Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Επειδή είναι δεδομένο ότι ούτε τα δυο χιλιάρικα της Αττικής Οδού ούτε το χιλιάρικο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ πρόκειται να βουλώσουν τα στόματα και να κατευνάσουν την οργή των εγκλωβισμένων στα χιόνια οδηγών και επιβατών, οι εμπλεκόμενες εταιρείες και οι κρατικές αρχές είναι αναπόφευκτο να βρεθούν το προσεχές διάστημα αντιμέτωπες με πλημμυρίδα αγωγών και δη συλλογικών. Αυτό έγινε αντιληπτό ακόμη και από τον πρωθυπουργό, που ανάμεσα σε μισές «συγνώμες» και στο μοίρασμα ευθυνών, διευκρίνισε ότι οι συμβολικές αποζημιώσεις δεν ανακόπτουν τυχόν άλλες νομικές διεκδικήσεις των ταλαιπωρημένων από την κρατική και ιδιωτική αβελτηρία πολιτών.
Ηδη από χθες, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθήνας εξέπεμψε σχετικό σήμα με απόφασή του στην οποία συστήνει ότι πέραν των πολιτικών ευθυνών των αρμοδίων φορέων, πρέπει να αναζητηθούν οι ποινικές και αστικές ευθύνες, που αναλογούν. «Η οριζόντια και συμβολική παροχή ποσών, στα πλαίσια, προφανώς, της πολιτικής διαχείρισης του προβλήματος δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αποζημιωτική ευθύνη, που υπέχουν τόσο το Δημόσιο και οι ΟΤΑ, όσο και οι ιδιωτικές εταιρίες (π.χ. παραχωρησιούχοι, ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ)» αναφέρει ο ΔΣΑ και καλεί τα μέλη του να σταθούν αρωγοί στους πληγέντες. Και ήδη τα τηλέφωνα των δικηγορικών γραφείων έχουν πάρει φωτιά.
Αλλά επειδή τα κόστη των αγωγών και των μηνύσεων, στοχευμένων ή κατά παντός υπευθύνου, είναι υψηλά και δεν καλύπτονται ούτε καν από τα διχίλιαρα φιλοδωρήματα, δικηγόροι της Αθήνας, καταναλωτικές ενώσεις και ομάδες πολιτών προσανατολίζονται στη λύση των συλλογικών προσφυγών. Ανάλογες πρωτοβουλίες αναμένονται από την ΕΚΠΟΙΖΩ, αλλά και την Ενωση Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας, βραχίονα της ΓΣΕΕ, που δημοσιοποίησε έναν οδηγό νομικών κινήσεων.
Οι πέντε βασικές ομάδες
Υπάρχουν πέντε βασικές ομάδες πολιτών, από τα εκατομμύρια που ταλαιπωρήθηκαν, που μπορούν να αναζητήσουν δικαστική δικαίωση:
- Οι τουλάχιστον 3.000 εγκλωβισμένοι για 24ωρο οδηγοί και άλλοι επιβάτες της Αττικής Οδού.
- Οι εκατοντάδες οδηγοί αυτοκινήτων, αλλά και οι επιβάτες τους που εγκλωβίστηκαν για ώρες σε κεντρικούς οδικούς άξονες της Αττικής, οι οποίοι βρίσκονται στην ευθύνη της Περιφέρειας ή των συναρμόδιων υπουργείων.
- Οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων που υπέστησαν ζημιές από πράξεις και παραλείψεις των ΟΤΑ ή το ΔΕΔΔΗΕ.
- Οι καταναλωτές ρεύματος που έμειναν χωρίς ηλεκτροδότηση για ένα 24ωρο και πάνω.
- Οι περίπου 700 επιβάτες πέντε αμαξοστοιχιών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ που έμειναν για ώρες εγκλωβισμένοι και εγκαταλελειμμένοι στα ακινητοποιημένα βαγόνια.
Εναλλακτικές επιλογές
Τι εναλλακτικές έχουν όλοι αυτοί; Με βάση τις συστάσεις εξειδικευμένων δικηγορικών γραφείων αλλά και τις υποδείξεις της Ενωσης Εργαζόμενων Καταναλωτών μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής:
- Για την Αττική Οδό τόσο κάθε κάτοχος εγκλωβισμένου οχήματος όσο και κάθε επιβάτης ξεχωριστά μπορούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις για υλικές ζημιές και ηθική βλάβη κατ’ αρχάς από την παραχωρησιούχο «ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟ Α.Ε.» και την εταιρεία λειτουργίας της «ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΕ» (πρακτικά πρόκειται για την ίδια την κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ- ΑΒΑΞ –EGIS). Βάσει της σύμβασης παραχώρησης (ν. 2445/1996) είναι υποχρεωμένες να παίρνουν όλα τα μέτρα για να εξασφαλίζεται η ασφαλής, εύρυθμη λειτουργία της οδού και να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά «σε έκτακτες ή/και επείγουσες καταστάσεις’. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να διασφαλίζει την ασφάλεια ατόμων και οχημάτων και είναι υπεύθυνος για υλικές ζημίες ή θάνατο ή τραυματισμό των χρηστών και τρίτων προσώπων που οφείλονται σε σφάλμα ή αμέλεια του. Ο αποχιονισμός είναι δραστηριότητα που περιλαμβάνεται στις υποχρεώσεις του υπό το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τις οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας. Όμως, καθώς ο έλεγχος κυκλοφορίας, η επιβολή περιορισμών ή απαγορεύσεων κυκλοφορίας σε όλο το οδικό δίκτυο της χώρας, αποτελεί αρμοδιότητα της ΕΛΑΣ, η Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι αρμόδια για τον απεγκλωβισμό των χρηστών των οδών που βρίσκονται σε κίνδυνο και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εποπτεύει τις συμβάσεις παραχώρησης, οι νομικές προσφυγές μπορούν να στρέφονται και εναντίον αυτών.
- Για τους 700 επιβάτες των ακινητοποιημένων αμαξοστοιχιών, αλλά και για τους εκατοντάδες που τα δρομολόγιά τους ακυρώθηκαν, το πλαίσιο αναφοράς των διεκδικήσεών τους είναι σαφές. Βάσει του ευρωπαϊκού κανονισμού ΕΚ 1371/2007 για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών, μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση ή αποκατάσταση βλάβης από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ο σιδηροδρομικός φορέας, σε περίπτωση ακινητοποίησης ή αδυναμίας εκτέλεσης δρομολογίου, είναι υποχρεωμένος να προσφέρει ξενοδοχείο ή άλλο κατάλυμα, να μεταφέρει τους επιβάτες σε εναλλακτικό τόπο αναχώρησης ή στον τελικό προορισμό ή να προσφέρει εναλλακτικές υπηρεσίες μεταφοράς για τους επιβάτες. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το αρμόδιο υπουργείο έχει επιβάλει (πρώτη φορά το 2014, δεύτερη το 2019) με υπουργική απόφαση την πενταετή εξαίρεση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από τα άρθρα του Κανονισμού που της επιβάλλουν ευθύνες για καθυστερήσεις, επιστροφή χρημάτων, επαναδρομολόγηση, αποζημιώσεις, συνδρομή σε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης δρομολογίου, προκαταβολές αποζημιώσεων σε περίπτωση τραυματισμού ή θανάτου (άρθρα 13 και 15-18 του Κανονισμού 1371/2007), οι επιβάτες- επισημαίνουν εξειδικευμένοι δικηγόροι- θα χρειαστεί να στραφούν για τις ζημιές που υπέστησαν και για τις προσβολές της φυσικής ή ψυχικής τους ακεραιότητας και κατά του αρμόδιου υπουργείου.
- Οι καταναλωτές μπορούν να αναζητήσουν και τις ποινικές ευθύνες των υπαιτίων βάσει του άρθρο 290 του Ποινικού Κώδικα για την διατάραξη της ασφαλούς συγκοινωνίας στους δρόμους.
- Οσοι υπέστησαν ζημιές σε αυτοκίνητα από πτώσεις δένδρων έχυν να αντιμετωπίσουν μια πιο περίπλοκη κατάσταση, ανάλογα τη θέση του δένδρου (σε ιδιωτικό οικόπεδο ή σε κοινόχρηστο χώρο). Με προϋπόθεση να είναι ασφαλισμένο το αυτοκίνητο έναντι φυσικών καταστροφών, εναπόκειται στη ασφαλιστική εταιρεία, σε δεύτερο χρόνο, να ανακτήσει την αποζημίωση που κατέβαλε στον πελάτη της από τον ιδιώτη ή τον δήμο που στην ευθύνη του ήταν το δένδρο.
- Τέλος, για τον ΔΕΔΔΗΕ, που έχει την ευθύνη αποκατάστασης της ηλεκτροδότησης, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει αναλυτικότατο πλαίσιο υποχρεώσεων των υποχρεώσεων του διαχειριστή του δικτύου, τον κώδικα διαχείρισης των 137 άρθρων, βάσει του οποίου μπορούν να διεκδικηθούν αποζημιώσεις. Ο Κώδικας προβλέπει οικονομικά ανταλλάγματα και αποζημιώσεις υπέρ των καταναλωτών σε περίπτωση που παραβιαστούν οι λεγόμενες «εγγυημένες υπηρεσίες», προτρέπει την επίλυση διαφορών σε «φιλική διαπραγμάτευση», αλλά «δωρίζει» στον ΔΕΔΔΗΕ και μια ρήτρα «ανωτέρας βίας» (στην οποία περιλαμβάνει και τα «ακραία καιρικά φαινόμενα») που μπορεί να τον απαλλάξει από υποχρεώσεις και να αναγκάσει τους καταναλωτές να προσφύγουν σε αγωγές. Και ήδη αρκετές συντάσσονται, ιδιαίτερα από κατοίκους οικισμών της Β.Α. Αττικής.
Οσον αφορά την πρόκληση ζημιών σε οχήματα από πτώση δέντρου ή κολόνας (που αφορούν πάρα πολλές περιπτώσεις), η αποζημίωση των πολιτών εξαρτάται από το εάν υπάρχει στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του οχήματος «κάλυψη από φυσικά φαινόμενα». Τότε μόνο οι ασφαλιστικές υποχρεούνται να καταβάλουν αποζημίωση και στη συνέχεια να στραφούν, με τη σειρά τους, κατά της Περιφέρειας για να εισπράξουν τα χρήματα που απέδωσαν.
On line φόρμα υποβολής ερωτήματος: https://eeke.gr/epikinonia/kataggelies/
• e-mail: info@eeke.gr
• fb: www.facebook.com/enosikatanaloton/
• Τel :210-8817730
• Web: www.eeke.gr
Διαβάστε επίσης:
«Συγγνώμη» Μητσοτάκη για το χάος με την κακοκαιρία, αλλά χωρίς καταλογισμό ευθυνών στον κρατικό μηχανισμό
Αττική Οδός: Οι τραγικές συνέπειες μιας λεόντειας σύμβασης και ο κίνδυνος να επαναληφθούν με τη νέα παραχώρηση
«Μύλος» με την πρωθυπουργική πρωτοβουλία για την αποζημίωση 2000 ευρώ από την Αττική Οδό
