Με μια αναλυτική ανακοίνωση της ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αποδομεί σημείο προς σημείο την ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα το υπουργείο Παιδείας, στον απόηχο της απόφασης-καταπέλτη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για την τηλεκπαίδευση σχετικά με παραβιάσεις σωρείας άρθρων του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων.
Η ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται σε 9 αστήρικτους, όπως χαρακτηρίζει, ισχυρισμούς της Νίκης Κεραμέως και της πετάει το μπαλάκι να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια, καταθέτοντας Αίτηση Θεραπείας της Απόφασης. «Ιδού η Ρόδος…» λέει χαρακτηριστικά, αφού σημειώνει πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι: «Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα στην ΑΠΔΠΧ πέρα από τον έλεγχο εγγράφων και απόψεων που έκανε για να καταλήξει στην απόφαση αυτή, να προβεί και σε τεχνικό έλεγχο, τόσο στο Υπουργείο όσο και στη Cisco. Έτσι θα ανοίξει το Υπουργείο το δρόμο για το τρίτο στάδιο που δεν είναι άλλο από την επιβολή ποινής σε βάρος του».
Αναλυτικά η απάντηση – ανακοίνωση της ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
«Η καταδίκη του υπουργείου Παιδείας για το σκάνδαλο Cisco και οι 9 αστήρικτοι ισχυρισμοί της κυρίας Κεραμέως
Είναι η τρίτη φορά που είμαστε υποχρεωμένοι να ευχηθούμε “καλά ξεμπερδέματα” στην κυρία Κεραμέως αναφορικά με το σκάνδαλο Cisco και τον κίνδυνο στον οποίο έθεσε τα προσωπικά δεδομένα 1, 5 εκατομμυρίου μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας και των οικογενειών τους. Αυτή τη φορά, μετά τον κόλαφο που δέχτηκε από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) με την 50/2021 απόφασή της για την τηλεκπαίδευση, τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, η υπουργός ακόμη πιο βαριά εκτεθειμένη και ο πρωθυπουργός -ελπίζουμε- πιο υποψιασμένος, οπότε οι εξελίξεις αναμένονται με ενδιαφέρον.
Αφού, η απόφαση της Αρχής, παρά τους μειωτικούς χαρακτηρισμούς περί “δόλου” που υπαινίσσεται το υπουργείο και τους οποίους δεν αποδοκίμασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ισοδυναμούν με “πρωτόδικη απόφαση” ενός ανεξάρτητου, ισχυρού και συνταγματικά προβλεπόμενου θεσμού για τα προσωπικά δεδομένα της εκπαιδευτικής κοινότητας, τα οποία κατέστησε “ξέφραγο αμπέλι” η κυρία Κεραμέως.
Έχουμε επίσης αναφέρει ότι η συγκεκριμένη υπουργός δεν διαθέτει την απαιτούμενη για το αξίωμά της πολιτική ευαισθησία και δεν πρόκειται ακόμη και μετά από αυτό το πρωτοφανές “άδειασμά” της από την Αρχή να συντάξει την επιστολή της παραίτησής της. Η ευθιξία δεν είναι γνώρισμα όσων αναλαμβάνουν ‘ειδικές αποστολές” και βρίσκονται στην πολιτική ως εκτελεστές εντολών ισχυρών συμφερόντων.
Από αυτό το είδος των πολιτικών είναι “λογικό” να εκδίδονται ανακοινώσεις που βρίθουν υποκρισίας, έλλειψης επίγνωσης και θράσους, όπως αυτή που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας ασκώντας αθεμελίωτη και παραπλανητική κριτική στην απόφαση της ΑΠΔΠΧ και επιτιθέμενο -κατά την προσφιλή του συνήθεια- στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος σύμφωνα με τη γνωστή επωδό, ευθύνεται και για όλες τις αποτυχίες, τις αστοχίες και τις κραυγαλέες ανικανότητες της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Εκεί, όμως, που η ανακοίνωση του υπουργείου αποκαλύπτει πλήρως τον πανικό, την άγνοια και την αδυναμία των συντακτών της να αρθρώσουν στοιχειώδη τεκμηριωμένο νομικό και επιστημονικό λόγο απέναντι στην απόφαση της Αρχής είναι οι παρακάτω 9 αστήρικτοι και προχειρογραμμένοι ισχυρισμοί στην ανακοίνωσή του, τους οποίους βέβαια απέρριψε στο σύνολό τους η Αρχή, αλλά το υπουργείο τους επαναφέρει αφού δεν έχει διδαχθεί ότι το αρχαίο ρητό “Κρείττον του λαλείν το σιγάν” γράφτηκε γι` αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις.
Παραθέτουμε, λοιπόν, τους ισχυρισμούς του ΥΠΑΙΘ μαζί με τις πρέπουσες δικές μας απαντήσεις:
Ισχυρισμός 1: “Η ΑΠΔΠΧ, με την 4/2020 γνωμοδότησή της, είχε κρίνει καταρχήν νόμιμη την τηλεκπαίδευση, προβαίνοντας σε κάποιες συστάσεις, τις οποίες υιοθέτησε το Υπουργείο εντός της προβλεπόμενης τρίμηνης προθεσμίας. Έκτοτε, και ενώ το Υπουργείο βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με την Αρχή και παρείχε επιπλέον πληροφορίες που ζητήθηκαν, ουδέποτε επισημάνθηκαν αποκλίσεις από τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων, ούτε βεβαίως αναφέρθηκαν τα όσα μόλις επικαλέστηκε για πρώτη φορά η Αρχή για να αιτιολογήσει τη νέα απόφασή της”.
Απάντηση: Το Υπουργείο αδυνατεί να διαχωρίσει τη νομιμότητα του ΣΚΟΠΟΥ της επεξεργασίας δεδομένων που γίνεται κατά την τηλεκπαίδευση, την οποία επιβεβαιώνει η Αρχή στην Γνωμοδότηση 4/2020, από τη συνολική διαδικασία με την οποία υλοποιήθηκε η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, θεωρώντας, όπως τα κακομαθημένα παιδιά, ότι είχε λάβει πράσινο φως να κάνει ό,τι θέλει.
Επίσης αγνοεί την επισήμανση της ΑΠΔΠΧ σε σχέση με την υποχρέωση του Υπουργείου ως Υπευθύνου Επεξεργασίας (σελ. 21): “Έτσι, συνιστά υποχρέωση του υπευθύνου επεξεργασίας αφενός να λαμβάνει από μόνος του τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις του ΓΚΠΔ, αφετέρου, να αποδεικνύει ανά πάσα στιγμή την ανωτέρω συμμόρφωσή του, χωρίς μάλιστα να απαιτείται η Αρχή, στο πλαίσιο άσκησης των ερευνητικών – ελεγκτικών εξουσιών της, να υποβάλλει επιμέρους – εξειδικευμένα ερωτήματα και αιτήματα προς διαπίστωση της συμμόρφωσης. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει στο πλαίσιο των ελέγχων – ερευνών της Αρχής να παρουσιάζει από μόνος του και χωρίς σχετικά ερωτήματα και αιτήσεις της Αρχής τα μέτρα και πολιτικές που υιοθέτησε στο πλαίσιο της εσωτερικής οργάνωσης της συμμόρφωσής του, καθώς αυτός τελεί σε γνώση τους αφού σχεδίασε και υλοποίησε τη σχετική εσωτερική οργάνωση.”.
Οι δύο αυτές επισημάνσεις ήδη από την αρχή της ανακοίνωσης δείχνουν το ρηχό και γραφειοκρατικό τρόπο που αντιμετώπισε το όλο θέμα το Υπουργείο, μακριά από το πνεύμα και το γράμμα της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Ισχυρισμός 2: “Και ενώ δεν εφαρμόζεται πλέον η τηλεκπαίδευση και τα σχολεία μας έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα, συγκαλείται περιέργως έκτακτη συνεδρίαση η οποία καταλήγει σε απόφαση στην οποία μεταξύ άλλων:”
Απάντηση: Το Υπουργείο θεωρεί ότι συγκλήθηκε “περιέργως έκτακτη συνεδρίαση” της Αρχής. Αποκρύπτει ότι το Σεπτέμβριο του 2020 η ΑΠΔΠΧ είχε εκδώσει μια πρώτη καταδικαστική Γνωμοδότηση σε βάρος του και είχε επιφυλαχθεί για οριστική Απόφαση, η οποία ελήφθη τώρα σε τακτική συνεδρίαση όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.
Ισχυρισμός 3: “Η Αρχή θεωρεί εσφαλμένα ότι η επεξεργασία δεδομένων που εφαρμόζεται στην τηλεκπαίδευση είναι αυτή που περιγράφεται στα Privacy data sheets της CISCO. Αυτό όμως δεν ισχύει καθώς το Υπουργείο πέτυχε ειδικούς, αυστηρότερους όρους προστασίας των δεδομένων που ισχύουν μόνο στο πλαίσιο της δικής μας σύμβασης”.
Απάντηση: Η Αρχή εξηγεί ότι ακόμη και αν ίσχυαν ειδικότεροι όροι στη σύμβαση μεταξύ Υπουργείου-Cisco, αυτοί δεν αλλάζουν ούτε παρακάμπτουν τη νομοθεσία των ΗΠΑ στην οποία υπόκειται η Cisco.
Ενώ, σχετικά με την επισήμανση του ΣΥΡΙΖΑ ότι προσωπικά δεδομένα Ελλήνων χρηστών κινδυνεύουν και υπόκεινται σε επεξεργασία και εμπορική εκμετάλλευση στις ΗΠΑ όπου εδρεύει η Cisco το ΥΠΑΙΘ καταγγέλλει παραποίηση της τοποθέτησης της Αρχής εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ.
Εδώ το ΥΠΑΙΘ πιάνεται μάλλον ηθελημένα αδιάβαστο και αυτοεκτίθεται αφού ακριβώς αυτό είναι το αντικείμενο της 5ης επιπληξης (καταδίκης) εκ μέρους της Αρχής η οποία επί λέξει καταλογίζει στο ΥΠΑΙΘ “ότι παραβίασε τις υποχρεώσεις του άρθρου 46 του ΓΚΠΔ καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της διαβίβασης (στις ΗΠΑ)….ΑΠΕΥΘΥΝΕΙ ΕΠΙΠΛΗΞΗ προς το ΥΠΑΙΘ και παράλληλα του δίνει εντολή….να καταστήσει τις πράξεις επεξεργασίας σύμφωνες με τις διατάξεις του ΓΚΠΔ …εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών”. Ταυτόχρονα στη σκέψη 20 της Απόφασης ρητά αναφέρεται ότι “Είναι σαφές ότι η Εταιρία Cisco…υπόκειται στο Δίκαιο των ΗΠΑ, συνεπώς κατ `αρχήν δεν εξασφαλίζεται επαρκές επίπεδο προστασίας προσωπικών δεδομένων”.
Ισχυρισμός 4: “Πέρα από αυτό, η ίδια η Αρχή αναγνωρίζει ότι τα δεδομένα είναι ψευδωνυμοποιημένα και ότι είναι αμφίβολο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που να επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στα υποκείμενα των δεδομένων”.
Απάντηση: Η Αρχή αντίθετα με τον ισχυρισμό του ΥΠΑΙΘ, εξηγεί αναλυτικά ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟ να ταυτοποιηθούν τα φυσικά πρόσωπα (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί) και επομένως πρέπει να ληφθούν επιπλέον μέτρα. Το υπουργείο όμως δεν αναγνώρισε ποτέ ότι υφίσταται πρόβλημα γι` αυτό δεν πήρε μέτρα και γι` αυτό τώρα δικαιολογημένα καταδικάζεται από την Αρχή.
Ισχυρισμός 5: “Η Αρχή αφιερώνει 3 ολόκληρες σελίδες για να περιγράψει τα μέτρα ενημέρωσης των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, ήτοι δημιουργία δύο δικτυακών τόπων και τηλεφωνικού κέντρου υποστήριξης, έκδοση εγκυκλίων, ανακοινώσεων και διενέργεια προγραμμάτων επιμόρφωσης (περιλαμβανομένου οδηγού του ΙΕΠ), αλλά ταυτόχρονα κάνει λόγο για… παραβίαση των σχετικών διατάξεων περί ενημέρωσης. Υπογραμμίζεται ότι μέχρι σήμερα ουδέποτε επισημάνθηκε από την Αρχή οποιαδήποτε αστοχία σε σχέση με την ενημέρωση η οποία παρασχέθηκε μεσούσης της πανδημίας”.
Απάντηση: Η ΑΠΔΠΧ λέει επί λέξει: “Ωστόσο, η ποιότητα, η προσβασιμότητα και η σαφήνεια κατανόησης των πληροφοριών είναι εξίσου σημαντικές με το πραγματικό περιεχόμενο των πληροφοριών για τη διαφάνεια που πρέπει να παρέχονται στα υποκείμενα των δεδομένων.”. Δηλαδή, ακριβώς επειδή το Υπουργείο δεν αντιλαμβάνεται τι πρέπει να κάνει και πώς, δεν μπορεί και να το περιγράψει με απλά και κατανοητά λόγια. Αντί για απλές εξηγήσεις, σε γλώσσα που να μπορούν και τα παιδιά να καταλάβουν, έστελνε εγκυκλίους και έστηνε ιστοσελίδες που δεν είχαν ούτε τις στοιχειώδεις πληροφορίες, όπως διαπιστώνει ευκρινώς η ΑΠΔΠΧ.
Ισχυρισμός 6: “Η Αρχή αξιολογεί μόνο ορισμένα από τα μέτρα που πήρε το Υπουργείο για την ενημέρωση αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητά τους χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση/αιτιολόγηση, π.χ. δεν εξηγεί γιατί θεωρεί ότι η λειτουργία ομάδας υποστήριξης σε επίπεδο σχολικής μονάδας δεν διασφαλίζει ότι έχουν ενημερωθεί κατάλληλα οι εκπαιδευτικοί”.
Απάντηση: Η ΑΠΔΠΧ αξιολόγησε τα μέτρα που έλαβε το Υπουργείο ως ελλιπή και ατελέσφορα και είχε τη διακριτικότητα να μην αναφερθεί εκτενώς και σε άλλα θέματα όπου το υπουργείο είναι επίσης εκτεθειμένο.
Ισχυρισμός 7: “Η Αρχή επιπλήττει το Υπουργείο Παιδείας για μη συμμόρφωση με νέες υποχρεώσεις που θεσμοθετήθηκαν μόλις τον περασμένο Ιούνιο ενώ η σχολική χρονιά ολοκληρωνόταν και μαζί της και η τηλεκπαίδευση και ενώ η Μελέτη Εκτίμησης Αντικτύπου είχε εκπονηθεί μήνες πριν!”
Απάντηση: Είναι θετικό ότι τουλάχιστον σε αυτό το σημείο το Υπουργείο μιλά επί λέξει για επίπληξη (καταδίκη) από την Αρχή, ταυτόχρονα όμως αποκαλύπτει ότι δεν γνωρίζει πως η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου C-311/18 (Schrems II) πάρθηκε τον Ιούνιο του 2020 και νομίζει ότι αυτό συνέβη τον Ιούνιο του 2021! Η έκταση της άγνοιας των “αρίστων” δεν γνωρίζει προηγούμενο! Ή μήπως διακρίνονται για “κουτοπονηριά” και προσπάθεια φτηνής παραπλάνησης;
Ισχυρισμός 8: “Σημειωτέον, δε, ότι σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν γνωρίζουμε να έχει δημιουργηθεί οποιοδήποτε ζήτημα με την εφαρμογή του πανευρωπαϊκού κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τη συγκεκριμένη πλατφόρμα”.
Απάντηση: Η αλήθεια είναι ότι σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν παραδόθηκε με τέτοιο τρόπο η εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε μια ιδιωτική εταιρεία, ούτε καταπατήθηκε τόσο βάναυσα η νομοθεσία από πλευράς Κράτους.
Ισχυρισμός 9: “Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ασφαλώς σέβεται τις Αποφάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών. Οι αποφάσεις, όμως, αυτές υπόκεινται σε δικαστική κρίση”.
Απάντηση: Το Υπουργείο όχι μόνο δε σέβεται τις αποφάσεις Ανεξάρτητων Αρχών, ειδικά της ΑΠΔΠΧ, όπως απέδειξε με την υπόθεση αναγραφής της διαγωγής στα απολυτήρια, απαλλαγής από τα θρησκευτικά κλπ.
Αν όμως όντως το Υπουργείο θεωρεί ότι αδικήθηκε, μπορεί να ασκήσει αίτηση θεραπείας στην ΑΠΔΠΧ για την απόφασή της και στη συνέχεια να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια. Θα δοθεί η ευκαιρία να εξεταστούν θέματα που παρέλειψε η ΑΠΔΠΧ να εξετάσει ενδελεχώς, όπως το αν ορισμένα έγγραφα είναι υποστατά, αν η ΥΠΔ κα Καπελλάκη έκανε σωστά τη δουλειά της και αν είχε τα προσόντα να βρίσκεται στη θέση αυτή, αν όντως το Υπουργείο έλαβε τα μέτρα που ισχυρίζεται, κλπ.
Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα στην ΑΠΔΠΧ πέρα από τον έλεγχο εγγράφων και απόψεων που έκανε για να καταλήξει στην απόφαση αυτή, να προβεί και σε τεχνικό έλεγχο, τόσο στο Υπουργείο όσο και στη Cisco. Έτσι θα ανοίξει το Υπουργείο το δρόμο για το τρίτο στάδιο που δεν είναι άλλο από την επιβολή ποινής σε βάρος του. Οι Εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες που προσέφυγαν στην ΑΠΔΠΧ ζητούσαν να επεκταθεί ο έλεγχος και σε αυτά τα ζητήματα, το Υπουργείο άραγε το θέλει;Αν το θέλει ας το ζητήσει, καταθέτοντας Αίτηση Θεραπείας της Απόφασης.
Ιδού η Ρόδος…»
