Γιατί η Λευκορωσία μετέχει ως τώρα μόνο εμμέσως στον πόλεμο της Ουκρανίας

Είχε απασχολήσει αρκετά το δυτικό Τύπο κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκλογών, όταν η αντιπολίτευση είχε κάνει λόγο για νοθεία από τη μεριά του αυταρχικού της προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκα. Τα μηνύματα που ερχόντουσαν τους τελευταίους μήνες από τη Λευκορωσία δεν ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξα, τόσο σε σχέση με την κατάσταση της οικονομίας όσο και της δημοκρατίας, αν και ένας τέτοιος χαρακτηρισμός είναι μάλλον αταίριαστος με το συγκεκριμένο καθεστώς.

Το ερώτημα που απασχολεί τώρα είναι αν η Λευκορωσία θα εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο, δίνοντας μια νέα διάσταση στην εισβολή στην Ουκρανία. Ως τώρα το έχει κάνει εμμέσως επιτρέποντας στις ρωσικές δυνάμεις να επιτεθούν από το Βορρά από τα δικά της εδάφη.

Υπό μια έννοια η Λευκορωσία αποτελεί και αυτή θύμα της στρατηγικής του Πούτιν, ο οποίος αναμφίβολα δεν θα την άφηνε ποτέ να απομακρυνθεί από τη δική του «σφαίρα επιρροής». Η αναγκαστική προσκόλληση του Λουκασένκα στη Μόσχα έχει οδηγήσει τη χώρα σε στασιμότητα και εσχάτως την έχει κάνει επίσης θύμα των κυρώσεων εξαιτίας του πολέμου, λόγω της σχέσης με τη Ρωσία.

Κυρώσεις που πονάνε

Θεωρητικά οι κυρώσεις απέναντι στο Μινσκ είναι ηπιότερες από ότι εκείνες απέναντι στη Μόσχα. Οι συνέπειες τους όμως μπορεί να είναι πολύ πιο καταλυτικές. Οι βασικές εξαγωγές της Λευκορωσίας (κάλιο, πετροχημικά, καπνός, ξυλεία, μεταλλεύματα) έχουν απαγορευτεί. Το μόνο εναπομείναν κανάλι για εξαγωγές είναι η Ρωσία, η οποία παράγει η ίδια όμως σε πλεόνασμα σχεδόν όλα τα παραπάνω.

Η Λευκορωσία έχει φυσικά πρόσβαση στο φυσικό αέριο και το πετρέλαιο από τη Ρωσία, αλλά η απομόνωσή της κάνει πολλούς να θεωρούν ότι ο Λουκασένκα δεν θα είχε και πολλά να χάσει, αν αποφάσιζε να εμπλακεί απευθείας στον πόλεμο, προσδοκώντας μάλιστα και σε εδαφικά κέρδη σε βάρος της Ουκρανίας.

Κανείς στη Δύση δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν ο Πούτιν του έχει ζητήσει κάτι τέτοιο. Στην αρχή του πολέμου, όταν η επίθεση των ρωσικών δυνάμεων έμοιαζε ασταμάτητη ο πρόεδρος της Λευκορωσίας έμοιαζε έτοιμος να δώσει και αυτός τη σχετική διαταγή. Αργότερα όταν οι ρωσικές δυνάμεις σταμάτησαν και κατόπιν άρχισαν να αποχωρούν, ο Λουκασένκα υιοθέτησε κι αυτός μια πιο προσεκτική στάση.

Aν υπολογίσει κανείς πάντως ότι ο Πούτιν δεν είπε όχι στη «βοήθεια» μισθοφόρων είτε από την Συρία, είτε από την Τσετσενία, είτε από άλλου μια αρωγή του ομοϊδεάτη του προέδρου από το Μινσκ μάλλον δεν θα του κακόπεφτε. Εκτός αν τον συγκρατεί επειδή στη συνέχεια θα έπρεπε να του δώσει κάτι από μια πιθανή μοιρασιά και σκέφτεται να τον «επιστρατεύσει» μόνο όταν δεν θα έχει άλλη επιλογή.

Οι Λευκορώσοι δεν θέλουν καμιά εμπλοκή

Στην ίδια την κοινωνία της Λευκορωσίας, όσο μπορεί κανείς να έχει εικόνα για το τι συμβαίνει εκεί, η ιδέα άμεσης εμπλοκής στον πόλεμο έχει σχεδόν μηδενική υποστήριξη. Οι πολίτες της χώρας έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά καθημερινά προβλήματα και το τελευταίο που θα ήθελαν, θα ήταν και ένας πόλεμος που αναπόφευκτα θα είχε και θύματα Λευκορώσους.

Βεβαίως ένας δεσποτικός ηγέτης σαν το Λουκασένκα, που με βάση τις εκτιμήσεις δεν πρέπει να συγκεντρώνει συμπάθεια περισσότερη από το ένα τρίτο του πληθυσμού δεν θα υπολόγιζε τις πιθανές κοινωνικές αντιδράσεις. Αλλά και ο ίδιος γνωρίζει, ότι όσο και αν έχει εδραιώσει και πάλι την εξουσία του μετά τις έντονες ταραχές και τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τις τελευταίες εκλογές και φαινομενικά έχουν τώρα κοπάσει, η εμπλοκή σε ένα πόλεμο θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές κοινωνικές αντιδράσεις.

Αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τον Λουκασένκα είναι η δική του πολιτική επιβίωση και όχι η συμβολή του σε ένα πολεμικό «θρίαμβο» του Πούτιν. Από τη στιγμή που οι ρωσικές επιχειρήσεις έχουν εστιαστεί στη νοτιοανατολική Ουκρανία φαίνεται να απομακρύνεται προσωρινά το ενδεχόμενο μιας λευκορωσικής επίθεσης, απέναντι σε μια γειτονική χώρα, με την οποία έχουν κοινό παρελθόν και θα μπορούσαν να έχουν και ένα μέλλον συνεργασίας. Μια προοπτική που βεβαίως έχει απομακρυνθεί τώρα από τον ορίζοντα.

Ο ίδιος ο Λουκασένκα προς το παρόν δηλώνει ότι οι κυρώσεις εναντίον της χώρας του είναι άδικες, ότι ο ίδιος αρνήθηκε να πάρει μέρος στον πόλεμο και ζητά να έχει συμμετοχή ως άμεσα ενδιαφερόμενος σε μελλοντικές συνομιλίες ειρήνευσης.

Είναι πολύ πιθανό, αναλόγως και με τις εξελίξεις, στο μέλλον να ισχυριστεί ότι ο ίδιος ήταν ενάντια στον πόλεμο, αλλά δεν είχε τρόπο να αντιδράσει απέναντι στην υπέρμετρη πίεση του πολύ ισχυρότερου Πούτιν. Προς το παρόν πάντως η ελπίδα είναι να μην υπάρξει και στρατιωτική εμπλοκή της Λευκορωσίας στον φρικαλέο αυτό πόλεμο, κάτι που θα είχε σαν αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερη αιματοχυσία και καταστροφή για τους Ουκρανούς αμάχους, θα περιέπλεκε επιπρόσθετα την κατάσταση και θα απομάκρυνε ακόμα περισσότερο το τέλος της σύγκρουσης.

«Φωτιά» στην αγορά φυσικού αερίου βάζει non paper της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Πως θέλει τις πληρωμές ο Πούτιν

Μπόρις Τζόνσον: Ο «εμπρηστής» γείτονας

Η Ρωσία εκτόξευσε διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο