Το Borgen του Νίκου Ανδρουλάκη
Ο Νίκος Ανδρουλάκης μίλησε για κυβερνήσεις συνεργασίας, απορρίπτοντας όμως το ενδεχόμενο να αναλάβει την πρωθυπουργία ο Κυριάκος Μητσοτάκης ή ο Αλέξης Τσίπρας.
Οι δηλώσεις για το πρόσωπο του πρωθυπουργού προκάλεσαν αντιδράσεις από την κυβερνητική πλευρά αλλά και δηλώσεις αποστασιοποίησης από τον Ανδρέα Λοβέρδο οι οποίες μάλιστα καυτηριάστηκαν από στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έλεγαν δηκτικά ότι η κριτική από τον βουλευτή του κόμματος ταυτίζεται με εκείνη του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου και του υπουργού Επικρατείας Άκη Σκέρτσου.
Επί της ουσίας, όμως οι θέσεις Ανδρουλάκη για κυβέρνηση συνεργασίας με βάση προγραμματικές δηλώσεις, τις οποίες διατυπώνει εδώ και καιρό, είναι απολύτως επίκαιρες και έχουν ξεχωριστό νόημα στη σημερινή συγκυρία.
Και τούτο όχι μόνο επειδή οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική αλλά και επειδή η ιστορική συγκυρία αναδεικνύει διαρθρωτικά προβλήματα που χρονίζουν επί δεκαετίες, τα οποία οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις όχι μόνο δεν κατάφεραν να επιλύσουν, αλλά ούτε καν να προσεγγίσουν.
Αυτοδύναμα αδιέξοδα
Με συστήματα που βγάζουν αυτοδύναμες κυβερνήσεις, τα κόμματα δεν επεδίωξαν ούτε καν να συγκροτήσουν ένα στοιχειώδες σχέδιο για οποιοδήποτε θέμα. Μόνο υποσχέσεις για παροχές και μικροκομματική αντιπαράθεση, συχνά εικονική, για το ποιο κόμμα θα κατακτήσει το κράτος-λάφυρο για να διαχειριστεί τους πόρους του ήταν και είναι η συνήθης πρακτική.
Τα χρόνια προβλήματα, όμως, αλλά και οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται διεθνώς, απαιτούν ένα συνολικό, μακροχρόνιο σχέδιο και ευρύτατες θεσμικές αλλαγές, τις οποίες μια κυβέρνηση -οποιαδήποτε και αν είναι αυτή- δεν μπορεί να κάνει μόνη της.
Χρειάζονται κυβερνήσεις συνεργασίας που θα προκύψουν μέσα από διαπραγματεύσεις και συνεννοήσεις προκειμένου να γίνουν προγραμματικές συμφωνίες, δεσμευτικές, οι οποίες θα έχουν απήχηση στην κοινωνία και τους ψηφοφόρους.
Για να υπάρξουν κυβερνήσεις συνεργασίας, όμως, χρειάζονται σχέδιο, συνεννόηση και δεσμεύσεις.
Πράγματα, δηλαδή, που απουσιάζουν ακόμα και από τη σκέψη της πλειονότητας των Ελλήνων πολιτικών.
Νοοτροπία συνεννόησης
Χρειάζονται άλλες νοοτροπίες, στις οποίες οι πολιτικοί δεν θα αισθάνονται εχθροί μεταξύ τους, αλλά πιθανοί σύμμαχοι και ίσως συνεργάτες, αν και αντίπαλοι, έτσι ώστε να συνεννοούνται για να σχηματίζουν πλειοψηφίες και να προωθούν κοινά σχέδια, ανάλογα με τη βούληση και την ψήφο των πολιτών. Η εικόνα αυτή μπορεί να μοιάζει ειδυλλιακή, και να παραπέμπει στην γνωστή σειρά «Borgen», ένα πολιτικό θρίλερ που αναπαριστά τις πολιτικές διεργασίες εντός του ομώνυμου κτιρίου που στεγάζει το δανέζικο κοινοβούλιο, όπου ο κανόνας είναι η κοινοβουλευτική αντιπαράθεση, αλλά και η συνεννόηση και οι συμμαχίες, με βάση τις εκάστοτε ισορροπίες που διαμορφώνει η ψήφος των πολιτών.
ΣΥΡΙΖΑ και ΜέΡΑ25
Θεωρητικά, την ιδέα της συνεργασίας ασπάζονται και άλλα κόμματα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το ΜέΡΑ25.
Η πλευρά Μητσοτάκη διακηρύσσει ότι είναι και εκείνη υπέρ των συνεργασιών, αλλά η θέση αυτή έχει διαφορετικό πολιτικό περιεχόμενο, καθώς όσοι την διακινούν δεν κρύβουν ότι εννοούν την προσέλκυση προσώπων με διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες, τα οποία θα προσκολληθούν στην κυβερνητική παράταξη υιοθετώντας τις επιλογές της, χωρίς δυνατότητα επιρροής ή διαφοροποίησης.
Επιπλέον ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκλείει την απλή αναλογική, που όμως είναι το θεμέλιο της κυβερνητικής συνεργασίας, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική συνεννόηση και ουσιαστική συνεργασία.
Επομένως, είναι ξεκάθαρο ότι η κυβερνητική παράταξη απορρίπτει πολιτικά τις συνεργασίες και εάν εξετάζει τέτοια σενάρια, αυτά απορρέουν κατά κύριο λόγο από μικροκομματική σκοπιμότητα, επιδίωξη θεμιτή, αλλά «προγραμματισμένη» να αναπαράγει τα ίδια αδιέξοδα.
Η ασυμβατότητα Μητσοτάκη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως ο ίδιος διακηρύσσει, δεν αναζητεί εταίρους για προγραμματικές συγκλίσεις, ούτε πιστεύει στις κυβερνήσεις συνεργασίας. Αναζητεί κοινοβουλευτικό στήριγμα για να συνεχίσει να εφαρμόζει την πολιτική του.
Άρα, ο Νίκος Ανδρουλάκης, εφόσον όπως λέει ασπάζεται επί της ουσίας την ευρωπαϊκή οπτική των συνεργασιών και όχι μια ευκαιριακή συμμαχία χάριν της εξουσίας, θα έπρεπε να εστιάζει στην θεμελιώδη πολιτική ασυμβατότητα των θέσεών του με εκείνες της κυβερνητικής παράταξης και όχι στο πρόσωπο του πρωθυπουργού -το οποίο έτσι κι αλλιώς αποτελεί αγκάθι για το ΠΑΣΟΚ μετά τις αποκαλύψεις για τις υποκλοπές.
Προοδευτική κατεύθυνση
Προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, όμως, δεν υπάρχει τέτοια ασυμβατότητα. Αντιθέτως, οι χώροι είναι όμοροι, σε πολλά θέματα οι θέσεις τους συμπίπτουν, σε κάποια ταυτίζονται, ενώ -και τούτο είναι το κυριότερο- το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης πιστεύει στις κυβερνήσεις συνεργασίας και ήταν εκείνο που καθιέρωσε την απλή αναλογική.
Εξίσου «συμβατό» είναι και το ΜέΡΑ25 που προτείνει προγραμματικές συγκλίσεις πριν τις εκλογές, έστω για τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή για κάποια κρίσιμα θέματα στα οποία θα μπορούσε να συμφωνήσει μια πολυκομματική κυβέρνηση σε προοδευτική κατεύθυνση. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, μάλιστα, ξεκαθαρίζει ότι δεν προτίθεται να συμμετάσχει σε τέτοιες συνεννοήσεις μετεκλογικά, κάτι που είναι μεν πολιτικά ξεκάθαρο, αλλά δεν φαίνεται να είναι ακομη ώριμες οι συνθήκες για ένα τέτοιο πολιτικό άλμα. Μένει να φανεί εάν το αποτέλεσμα της κάλπης θα δημιουργήσει άλλες συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε νέα δεδομένα.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το ΠΑΣΟΚ, πάντως, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν το πολιτικό περιεχόμενο των συνεργασιών τις οποίες επιδιώκουν και με βάση αυτό το περιεχόμενο θα πρέπει να ορίσουν τι επιλέγουν και τι αποκλείουν.
Η ευκαιρία της απλής αναλογικής – Χρειάζονται σχέδιο, συνεννόηση και συνεργασίες
Σοσιαλισμός για τους τραπεζίτες, για τους υπόλοιπους… καπιταλισμός
