Τι κρύβει η «σιωπή» των ξένων οίκων για τα ελληνικά ομόλογα – 8 αξιολογήσεις μέσα στο 2022 αλλά αργεί η επενδυτική βαθμίδα

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας πολύ θα ήθελε να προσέλθει στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup (στις 3 μμ, ώρα Βρυξελλών) με μια καλή είδηση υπό μάλης. Για παράδειγμα, με την πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας από τους οίκους- λύκους, που για μια ακόμη φορά διέψευσαν τις μεγάλες κυβερνητικές προσδοκίες. Τελευταίος ο Fitch, που την περασμένη Παρασκευή επιφύλαξε την τρίτη διαδοχική ψυχρολουσία από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης μέσα σε τρεις μήνες. Άφησε «ανεξεταστέο» στο «ΒΒ» το ελληνικό χρέος, προσφέροντας για παρηγοριά το «τυράκι»της αναβάθμισης των προοπτικών σε θετικές.
Όμως, οι επενδυτές των ομολόγων, που έχουν επιδείξει τη γνωστή συμπεριφορά αδηφάγων ζόμπι κατά τις αλήστου μνήμης εποχές, όταν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων ίπταντο στο 36% (2012), δεν τρέφονται με… προοπτικές και outlook. Η αόριστη πλην καθησυχαστική υπόσχεση του Fitch ότι ίσως στην επόμενη αξιολόγηση, στις 8 Ιουλίου, αναβαθμίσει το χρέος των 355 δισ. ευρώ ή του 200% του ΑΕΠ απέτρεψε μεν κάποια μεγάλη αναταραχή στις λιγοστές συναλλαγές που γίνονται με ελληνικά ομόλογα στην δευτερογενή αγορά κρατικών τίτλων. Ωστόσο, δεν περνάει απαρατήρητο ότι η διαρκής αναβολή της πιστοληπτικής αναβάθμισης της χώρας έστω και κατά μια βαθμίδα, έχει οδηγήσει σε τριπλασιασμό της απόδοσης του δεκαετούς ομολόγου (1,56% σήμερα) από το ιστορικό χαμηλό το καλοκαιριού.
Ένα επιπλέον καθησυχαστικό στοιχείο της αμετάβλητης πιστοληπτικής αξιολόγησης του Fitch ήταν ότι αυτός τουλάχιστον τη συνόδευσε με μια αιτιολόγηση. Τίποτα το σπουδαίο, τα αναμενόμενα κλισέ για υψηλή ανάπτυξη, για τις προσδοκίες από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, για τα υψηλά δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα κλπ. Αλλά πολύ καλύτερα από την απόλυτη σιωπή με την οποία έπνιξαν την «αρνησιδικία» τους για το ελληνικό χρέος η Moody’s και η Standard&Poor’s, τους προηγούμενους μήνες.

Αυτές οι σιωπές των οίκων είναι το χειρότερο. Διότι προδιαγράφουν ότι και οι επόμενες οκτώ αξιολογήσεις του ελληνικού χρέους στη διάρκεια του 2022, με πρώτη και μάλλον σημαντικότερη αυτή της Moody’s στις 18 Μαρτίου, μπορεί να περάσουν σιωπηρές και άπρακτες. Χωρίς αναβάθμιση ή το πολύ με άνοδο του αξιόχρεου της χώρας ένα σκαλί πιο πάνω. Πράγμα που σημαίνει ότι και φέτος μένει πιθανότατα η Ελλάδα εκτός επενδυτικής βαθμίδας. Μετά, οι ελπίδες μετατίθενται για το 2023. Που κανείς δεν ξέρει ακόμη αν θα είναι προεκλογικό ή μετεκλογικό έτος. 

Η απομάκρυνση της πολυπόθητης επενδυτικής βαθμίδας δεν αλλάζει πολλά πράγματα στο προφίλ του ελληνικού χρέους, που έτσι κι αλλιώς θα είναι και το 2022 το τρίτο υψηλότερο στον κόσμο μετά της Ιαπωνίας και… του Σουδάν. Αλλά τσαλακώνει το γόητρο της κυβέρνησης, που το προηγούμενο διάστημα, ιδιαίτερα μέχρι το καλοκαίρι, «πουλούσε» τη μεγάλη απήχησή της στις αγορές,  μέσω των αλλεπάλληλων εκδόσεων ομολόγων που γίνονταν ανάρπαστα, και μάλιστα με ιστορικά χαμηλά επιτόκια, ακόμη και μηδενικά ή αρνητικά στην περίπτωση των εντόκων γραμματίων. 

Φέτος ο ΟΔΔΗΧ- δηλαδή η κυβέρνηση- φιλοδοξεί να μαζέψει από τις αγορές 12 δισ, ευρώ με νέες εκδόσεις ομολόγων. Μάλιστα, τα πρώτα 3-3,5 δισ. ευρώ θέλει να συγκεντρώσει τις επόμενες μέρες, με το πρώτη έξοδο της χρονιάς στις αγορές. Και εκτός αυτού θέλει να βγάλει και το πρώτο ελληνικό πράσινο ομόλογο, απροσδιόριστου ακόμη ποσού, μέχρι τον Ιούνιο. Αλλά, οι «ετυμηγορίες» των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης και η «στασιμότητα» που αποπνέουν δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Γιατί το ελληνικό χρέος δεν είναι πια τόσο «σέξι», όσο ήταν το διάστημα που προσφερόταν για υποτιμητική κερδοσκοπία με τις πλάτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και με τις αθρόες αγορές ελληνικών τίτλων από το πανδημικό πρόγραμμα αγορών (PEPP) που σε δυο μήνες τελειώνει. Και η πλάκα με το «βιώσιμο» ελληνικό χρέος ίσως τελειώσει κι αυτή από το 2023 και εντεύθεν, όταν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το Σύμφωνο Σταθερότητας επανέλθει σε ισχύ. Έστω και ελαφρώς μεταρρυθμισμένο, αλλά πάντως με απαιτήσεις για συγκεκριμένα πλεονάσματα και συγκεκριμένους ετήσιους ρυθμούς μείωσης του χρέους. Δηλαδή, για συγκεκριμένες ετήσιες δόσεις δημοσιονομικής λιτότητας για τις επόμενες χρονιές και δεκαετίες. 

Αν λοιπόν σε ένα χρόνο από τώρα, με κυβέρνηση Μητσοτάκη ή με οποιαδήποτε έχει προκύψει σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, το ελληνικό χρέος και η βιωσιμότητά του τεθούν υπό επαναξιολόγηση από τους Ευρωπαίους δανειστές, που κατέχουν πάνω από το 70%, είναι εξαιρετικά απίθανο οι αγορές και οι σύμβουλοί τους, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, να αποφασίσουν να το επιβραβεύσουν με την επενδυτική βαθμίδα. Το ταυτόχρονο τέλος της ανοχής των θεσμικών πιστωτών και της… τρυφερότητας των αγορών μπορεί να σημάνει επιστροφή σε οδυνηρά προγράμματα δημοσιονομικής πειθαρχίας. Κάποιοι στην Ευρωζώνη, πανδημία θα λένε και θα κλαίνε…. 

Διαβάστε ακόμη:

Πώς η ΕΚΤ θα «λοξοκοιτάζει» για να βάλει «πλάτη» στα ελληνικά ομόλογα και μετά το Μάρτιο του 2022

Σταϊκούρας: Οι οκτώ προτεραιότητες και οι έξι στόχοι της οικονομικής πολιτικής για φέτος

ΕΚΤ: Θα συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα και μετά το Μάρτη του 2022