Νέα απόπειρα ανατροπής του προέδρου του Περού

«Είναι απαράδεκτο ένας πρόεδρος να ασκεί το αξίωμά του εν μέσω ισχυρών ενδείξεων διαφθοράς, βαθιάς αναξιοπρέπειας ή ηθικών αμφισβητήσεων», έλεγε το σκεπτικό της απόφασης της Βουλής, που στηρίζεται σε ανάλογες καταγγελίες εναντίον του και κατά μελών της οικογένειάς του και στενών συνεργατών του που διερευνά η γενική εισαγγελέας Πατρίσια Μπεναβίδες. Ανάμεσα στα άλλα, τους κατηγορούν ότι αποτελούν μέλη μιας διεφθαρμένης οργάνωσης που διορίζει εξαιρετικά αμφιλεγόμενους ανώτατους αξιωματούχους και έχει αλώσει τον κρατικό μηχανισμό με πελατειακές σχέσεις.

Πρόκειται για την πιο πρόσφατη απόπειρα ανατροπής του αγρότη δασκάλου, που πέρσι τον Ιούλιο κατέκτησε την προεδρία του Περού με τη στήριξη της Αριστεράς, τον οποίο έκτοτε η ισχυρή Ακροδεξιά της χώρας προσπαθεί να ανατρέψει.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, μόλις 4 μήνες μετά την έναρξη της προεδρικής του θητείας, πρότειναν την πρώτη διαδικασία καθαίρεσής του, αλλά δεν συγκέντρωσαν τις ψήφους που χρειάζονταν για να συζητηθεί στην ολομέλεια του σώματος. Τον Μάρτιο, ξεκίνησαν μια ανάλογη διαδικασία, που έφτασε μεν να συζητηθεί, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τις 87 ψήφους που απαιτούνται για την καθαίρεσή του. Στις αρχές Νοεμβρίου, δε, προσπάθησαν να του στερήσουν τα πολιτικά δικαιώματα για πέντε χρόνια, κινώντας μια διαδικασία «συνταγματικής καταγγελίας για προδοσία της πατρίδας».

Γιατί είχε τολμήσει να δηλώσει σε συνέντευξή του στο CNN πως η γειτονική Βολιβία δικαιούται έξοδο στη θάλασσα, κάτι για το οποίο θα μπορούσαν να αποφανθούν οι Περουβιανοί με δημοψήφισμα. Κι αυτή η απόπειρα απέτυχε, καθώς το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε πως είναι αβάσιμοι οι λόγοι που επικαλείται η αντιπολίτευση για αυτήν τη διαδικασία.

Αναδιοργάνωση της πιο ριζοσπαστικής Δεξιάς

Οι δρόμοι, αυτό το διάστημα, γίνονται σκηνικό μαζικών διαδηλώσεων και αντιδιαδηλώσεων και μιας επίδειξης δύναμης που μοιάζει ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Στις 10 Νοεμβρίου, μία ημέρα πριν η υποεπιτροπή Συνταγματικών Καταγγελιών εγκρίνει να προχωρήσει η διαδικασία «συνταγματικής καταγγελίας για προδοσία» κατά του Καστίγιο, χιλιάδες οπαδοί της κυβέρνησης κατέκλυσαν τους δρόμους της πρωτεύουσας και άλλων 14 πόλεων, έπειτα από έκκληση συνδικάτων και κοινωνικών και αγροτικών οργανώσεων. Μπροστά από το κτίριο της Βουλής, οι διαδηλωτές ζητούσαν το κλείσιμο «αυτού του σώματος της μαφιόζικης και διεφθαρμένης Δεξιάς» και την αντικατάστασή του από μια Συντακτική Εθνοσυνέλευση αλλά και την παραίτηση της γενικής εισαγγελέα Πατρίσια Μπεναβίδες, που «με πολιτικά κίνητρα διερευνά τον πρόεδρο».

Λίγες ημέρες πριν, ανάλογη διαδήλωση είχε διοργανώσει στην πρωτεύουσα η αντιπολίτευση, με αίτημα την καθαίρεση του προέδρου. Μια κινητοποίηση ξεχωριστή, όπως έλεγε ο Ζόρχε Μάλμποργκ, ρεπόρτερ του δικτύου Latina Televisión: «Δεν ήταν πολυπληθής κινητοποίηση, αλλά ήταν μια μεγάλη επίδειξη άλλου τύπου διαδηλωτών. Δεν μετείχαν οι βασικές ομάδες της Δεξιάς: επικρατούσαν πρώην αξιωματικοί της αστυνομίας και των ενόπλων δυνάμεων». Οπως σημείωνε στην εφημερίδα El País η πολιτική αναλύτρια Βαλερί Ταρασόνα, «η περουβιανή Δεξιά επιχειρεί να δημιουργήσει ένα έπος: ένα αφήγημα που περιστρέφεται γύρω από τον ηρωισμό των εκπροσώπων της που αντιμάχονται έναν κακούργο, που δεν είναι μόνο ο Πέδρο αλλά συνολικά η οικογένεια Καστίγιο».

Ανησυχία για το αν θα αποσοβηθεί η εκτροπή

Οι συστηματικές προσπάθειες της αντιπολίτευσης να ανατρέψει τον πρόεδρο έχουν αποκτήσει διαστάσεις πλήρους αποσταθεροποίησης. Ο Καστίγιο επαναλαμβάνει πως πρόκειται για ψευδείς καταγγελίες, στο πλαίσιο των νέου τύπου νομικών και κοινοβουλευτικών πραξικοπημάτων που μεθοδεύουν αντιδραστικές δυνάμεις εναντίον του. Αυτό ακριβώς επικαλέστηκε, άλλωστε, όταν, προκρίνοντας να λύσει θεσμικά την κρίση, κάλεσε τον ΟΑΚ να παρέμβει, αφού, όπως κατήγγειλε, η χώρα βιώνει «ένα εν εξελίξει πραξικόπημα».

Ο (υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ) οργανισμός, στην έκθεσή του σημειώνει πως η δημοκρατία απειλείται στη χώρα, μιλά για υπερβολική και δίχως όρους χρήση των διαδικασιών καθαίρεσης του προέδρου και καλεί τις δυο πλευρές σε «πολιτική ανακωχή». Μάταιη η έκκλησή του «να μην αναλάβει καμιά πλευρά οποιαδήποτε δράση που θα πλήττει τη θεσμική ομαλότητα», αφού η Ακροδεξιά που ελέγχει την ατζέντα της Βουλής, και ιδίως η το κόμμα του πρώην δικτάτορα Αλμπέρτο Φουχιμόρι, είναι ανένδοτη και επιμένει πως «δεν θα συζητήσουμε ποτέ με μια διεφθαρμένη κυβέρνηση».

Παράδοξο να το ακούει κανείς αυτό από εκπροσώπους του κόμματος του Αλμπέρτο Φουχιμόρι, καταδικασμένου σε κάθειρξη 25 ετών για φόνους, απαγωγές, υπεξαίρεση και διαφθορά. Του οποίου μάλιστα ο (πρώην βουλευτής) γιος, Κέντζι καταδικάστηκε, τον περασμένο μήνα, σε τεσσεράμισι χρόνια φυλακή για εξαγορά ψήφων στο Κογκρέσο. Και η κόρη του και ηγέτιδα σήμερα του κόμματος, Κέικο, διερευνάται για ξέπλυμα χρήματος.

Αντιδημοκρατική μάχη μέχρις εσχάτων

Καλού κακού, καθώς η έκβαση της σημερινής ψηφοφορίας είναι αβέβαιη, οι Ακροδεξιοί επεξεργάζονται εναλλακτικά σχέδια για την ανατροπή του Καστίγιο. Η Επιτροπή Συντάγματος της Βουλής, υπό την προεδρία του Ερναντο Ερέρα, του κόμματος Λαϊκή Δύναμη της Φουχιμόρι, «εφηύρε» μία ακόμη πιθανή διαδικασία απομάκρυνσής του, αν η σημερινή αποτύχει: αυτή της «προσωρινής ανικανότητας».

Παρότι το Σύνταγμα ορίζει ότι αυτή μπορεί να κηρυχθεί μόνο σε περίπτωση αρρώστιας ή άλλου σοβαρού προβλήματος, που τον εμποδίζει να ασκεί τα καθήκοντά του για συγκεκριμένο διάστημα, επιδιώκουν να επικαλεστούν τις ανοιχτές δικαστικές έρευνες που υπάρχουν εναντίον του για διαφθορά. Ο Ερέρα πρόταξε μάλιστα αυτή η «προσωρινή αναστολή» να εγκρίνεται μόνο με 66 αντί για 87 ψήφους, ώστε να μην μπορούν οι δυνάμεις της συμπολίτευσης να την μπλοκάρουν.

Με αυτά τα αυθαίρετα αντιδημοκρατικά τεχνάσματα δεν είναι να απορεί κανείς, όπως αποκάλυψε δημοσκόπηση του Κέντρου Ερευνών του Περού (IEP) πώς μπορεί ο Καστίγιο να έχει τη θετική γνώμη μόνο του 31% των πολιτών, αλλά μόλις το 15% να εμπιστεύεται το σημερινό Κοινοβούλιο.