«Απλώνει χέρι» στα νησιά η Τουρκία – Η «μάχη» στον Ο.Η.Ε και οι καθυστερήσεις

Του Αλφόνσου Βιτάλη

Ένας ακόμα γύρος, ο 64ος, διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας πραγματοποιείται στην Αθήνα, την Τρίτη 22 Φεβρουαρίου. Θα προηγηθεί (την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου) η συνάντηση για την περιβόητη «θετική ατζέντα» των δύο χωρών με την συνάντηση του Υφυπουργού για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κώστα Φραγκογιάννη με τον Τούρκο Υφυπουργό Εξωτερικών Sedat Onal.

Η «θετική ατζέντα», είναι μια καλή κίνηση που ενδεχομένως θα μπορούσε να αναθερμάνει κάποιες παραμέτρους των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Κινδυνεύει όμως και αυτή, με απόλυτη ευθύνη της Άγκυρας, να μείνει «κενό γράμμα». Όσο για τις διερευνητικές, η τουρκική πλευρά φρόντισε ήδη να τις υπονομεύσει, όχι μόνο με τις παράνομες συνεχείς υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών και drones, πάνω από ελληνικά νησιά, αλλά πρωτίστως με την ηχηρή αμφισβήτηση της Ελληνικής Κυριαρχίας ακόμα και στα μεγάλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (με ανυπόστατους ισχυρισμούς) μέσω της περιβόητης αποστρατιωτικοποίησης.

Το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών έχει ήδη τεθεί από την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, τον Ιανουάριο του 2021 στην Κωνσταντινούπολη (είχαν παγώσει από το 2016). Το ερώτημα είναι ποια θα είναι η αντίδραση της ελληνικής πλευράς καθώς το θέμα των νησιών είναι στην τουρκική ατζέντα και μάλιστα με τις νέες του ποιοτικές διαστάσεις δηλαδή ότι η ελληνική κυριαρχία είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους.

Στο μενού και η κυριαρχία επί των νησιών

Η Τουρκική επεκτατική πολιτική έκανε ένα «ποιοτικό» άλμα» το τελευταίο διάστημα , το οποίο όχι μόνο έχει προβληματίσει και ανησυχήσει την Αθήνα, αλλά ταυτόχρονα έχει δημιουργήσει και μεγάλη αναστάτωση, καθώς αναζητούνται σταθερές και αποτελεσματικές «γραμμές άμυνας».
Η Τουρκία έδωσε με τον πιο απόλυτο και καθαρό τρόπο το στίγμα της. Η βαθιά αναθεωρητική της πολιτική για το καθεστώς του Αιγαίου ξεδιπλώνεται με νέα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Ο Ταγίπ Ερντογάν ήταν ξεκάθαρος ξεκάθαρος αναφορικά με τα νησιά και την ελληνική κυριαρχία που, όπως ισχυρίστηκε, είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους. Η θέση της Τουρκίας πλέον είναι ποιοτικά προχωρημένη στο μείζον αυτό για την Ελλάδα ζήτημα. Προηγήθηκαν ανάλογες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και άλλων υψηλόβαθμων Τούρκων αξιωματούχων και το σημαντικότερο οι επιστολές του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ Φεριντούν Σινιρλίογλου. Και όλη αυτή η νέα ποιοτική αναβάθμιση της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής, έχει τις ευλογιές του πανίσχυρου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας.

Η Άγκυρα «ναρκοθετεί» το Αιγαίο, επιχειρεί τρόπο τινά ένα νέο κύμα «γκρίζων ζωνών» που αυτή τη φορά θα «πιάνει» μεγάλα κατοικημένα νησιά (Σάμο, Χίο, Ικαρία, Λέσβο, Ικαρία κ.α). Πρόσθεσε , στις μονομερείς διεκδικήσεις της μεγάλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Χωρίς να πάμε πολύ πίσω, επισημαίνουμε τις διεκδικήσεις που είχε εγείρει για νησίδες και βραχονησίδες (με την κρίση στα Ίμια) προβάλλοντας την θεωρία των « γκρίζων ζωνών». Έφερε το περίφημο (και νομικά αστήρικτο) έκνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και έμπρακτα αμφισβήτησε τα Ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα και AOZ, με την έξοδο και τις «βόλτες» του Ορούτς Ρέϊς στη θαλάσσια περιοχή νότια και ανατολικά του ελληνικού τόξου Καστελόριζο – Ρόδος – Κάρπαθος – Κάσος- Κρήτη.

Με συνέχεια οι τουρκικές κινήσεις

Η εμπειρία δείχνει πως η Τουρκία και ο Ερντογάν ό,τι λένε το εννοούν και προσπαθούν να το υλοποιήσουν. Επεσήμανε, μάλιστα, χαρακτηριστικά ο Ερντογάν πως «δεν είναι δυνατόν να παραμένουμε σιωπηλοί για τις στρατιωτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των συμφωνιών στα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς. Άλλωστε φέραμε αυτό το θέμα στον ΟΗΕ. Θα συνεχίσουμε να το κρατάμε στην επικαιρότητα και το επόμενο διάστημα». Προσέθεσε πως «εάν η Ελλάδα συνεχίσει αυτό το έργο, φυσικά, θα κάνουμε αυτήν την προειδοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο, ό,τι χρειαστεί».

Η Ελλάδα, επιχείρησε να δημιουργήσει μια πρώτη γραμμή άμυνας , με φραστικές αντιδράσεις . Αναγκαίες και χρήσιμες μεν , αλλά όχι μεγάλης εμβέλειας που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρώτα ισχυρά αναχώματα στον ποιοτικά αναβαθμισμένο τουρικό επεκτατισμό που πλέον ανοίγει διεκδικήσεις για μεγάλα ελληνικά νησιά.

Ο Νίκος Δένδιας απάντησε, χαρακτηρίζοντας απαράδεκτους και στερούμενους νομικής βάσης αυτούς τους ισχυρισμούς. Το υπουργείο Εξωτερικών ορθότατα προχώρησε σε αυστηρό διάβημα διααμαρτυρίας. Έκλεισε όμως το θέμα; Οι ελληνικές θέσεις, όπως διατυπώθηκαν, ανακόπτουν τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας και μπλοκάρουν οποιαδήποτε συνέχεια επιχειρήσει να δώσει η Άγκυρα; Προφανώς και όχι, αφού η Τουρκία είναι προσπαθεί να αλλάξει με κάθε τρόπο το καθεστώς στο Αιγαίο.

Χωρίς τον χάρτη

Η Αθήνα χρονοτριβεί και σιωπά διπλωματικά την ώρα που η Τουρκία διεκδικεί και τα μεγάλα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Για την ώρα τουλάχιστον, η Ελληνική πλευρά δεν έχει πράξει τα στοιχειώδη, πέραν των διαβημάτων και των δηλώσεων που έχουν βέβαια την δική τους βαρύτητα. Η κύρια μάχη διπλωματικά, όμως, δίνεται αλλού κι αυτό ο Ερντογάν το είπε ξεκάθαρα. Η τουρκική διπλωματία έχει κάνει καθοριστικά βήματα στον ΟΗΕ, με σκοπό να δημιουργήσει τετελεσμένο.
Η Άγκυρα προχωράει σε πράξεις – που ξεδιπλώνονται έντονα και αποφασιστικά -σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Με βάση το παράνομο και απαράδεκτο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο έχει καταθέσει χάρτες στον Ο.Η.Ε με συντεταγμένες για τα όρια της υφαλοκρηπίδας της ισχυριζόμενη μάλιστα ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Με δύο επιστολές δε του Φεριντούν Σινιρίογλου προς τον Γενικό Γραμματέα του Ο.Η.Ε Αντόνιο Γκουντιέρες, έθεσε ευθέως το θέμα της αποστρατιωτικοποίσης των νησιών εξαρτώντας από αυτή την ελληνική κυριαρχία.
Ο ΟΗΕ και τα Διεθνή Φόρα είναι μέτωπα που προσλαμβάνουν σοβαρές διαστάσεις και διεθνή νομιμοποίηση οι πολιτικές/ διπλωματικές κινήσεις και εκεί επίσης κρίνεται η μάχη των εντυπώσεων .

Η ελληνική πλευρά σ’ αυτό το μέτωπο ούτε τον χάρτη με τις συντεταγμένες για την υφαλοκρηπίδα έχει καταθέσει ούτε ΑΟΖ έχει ανακηρύξει.
Αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα. Η Ελλάδα έμεινε βήματα πίσω από την Τουρκία στη σκακιέρα του ΟΗΕ. Όσον αφορά τον περιβόητο Νόμο Μανιάτη με τον οποίο ορίζονται τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ (όταν ανακηρυχθεί), η Ελλάδα προέβη σε δύο ρηματικές διακοινώσεις στον ΟΗΕ, μία το 2011 και μία μετά από σειρά επεισοδίων είχε που προκαλέσει η Τουρκία το 2013.

Και στις δύο παρέδωσε μόνο κείμενο και όχι τους αναγκαίους χάρτες με τις συντεταγμένες που υπάρχουν. Έκτοτε δεν υπήρξε καμία συνέχεια επ’ αυτού του κρίσιμου ζητήματος, παρότι είναι νόμος του Ελληνικού Κράτους και έχει δημοσιευθεί και στην Εφημερίδα της ΕΕ. Το πολιτικό και διπλωματικό κενό είναι εμφανές, με αποτέλεσμα να υστερεί η Ελλάδα απέναντι στις κινήσεις της Τουρκίας στον ΟΗΕ.

Χωρίς γραπτή απάντηση στον Ο.Η.Ε

Σε ό,τι αφορά το μείζον, όπως εξελίσσεται, θέμα των νησιών, η πρώτη επιστολή Σινιρλίογλου προς τον Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουντιέρες (13 Ιουλίου 2021) κατηγορούσε την Ελλάδα πως «παραβιάζει τις διεθνείς συνθήκες με τη στρατιωτικοποίηση των νησιών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο». Η επιστολή εκείνη απαντήθηκε λίγες μέρες μετά (27 Ιουλίου 2021) από την Ελληνίδα μόνιμη αντιπρόσωπο στον ΟΗΕ, Μαρία Θεοφίλη. Με επιχειρηματολογία στηριγμένη στο Διεθνές Δίκαιο απέρριψε την προσπάθεια της Άγκυρας να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

Ωστόσο, η τουρκική πλευρά επανήλθε στον ΟΗΕ με νέα επιστολή του Σινιρλίογλου (30 Σεπτεμβρίου 2021) όπου σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους». Δηλαδή, τα νησιά αυτά δεν θα έπρεπε να ανήκουν πλέον στην Ελλάδα από την στιγμή που αυτή διατηρεί στρατό σε αυτά! Επαναλάμβανε ότι το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης αφορά τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και την Ικαρία, ενώ προσέθετε ότι για τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη οι προβλέψεις είναι ακόμη αυστηρότερες λόγω «εγγύτητας στην τουρκική ενδοχώρα».
Περίπου πέντε μήνες τώρα η δεύτερη επιστολή του Σινιρλίογλου έχει μείνει δίχως ελληνική απάντηση. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, το κείμενο της απάντησης της ελληνικής πλευράς, βρίσκεται υπό επεξεργασία, ώστε οι θέσεις της Ελλάδας να είναι ξεκάθαρες προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι, ωστόσο, κωμικό να λέγεται κάτι τέτοιο όταν έχουν περάσει ήδη πέντε μήνες! Είναι εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, όση προετοιμασία και αν απαιτείται.

Η ελληνική καθυστέρηση διευκολύνει την Τουρκία να εντείνει και να επαναφέρει σε όλα τα επίπεδα τους ισχυρισμούς της. Της δίνει την δυνατότητα να αλωνίζει πολιτικά και διπλωματικά και να αμφισβητεί όπως μπορεί το υφιστάμενο καθεστώς του Αιγαίου. Από μια προσεχτική άλλωστε ανάγνωση των δηλώσεων Ερντογάν και Τσαβούσογλου, φαίνεται ότι η Άγκυρα, έστω και με αυθαίρετους ισχυρισμούς και διασυνδέσεις, κατασκευάζει νομικά πατήματα και μέσω ΟΗΕ για να προσδώσει υπόσταση στις μονομερείς επεκτατικές αμφισβητήσεις της.

Διαβάστε επίσης:

Κέρκυρα – φλεγόμενο πλοίο: Στοχευμένες έρευνες για 4 – 5 άτομα – Διεσώθη 21χρονος Λευκορώσος

Euroferry Olympia: Τα πρώτα στοιχεία για το πώς ξεκίνησε η φωτιά στο πλοίο – Τι απαντά ο εκπρόσωπος της εταιρείας

Ουκρανία: «Έτοιμος για πόλεμο ο Πούτιν» – Νύχτα συγκρούσεων στο Ντονμπάς