Μια ακόμα τηλεδίκη
Ένα δραματικό γεγονός σαν και αυτό της Πάτρας έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης τραγωδίας. Τρία νεκρά παιδιά και μια μητέρα που κατηγορείται. Η τελευταία λέξη κυριολεκτεί, η γυναίκα αυτή κατηγορείται, δεν έχει παραδεχτεί οτιδήποτε και βρίσκεται ακόμα υπό την δικαστική κρίση. Ωστόσο αυτό στην Ελλάδα του 2022 δεν αποτελεί παρά μια λεπτομέρεια, η πλειονότητα των ΜΜΕ έχει βγάλει ήδη αποφάσεις μετά από τηλεδίκες που διεξάγονται στις μικρές οθόνες. Τηλεοπτικές δίκες που έχουν ξεκινήσει αρκετές εβδομάδες πριν την σύλληψη της μητέρας και συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς μετά από αυτήν.
Οι τηλεδίκες έχουν όλα τα χαρακτηριστικά μιας κανονικής δίκης, πρόεδρο, και εισαγγελείς, δικηγόρους αλλά και ειδικούς που εκφράζουν γνώμης, απόψεις, συχνά αποφαίνονται με βεβαιότητες, στην προκειμένη περίπτωση καθημερινά από τις τηλεοπτικές οθόνες περνάνε ιατροδικαστές, φαρμακοποιοί και αστυνομικοί. Από τις τηλεδίκες απουσιάζουν οι υπερασπιστές και αυτό έχει αιτία. Συνήθως οι παράγοντες των τηλεδικών έχουν προαποφασίσει για τα εμπλεκόμενα (σύμφωνα με τα ΜΜΕ κατηγορούμενα ) πρόσωπα.
Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο, έχει μια μακριά ιστορία αντίστοιχη της ιστορίας της ιδιωτικής τηλεόρασης. Και αυτό επίσης έχει αιτία. Οι τηλεδίκες πουλάνε γιατί μετατρέπονται σε θέαμα. Δραματοποιούνται με σχετικές ή και άσχετες εικόνες, οι ρεπόρτερ που αναφέρονται σε στοιχεία συχνά υψώνουν τις φωνές τους ή μιλάνε με τρέμουλο για να δώσουν έμφαση και να κερδίσουν το ενδιαφέρον των θεατών, ο πρόεδρος (τηλεπαρουσιαστής) απευθύνει ή παίρνει το λόγο από τους καλεσμένους στα ‘’παράθυρα’’ με αυστηρότητα αντίστοιχη ενός κανονικού δικαστή, τα γεγονότα παρουσιάζονται ως ένα θέαμα ώστε να καταναλωθεί με εύπεπτο τρόπο από το τηλεοπτικό κοινό. Τηλεδίκες χωρίς πολλές δόσεις δράματος είναι αποτυχημένες.
Οι τηλεδίκες που συνήθως προβάλλονται από διάσημους παρουσιαστές που δηλώνουν δημοσιογράφοι κερδίζουν υψηλά ποσοστά τηλεθέασης που ζηλεύουν όλες οι υπόλοιπες εκπομπές, ακόμα και τα επιτυχημένα πρωϊνάδικα. Και ένας λόγος για τον οποίο τις προτιμούν οι ιδιοκτήτες και υπεύθυνοι των καναλιών είναι πως αποτελούν ένα ελκυστικό αλλά παράλληλα και φθηνό θέαμα. Δεν χρειάζονται τίποτα περισσότερο από μερικούς καλεσμένους που θα βγάλουν τις ετυμηγορίες και εικόνες, πολλές εικόνες από τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση εικόνες οι οποίες επαναλαμβάνονται με μεγάλη συχνότητα- για να εμπεδώσουν οι θεατές τα πρόσωπα και τα χαρακτηριστικά τους – και που συνήθως συνοδεύονται με σημειολογικού χαρακτήρα σχόλια από τους παρουσιαστές. «Σκυθρωπό πρόσωπο», «Τα μάτια της σημαίνουν πολλά», «Το βλέμμα της μιλάει».
Οι τηλεδίκες δεν αποτελούν ανέξοδες και ασήμαντες τηλεοπτικές σαπουνόπερες για να ξεχνιούνται οι τηλεθεατές, οι παρενέργειές τους είναι σημαντικές. Δημιουργούν εντυπώσεις, επηρεάζουν τη σκέψη, προκαλούν αρνητικές κρίσεις, τροφοδοτούν συναισθήματα, καθορίζουν συμπεριφορές και συνειδήσεις. Τα πλήθη που με έξαλλο τρόπο μαζεύτηκαν έξω από το σπίτι στην Πάτρα ζητώντας θανατικές ποινές, γράφοντας συνθήματα και με οργή ζητούσαν αυτοδικία, έχουν επηρεαστεί από αυτές. Από τις αποφάσεις που οι τηλεδίκες έβγαλαν. Οι τηλεδίκες που συγκεντρώνουν τεράστια ποσοστά αποδοχής από την κοινωνία και είναι ικανές να κυριαρχήσουν σ ένα τηλεοπτικό δελτίο ακόμα και απέναντι σ ένα γεγονός όπως ένας πόλεμος, είναι ένα επικίνδυνο επαναλαμβανόμενο φαινόμενο…
Πήγαν και να λιντσάρουν και να ποστάρουν
