Κύπρος: Χωρίς πυξίδα στην ουκρανική κρίση

Η χειρότερη εξέλιξη είναι αυτό που σήμερα συμβαίνει: η Κύπρος παραμένει δέσμια ενός πολιτικού προσωπικού που δεν βλέπει τις δυναμικές των εξελίξεων, άρα δεν έχει και την ικανότητα να σκεφτεί στρατηγικά. Γι’ αυτό επιστρέφει στον δικό της πλασματικό κόσμο ως αδικημένη, μονίμως διαμαρτυρόμενη και καταγγέλλουσα.

Ανάλυση του Κυριάκου Πιερίδη (από την ΕφΣυν)

Στη λαίλαπα που σαρώνει την Ευρώπη μετά την εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία οι δημόσιες συζητήσεις στην Κύπρο αποκλίνουν σημαντικά από τη νέα σκληρή πραγματικότητα. Αλλα είναι αναγκασμένη να πράττει η κυπριακή κυβέρνηση στο Συμβούλιο της Ε.Ε. και άλλα πρέπει να λέει δημοσίως για να συγκρατεί το ακροατήριό της. Το ίδιο κάνουν και αρκετές πολιτικές δυνάμεις. Τρέφουν την κυπριακή διγλωσσία, όχι με ρεαλιστικές αναλύσεις και απαντήσεις, αλλά με ένα μείγμα πρόχειρων, δογματικών πεποιθήσεων. Ετσι εξελίχθηκε η συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου – του μόνου συμβουλευτικού οργάνου πολιτικών αρχηγών που έχει η κυπριακή προεδρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση Αναστασιάδη κουβαλά τα «βαρίδια» της αναξιοπιστίας της και η Κύπρος κινείται χωρίς πυξίδα.

East Med και διαμαρτυρίες

Τι έχει παράξει ο δημόσιος διάλογος στο νησί μέχρι τώρα; Με την κατακόρυφη άνοδο των τιμών καυσίμων, το Προεδρικό αισθάνθηκε ότι μπορεί ακόμα να παραπλανά γύρω από τον αγωγό East Med και την υλοποίησή του. Η εκτίμηση αυτή δεν έχει καμία απολύτως τεκμηρίωση. Αντίθετα, η αναβίωση πιθανής αξιοποίησης κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου είναι πιθανότερο να σχετίζεται με την παράκαμψη της Κύπρου, όσο το Κυπριακό παραμένει άλυτο και προχωρούν οι συζητήσεις ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ.

Από την άλλη, το μόνιμο παράπονο των Κυπρίων –οι Ευρωπαίοι όταν θέλουν επιβάλλουν κυρώσεις, δεν το κάνουν όμως για την Τουρκία– δεν εξηγεί επαρκώς αυτό που συνέβη στο πολύπαθο νησί, αλλά σκοπίμως ορισμένοι πολιτικοί το ξεχνούν. Η Ε.Ε. ήταν παρούσα σε κρίσιμες φάσεις του Κυπριακού, ιδίως στην πιο πρόσφατη (Κραν Μοντανά, 2017), και στήριξε όσο κανείς τις προσπάθειες για την επίλυση του προβλήματος: τόσο στα ζητήματα ασφάλειας και εγγυήσεων που είναι τόσο επίκαιρα σήμερα λόγω Ουκρανικού, όσο και στα ζητήματα της λειτουργικότητας της λύσης και της οικονομικής στήριξης της επανένωσης. Κάτι άλλο πήγε στραβά πριν από 5 χρόνια, σύμφωνα με τον γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Το τρίτο σοβαρό κρούσμα ανορθολογισμού σχετίζεται με τον τρόπο που η Τουρκία ενεργεί στην ουκρανική κρίση. Περιστασιακά στο Συμβούλιο της Ε.Ε., η Λευκωσία διαμαρτύρεται γιατί η Τουρκία δεν εφαρμόζει κυρώσεις και την κατηγορεί ότι διασπά το κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο. Οι διαμαρτυρίες δεν ενδιαφέρουν όμως τους Ευρωπαίους εταίρους γιατί διαβάζουν διαφορετικά το τι κάνει η τουρκική διπλωματία και βάζουν διαφορετικές ιεραρχήσεις. Σε κάθε ευκαιρία, διά της διπλωματικής οδού, οι Κύπριοι ακούν από τους Ευρωπαίους εταίρους τους ότι αξιολογούν θετικά τη διπλωματία Ερντογάν – Τσαβούσογλου. Ευθέως δε υποδεικνύουν ότι με άλλον τρόπο θα χρειαστεί να τύχει μεταχείρισης η Τουρκία, με στόχο την αναθέρμανση των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Ολα αυτά δείχνουν ότι η Κύπρος στερείται ηγεσίας σε μια κρίσιμη στιγμή και αδυνατεί να συλλάβει το μέγεθος των ανακατατάξεων στην Ευρώπη. Υπάρχουν δύο κεντρικά ερωτήματα που η κυπριακή ηγεσία αποφεύγει να τα απαντήσει. Πρώτον, κατανοεί μήπως ότι οι τάσεις που αναπτύσσονται εντός Ευρώπης και στην ευρύτερη Δύση είναι να διαφυλαχθεί η συσπείρωση εναντίον του καθεστώτος Πούτιν, να κατευναστούν παλιές διαφορές και σε μεταγενέστερο στάδιο να αναζητηθούν λύσεις και σε αυτές που εκκρεμούν; Πάντως, ένα από αυτά είναι και το Κυπριακό και η σοβαρή διατάραξη σχέσεων που προκαλεί στην ανατολική Μεσόγειο. Δεύτερον, η Λευκωσία θα απογαλακτιστεί από τη Ρωσία, θα γίνει ευρωπαϊκό κράτος για να αποκτήσει σιγά σιγά αξιοπιστία και έγκυρους συνομιλητές;

Η χειρότερη εξέλιξη είναι αυτό που σήμερα συμβαίνει: η Κύπρος παραμένει δέσμια ενός πολιτικού προσωπικού που δεν βλέπει τις δυναμικές των εξελίξεων, άρα δεν έχει και την ικανότητα να σκεφτεί στρατηγικά. Γι’ αυτό επιστρέφει στον δικό της πλασματικό κόσμο ως αδικημένη, μονίμως διαμαρτυρόμενη και καταγγέλλουσα.

Χωρίς υποσημειώσεις

Τι συμβαίνει στην πράξη, 3 εβδομάδες αφότου άρχισε η εισβολή της Ρωσίας; Η κυπριακή κυβέρνηση υιοθετεί προς εφαρμογή κατά γράμμα όσα συζητούνται και αποφασίζονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ως μέρος του ευρύτερου συνασπισμού της Δύσης. Ούτε υποσημείωση, ούτε αστερίσκοι. Σκέτη, ξερή συγκατάβαση και υπογραφή. Ορισμένοι έχουν την εντύπωση ότι κάποια στιγμή η… μπόρα θα περάσει. Η Κύπρος θα έχει κάνει το καθήκον της. Κανείς στην Ευρώπη δεν θα βρεθεί να την κατηγορήσει. Ετσι, δημιουργεί ψευδαισθήσεις και δεν βλέπει την πραγματικότητα που είναι η εξής: τέλος εποχής για τα «χρυσά διαβατήρια», τέλος και η σημαία ευκαιρίας για υπηρεσίες διακίνησης ξένου χρήματος διαφόρων ολιγαρχών.

Προφανώς, είναι δύσκολο για το οικονομικό κατεστημένο της Κύπρου να προσαρμοστεί σε έναν κόσμο που αλλάζει, έχοντας εθιστεί στο εύκολο και «ζεστό» χρήμα. Το ίδιο συμβαίνει και με τον διαστρεβλωμένο χαρακτήρα των κυπρο-ρωσικών σχέσεων που κάνει μέρος της κοινής γνώμης να μην μπορεί να βγάλει συμπεράσματα για τα αυτονότητα. Ακόμα και ο νουνεχής ΥΠΕΞ Ι. Κασουλίδης αισθάνθηκε την ανάγκη να απολογηθεί: «Μπορεί με πόνο ψυχής να συμμετείχαμε στις αποφάσεις (για κυρώσεις), αλλά αυτό επέβαλλαν οι θέσεις αρχής εναντίον της κάθε εισβολής» – συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό «Σίγμα» (15/3).

Το Ουκρανικό ξέσπασε μόλις 12 μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές. Τώρα που οι πλείστοι λαμβάνουν θέσεις για την κορυφαία αναμέτρηση, δυνατόν να θεωρούν ότι ο χρόνος είναι ελάχιστος για να διασαλεύσουν ισορροπίες στην κοινή γνώμη. Τι αξία έχει να σκεφτεί κανείς στρατηγικά και να μιλήσει ανοιχτά στους πολίτες για το τι θα γίνει μετά το 2023, υπό το πρίσμα τόσο σοβαρών εξελίξεων σε όλο τον κόσμο; Ο προηγούμενος κόσμος ήταν τόσο βολικός για τους λαϊκιστές πολιτικούς. Τα τελευταία χρόνια η ανέξοδη ρητορεία χωρούσε ό,τι αντιφατικό έχει παράξει η πολιτική της Κύπρου για δεκαετίες: Από την εμμονή στην Ομοσπονδία μέχρι την «ιδεοθύελλα» Αναστασιάδη για «δύο κράτη». Από τις δοσοληψίες με τους Ρώσους ολιγάρχες μέχρι την ειδική σχέση με τις ΗΠΑ (του Τραμπ). Από τις κυρώσεις Χριστοδουλίδη μέχρι τα ΜΟΕ Κασουλίδη…

Ο πλέον αδιάφορος σε όσα συμβαίνουν φαίνεται να είναι ο αποχωρών πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης. Για λόγους που πολλοί γνωρίζουν, συνειδητά αποφεύγει να εκτεθεί πολύ στο Ουκρανικό. Πέρα από τη συμμετοχή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τυπικές δηλώσεις καταδίκης της ρωσικής εισβολής, ο Ν. Αναστασιάδης φροντίζει να έχει μια ανεπαίσθητη δημόσια συμβολή στην εξωτερική πολιτική και αφήνει τον ΥΠΕΞ του να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Μια κυβέρνηση, όμως, που τα τελευταία χρόνια καλλιέργησε την εντύπωση, με τον τότε ΥΠΕΞ της, Ν. Χριστοδουλίδη, ότι έκανε μεγάλο παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο πώς θα εξηγήσει τώρα ότι είναι μετέωρη, εκτεθειμένη και χωρίς διεθνή υπόληψη;

Η ρωσική επιρροή

Πίσω από τις κλειστές πόρτες, η Λευκωσία λαμβάνει πολύ συγκεκριμένα μηνύματα: «Δείτε τι θα κάνετε να περιοριστεί η επιρροή της Μόσχας στο νησί», ανέφερε πρόσφατα ένας υψηλόβαθμος δυτικός διπλωμάτης που επισκέφθηκε το νησί. Το ίδιο νόημα έχουν και οι δεσμευτικές αποφάσεις που λαμβάνονται στο Συμβούλιο στα διαδοχικά κύματα κυρώσεων που συνυπογράφει η Κύπρος: «Δείτε να τα εφαρμόσετε!» H πολιτική απόφαση για πλήρη συμμόρφωση προϋποθέτει σημαντική κινητοποίηση των υπηρεσιών ελέγχου στην Κύπρο.

Οι τεχνοκράτες γνωρίζουν ότι η Ε.Ε. διαθέτει ανεξάρτητους μηχανισμούς επιτήρησης και μπορεί να κάνει επιθεωρήσεις με δειγματοληπτικό έλεγχο και στις τράπεζες και αλλού. Η Κύπρος πιθανόν να είναι από τις πρώτες που θα υποβληθούν σε τεστ! Ηδη καταγράφεται ως ξεχωριστή περίπτωση η «κυπριοποίηση της Ρωσικής Εμπορικής Τράπεζας RCB εν μια νυκτί, μερικές ώρες προτού ξεκινήσει η ρωσική εισβολή. Η υπόθεση παραμένει σε εκκρεμότητα για έγκριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που επίσης διαθέτει εποπτικούς μηχανισμούς.

Πηγή; Εφημερίδα των Συντακτών

*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου

Ειδήσεις σήμερα

Νίκος Δένδιας: Η Ρωσία επιδιώκει τον διαμελισμό της Ουκρανίας

Η Κίνα επιμένει και επικρίνει ως «εξοργιστικές» τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας

H Kίνα δηλώνει (ακόμα) στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας, αλλά οι ΗΠΑ πιέζουν