Οι πρεσβευτές των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σε ένα σημαντικό κείμενο της μεταρρύθμισης της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, ξεπερνώντας τις διαφωνίες της Ιταλίας, ενόψει της Συνόδου Κορυφής που θα γίνει την Παρασκευή στη Γρανάδα.
Το πακέτο ρυθμίσεων, στο οποίο συμφώνησαν οι πρεσβευτές των 27, αποσκοπεί στην από κοινού οργάνωση της ευρωπαϊκής απάντησης σε περιπτώσεις μαζικής ροής μεταναστών σε μία χώρα της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις, θα επιτρέπεται η παράταση της διάρκειας κράτησης μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης.
Το κείμενο αυτό, το τελευταίο του Συμφώνου για το Άσυλο και την Μετανάστευση της ΕΕ επί του οποίου τα κράτη μέλη έπρεπε να συμφωνήσουν πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συναντούσε εδώ και μήνες τις διαφωνίες της Γερμανίας για ανθρωπιστικούς λόγους. Ωστόσο, στον συμβιβασμό που βρέθηκε και εξασφάλισε το πράσινο φως του Βερολίνου εναντιώθηκε η Ιταλία, κατά τη σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών, στα τέλη του Σεπτεμβρίου.
Οι διαφωνίες της Ιταλίας αφορούσαν τον ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων που βοηθούν τους μετανάστες. Η Ρώμη κατηγόρησε το Βερολίνο ότι χρηματοδοτεί σειρά μη κυβερνητικών οργανώσεων στην Μεσόγειο, τα πλοία των οποίων επιχειρούν υπό γερμανική σημαία. Μάλιστα, η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, είχε ζητήσει την περασμένη εβδομάδα οι μη κυβερνητικές οργανώσεις να αποβιβάζουν τους μετανάστες στις χώρες των σημαιών που φέρουν τα πλοία.
Η Κομισιόν και η προεδρεύουσα της ΕΕ Ισπανία είχαν εκφράσει την πεποίθηση για συμφωνία πριν την άτυπη Σύνοδο Κορυφής την Παρασκευή στην Γρανάδα, όπου το μεταναστευτικό θα βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών των ευρωπαίων ηγετών.
Η σημερινή συμφωνία «συνιστά ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός» δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα Γκόμεθ, προσθέτοντας ότι «είμαστε στο εξής σε καλύτερη θέση για να επιτύχουμε συμφωνία επί του συνόλου του Συμφώνου Ασύλου και Μετανάστευσης με το Κοινοβούλιο μέχρι το τέλος του εξαμήνου».
Το κείμενο προβλέπει, σε περίπτωση «μαζικής και εξαιρετικού χαρακτήρα» ροής, την εφαρμογή εκτάκτου καθεστώτος, το οποίο είναι λιγότερο προστατευτικό για τους αιτούντες άσυλο σε σχέση με το ισχύον. Με το νέο κείμενο, μπορεί να παραταθεί η διάρκεια της κράτησης των μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι και 40 εβδομάδες. Παραλλήλως, προβλέπονται διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, ταχύτερες και πιο απλοποιημένες, για μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών (όλων όσων προέρχονται από χώρες για τις οποίες το ποσοστό θετικής απάντησης σε αιτήματα ασύλου είναι μικρότερο από 75%), ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ταχύτερης επιστροφής τους. Προβλέπει τέλος, την γρήγορη κινητοποίηση του μηχανισμού αλληλεγγύης προς το κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει την αυξημένη μεταναστευτική ροή υπό την μορφή της επανεγκατάστασης των αιτούντων άσυλο ή της χρηματικής συνδρομής του.
Σημειώνεται ότι τον Ιούλιο δεν υπήρξε συμφωνία, καθώς η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Αυστρία και η Τσεχία καταψήφισαν το κείμενο, ενώ η Γερμανία, η Σλοβακία και η Ολλανδία απείχαν. Στη Γερμανία αντιδρούσαν οι Πράσινοι, οι οποίοι ζητούσαν περισσότερες προστατευτικές ρυθμίσεις για τους ανήλικους και τις οικογένειες. Σε μια προσπάθεια άσκησης πίεσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε αποφασίσει παύση στις διαπραγματεύσεις που βρίσκονταν σε εξέλιξη σχετικά με δύο άλλα κείμενα του μεταναστευτικού πακέτου που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων.
Σήμερα, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, απείχαν της ψηφοφορίας, η Αυστρία, η Σλοβακία και η Τσεχία, ενώ η Πολωνία και η Ουγγαρία εναντιώθηκαν. «Καλούμε τις Βρυξέλλες να τερματίσουν αμέσως αυτή τη μεταναστευτική πολιτική, με τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις μετεγκατάστασης δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, Πέτερ Σιζάρτο. Ο ίδιος πρόσθεσε, ότι «για την αυξανόμενη μεταναστευτική πίεση στην κεντρική Ευρώπη η ευθύνη ανήκει ολοκληρωτικά στις Βρυξέλλες», που, όπως είπε, «υποστηρίζουν το οικονομικό μοντέλο των διακινητών».
Ο γενικός στόχος της Κομισιόν παραμένει, πάντως, η υιοθέτηση του Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, το οποίο παρουσιάσθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 και περιλαμβάνει περίπου δέκα νομοθετικές ενότητες, πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου 2024.
