Η νέα χαμένη δεκαετία της Ευρώπης: Το ενεργειακό αδιέξοδο φέρνει πληθωρισμό, στασιμότητα και φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης
Ύστερα από την «χαμένη δεκαετία» της κρίσης του ευρώ, η Ε.Ε. βρίσκεται μπροστά σε νέα περίοδο με ρίσκο μακροχρόνιας κρίσης, καθώς εξαναγκάζεται σε απότομη και δραστική οικονομική προσαρμογή.
Υπο το βάρος της πίεσης που δημιουργεί η βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και της ανθρωπιστικής κρίσης που αυτή προκάλεσε, οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. ακολούθησαν τις ΗΠΑ σε αυστηρές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ενώ αποφάσισαν να απεξαρτηθούν και ενεργειακά από την τελευταία.
Το κόστος όμως θα είναι πολύ μεγαλύτερο για την Ευρώπη, σε σχέση με τις ΗΠΑ οι οποίες είναι ενεργειακά αυτάρκεις και έχουν μάλιστα γίνει καθαροί εξαγωγείς ενέργειας τα τελευταία χρόνια.
Ενεργειακή απεξάρτηση με υψηλό κόστος
Η υλοποίηση της ευρωπαϊκής απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, θα κρατήσει χρόνια και, όπως όλα δείχνουν, θα βάλει τις χώρες της Ε.Ε. σε μια παρατεταμένη περίοδο υψηλού πληθωρισμού που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα συνδυαστεί με οικονομική στασιμότητα (στασιμοπληθωρισμός), καθώς και με μεγάλες δημόσιες δαπάνες οι οποίες θα αυξάνουν το χρέος.
Όλες οι αναλύσεις εστιάζουν πλέον στις οικονομικές απώλειες που θα έχει η Ε.Ε. λόγω του πολέμου, του αυξημένου ενεργειακού κόστους και της προσφυγικής κρίσης, με δεδομένο ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι πολύ χαμηλότερη από το 4% που προβλεπόταν μόλις προ μηνός. Στη Γερμανία, την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, το οικονομικό κλίμα είναι σε χαμηλό 31 ετών και δεν αποκλείεται η οικονομία της χώρας να μπει σε ύφεση. Αντιθέτως, η -ενεργειακά αυτάρκης- αμερικανική οικονομία κινείται με ανεργία μόλις 3,8% και ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3,5%.
Είναι ενδεικτικό ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι διχασμένες ενόψει της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιείται την Πέμπτη για να ληφθούν αποφάσεις για το ενεργειακό ζήτημα καθώς υπό συζήτηση βρίσκονται μέτρα με υψηλό κόστος.
Στρατηγικό πρόβλημα
Το πρόβλημα δεν είναι πλέον συγκυριακό, αλλά στρατηγικό, καθώς η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία, κατά την οποία θα απαιτηθούν σημαντικές επενδύσεις σε έργα υποδομής για την υποδοχή, την αποθήκευση και τη διακίνηση εναλλακτικών ενεργειακών αγαθών όπως -ακριβότερο- υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ, το Κατάρ, την Αλγερία και άλλες πηγές. Ταυτόχρονα, θα δοθεί έμφαση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική) οι οποίες όμως δεν είναι τεχνολογικά ώριμες, κυρίως σε θέματα αποθήκευσης, για να αποτελέσουν αξιόπιστο υποκατάστατο.
Την ίδια στιγμή, είναι προφανές ότι και η Ρωσία -η οποία προς το παρόν συνεχίζει να τροφοδοτεί την ευρωπαϊκή αγορά- θα αναζητήσει νέες αγορές για τα ενεργειακά αγαθά της, χωρίς ενδεχομένως να περιμένει από την Ευρώπη να κλείσει πρώτη εκείνη τη στρόφιγγα.
Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη μπαίνει σε μια μόνιμη κατάσταση ενεργειακής κρίσης, λόγω διαταραχών στην προσφορά, η οποία θα δημιουργεί αυξημένο κόστος στην οικονομία και υψηλό πληθωρισμό.
Ο υψηλός πληθωρισμός με τη σειρά του σημαίνει φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης στην Ευρώπη, καθώς θα μειώνεται η αγοραστική της δύναμη με ρυθμό μεγαλύτερο από τις μισθολογικές αυξήσεις, ενώ την ίδια στιγμή θα αποτελεί και δύναμη επιβράδυνσης της οικονομίας.
Οι επιπτώσεις, προφανώς, θα είναι μεγαλύτερες για τις φτωχότερες χώρες και εκείνες με το υψηλότερο χρέος, όπως η Ελλάδα.
Σπάνε οι εφοδιαστικές αλυσίδες
Η διαταραχή στην προσφορά δεν θα αφορά μόνο στην ενέργεια, αλλά σχεδόν στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ήδη οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως (στάρι, καλαμπόκι, σόγια κ.ά.) βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα 10ετίας λόγω του πολέμου που επιδείνωσε τις ελλείψεις στην προσφορά οι οποίες προϋπήρχαν λόγω πανδημίας. Όμως η νέα γεωπολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται προοιωνίζεται ότι τα προβλήματα θα συνεχίσουν να υπάρχουν και θα επεκταθούν σχεδόν στο σύνολο της παγκόσμιας παραγωγής και διακίνησης κάθε είδους αγαθών.
Η απομόνωση της Ρωσίας αναγκαστικά θα την οδηγήσει «στην αγκαλιά» της Κίνας η οποία «διψάει» για ενέργεια, ενώ οι δύο χώρες έχουν ήδη συνάψει νέες μακροχρόνιες συμφωνίες προμήθειας φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Κινεζική εσωστρέφεια
Δεν είναι, όμως, μόνον αυτό. Η Κίνα προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τις εξαγωγές και να τονώσει την εσωτερική της αγορά για να κατευθύνει εκεί την παραγωγή της, πράγμα που σημαίνει, με απλά λόγια, ότι η εποχή που ο πλανήτης προμηθευόταν φτηνά προϊόντα από την Κίνα τελειώνει. Και αυτός είναι άλλος ένα παράγοντας που θα ενισχύσει τον πληθωρισμό.
Με άλλα λόγια, η γεωπολιτική κρίση που πυροδοτήθηκε στην ουσία «σπάει» τις υφιστάμενες εφοδιαστικές αλυσίδες οι οποίες αναδιαρθρώνονται, με υψηλότερο κόστος.
Η ευχέρεια των ΗΠΑ
Το ευρωπαϊκό «δράμα» είναι ότι τα περιθώρια παρέμβασης είναι ελάχιστα, λόγω της ενεργειακής εξάρτησης. Ένα πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ, οι οποίες τα τελευταία 10 χρόνια έχουν γίνει ενεργειακά αυτάρκεις και είναι μάλιστα καθαροί εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αυτό είναι και ο λογος που οι ΗΠΑ έχουν την ευχέρεια να αυξήσουν τα επιτόκια για προστατεύσουν το δολάριο και να σταματήσουν τον πληθωρισμό. χωρίς να αυξήσουν το ενεργειακό τους κόστος.
Όμως η άνοδος του δολαρίου σε σχέση με το ευρώ (όπως συμβαίνει το τελευταίο διάστημα) είναι άλλος ένας παράγοντας αύξησης του ενεργειακού κόστους, καθώς οι πληρωμές για το πετρέλαιο γίνονται κυρίως σε δολάριο.
Εάν, από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξήσει τα επιτόκια για να συγκρατήσει το ευρώ, το αποτέλεσμα θα είναι να φρενάρει η οικονομική δραστηριότητα, η οποία ήδη επιβαρύνεται από τον πόλεμο που γίνεται στην ευρωπαϊκή γειτονιά.
Ειδήσεις σήμερα:
Το πολιτικό κόστος της ακρίβειας κάθε μέρα αυξάνεται και δεν θα είναι… παροδικό
