που προβλέπεται να χαθούν, δεν είναι τεράστια. Δεν αναμένεται να υπερβούν τα 40-50 εκατ. ευρώ τον χρόνο, αν βεβαίως υπάρξει ανταπόκριση από επιχειρήσεις, επαγγελματίες, όπως και αγρότες, για τους οποίους προβλέπεται ένα ακόμη ευνοϊκότερο φορολογικό κίνητρο συνεργασιών.
Μεγαλύτερη σημασία έχει, όμως, το «κούμπωμα» αυτών των κινήτρων με τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, του οποίου ο 4ος Πυλώνας προβλέπει τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων για «ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων» σε ποσοστά 30% έως 40%. Οι τράπεζες, που δέχονται ήδη αιτήσεις επενδυτικών σχεδίων προς χρηματοδότηση, όπως και οι επιχειρήσεις που δεν τα έχουν υποβάλει ακόμη, περίμεναν τις λεπτομέρειες του νομοσχεδίου για να κάνουν τον λογαριασμό κόστους- οφέλους από εγχειρήματα εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Φέτος αναμένεται ιστορικό ρεκόρ σε αξία συγχωνεύσεων. Σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση της PWC θα ξεπεράσουν τα 6 δις. ευρώ σε αξία συναλλαγών. Από τα 4,3 δισ. του 2021 (73 συναλλαγές εξαγορών και συγχωνεύσεων) οι 60 αφορούσαν συμφωνίες αξίας μέχρι 50 εκατ. ευρώ, άρα εντός των ορίων του κυβερνητικού νομοσχεδίου με τα κίνητρα συνένωσης. Αν πάρει κανείς υπόψη την ισχυρή πίεση που δέχονται οι επιχειρήσεις από το πληθωριστικό σοκ, το προεκλογικό τέμπο που επιβάλλει στην κυβέρνηση να γίνεται όλο και πιο «γενναιόδωρη» και την αυξημένη όρεξη επιχειρηματικών ομίλων με πολλά λεφτά στους «κουμπαράδες» τους, διαμορφώνονται προϋποθέσεις ένα σημαντικό μέρος της επιχειρηματικής βάσης της χώρας να αλλάξει χέρια. Ενας ευρύτατος εταιρικός μετασχηματισμός βρίσκεται προ των πυλών, με απροσδιόριστη, αλλά πάντως διόλου ευχάριστη, επίδραση στις μικρές επιχειρήσεις.
Αλέξης Τσίπρας: Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πια ένα άλλο κόμμα πιο μαζικό, με 172.000 μέλη θα είμαστε πρώτο κόμμα
