Νέα σπίθα έντασης ανάβει η απόφαση των «27» χωρών της ΕΕ, σε συντονισμό με τους G7, για επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Ύστερα από πολλές ζυμώσεις και παζάρια αποφάσισαν πλαφόν στα 60 δολάρια το βαρέλι που θα αναθεωρείται κάθε δύο μήνες.
Η πρώτη αντίδραση της Μόσχας έρχεται υπό μορφή προειδοποίησης που είναι απόλυτα ξεκάθαρη: Θα σταματήσει να πουλάει πετρέλαιο στις χώρες που θα εφαρμόσουν το πλαφόν.
Η Ρωσία «δεν θα δεχθεί» το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, που έδειξε πως η χώρα κάθε άλλο από απροετοίμαστη είναι. Μάλιστα ανέφερε πως η Μόσχα είχε κάνει προετοιμασίες και εξετάζει πώς θα απαντήσει.
Πρόσθεσε πως η Ρωσία θα διενεργήσει γρήγορα μια ανάλυση της συμφωνίας και μετά θα απαντήσει, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων RIA.
Οι Βρυξέλλες, μετά την πολιτική απόφαση που πάρθηκε την Παρασκευή, ισχυρίζονται ότι το ανώτατο όριο τιμών έχει σχεδιαστεί ειδικά για να μειώσει περαιτέρω τα έσοδα της Ρωσίας. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ, οι χώρες των G7 και η Αυστραλία (Price Cap Coalition λέγεται ο Συνασπισμός για το πλαφόν) αναμένεται να πλήξουν τα υπερκέρδη της Ρωσίας από το πετρέλαιο, οι πωλήσεις του οποίου αποτελούν το 40% των εσόδων της, κάτι που μεταφράζεται σε δισεκατομμύρια δολάρια που χρηματοδοτούν (και) την πολεμική της μηχανή.
Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν επίσης (άγνωστο πώς) ότι θα βοηθήσει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας να παραμείνουν σταθερές μέσω της συνέχισης των προμηθειών. Ως εκ τούτου, θα συμβάλει επίσης στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού και θα διατηρήσει το ενεργειακό κόστος σταθερό σε μια εποχή που το υψηλό κόστος – ιδιαίτερα οι αυξημένες τιμές των καυσίμων – είναι μια μεγάλη ανησυχία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι κυρώσεις σε όσους «σπάσουν» τη συμφωνία
Οι ανταποκρίτρια της «Εφ.Συν.» στις Βρυξέλλες, Μαρία Ψαρά, μετέφερε το κλίμα που επικρατεί στην ΕΕ αλλά και πώς θα λειτουργήσει από την 5η Δεκεμβρίου ο νέος αυτός μηχανισμός. Πρακτικά, εάν ένα σκάφος με σημαία τρίτης χώρας μεταφέρει σκόπιμα ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμών, οι φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ θα απαγορεύεται να ασφαλίζουν, να χρηματοδοτούν και να συντηρούν το εν λόγω σκάφος για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου ή πετρελαιοειδών για 90 ημέρες μετά την εκφόρτωση του φορτίου που αγοράστηκε πάνω από το ανώτατο όριο τιμών.
Εάν ένα σκάφος της ΕΕ, όπως ένα σκάφος με σημαία της ΕΕ, παραβιάζει το ανώτατο όριο τιμών, θα υπόκειται σε συνέπειες που απορρέουν από την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους.
Ο στόχος του ανώτατου ορίου τιμών είναι συνεπώς διττός: να διατηρηθεί η ροή ρωσικού πετρελαίου σε χαμηλές τιμές στις παγκόσμιες αγορές και να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας ώστε να είναι σε θέση να διεξάγει πόλεμο.
Κι αν οι ναυτιλιακές εταιρείες απλά θα αλλάξουν σημαία;
Τι γίνεται όμως με τον κίνδυνο καταστρατήγησης των κυρώσεων;
Οι κυρώσεις της ΕΕ ισχύουν εντός της δικαιοδοσίας (επικράτειας) της ΕΕ, για τους υπηκόους της ΕΕ σε οποιαδήποτε τοποθεσία, σε εταιρείες και οργανισμούς που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο κράτους μέλους – συμπεριλαμβανομένων των υποκαταστημάτων των εταιρειών της ΕΕ σε τρίτες χώρες, καθώς και σε αεροσκάφη ή πλοία που υπάγονται σε κράτη μέλη ή βρίσκονται στη δικαιοδοσία των κρατών μελών.
Η απαγόρευση μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου στη θάλασσα ισχύει για όλα τα πλοία της ΕΕ, δηλαδή για τα πλοία με σημαία της ΕΕ, καθώς και τα πλοία που ανήκουν, ναυλώνονται ή/και χρησιμοποιούνται από εταιρείες ή υπηκόους της ΕΕ. Αυτό θα καλύπτει επίσης τους πράκτορες που ενεργούν για λογαριασμό τους. Η ΕΕ απέχει από την υιοθέτηση κυρώσεων με εξωεδαφική εφαρμογή κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Για το ανώτατο όριο των τιμών του πετρελαίου, όλες οι χώρες είναι επί του παρόντος καλούνται από την G7 να συμμετάσχουν στον συνασπισμό για το ανώτατο όριο τιμών.
Εάν συμφωνήσουν να συμμετάσχουν, αυτό σημαίνει ότι συμφωνούν να αγοράζουν πετρέλαιο στην ή κάτω από την ανώτατη τιμή. Αυτό θα επιτρέψει να επωφεληθούν από τις μεταφορές και άλλες συναφείς υπηρεσίες (ασφάλιση και χρηματοδότηση) που παρέχονται από την ΕΕ σε επιχειρήσεις της ΕΕ, καθώς και μια χαμηλότερη τιμή.
Εάν δεν ενταχθούν στον Συνασπισμό, δηλαδή αγοράζουν το πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμών, η ΕΕ δεν θα είναι σε θέση να μεταφέρουν το πετρέλαιο αυτό στις χώρες αυτές, ούτε να παρέχουν χρηματοδότηση ή ασφάλιση.
Με το ανώτατο όριο τιμών, υπάρχουν σαφή κίνητρα για τη Ρωσία, τις χώρες εισαγωγής πετρελαίου και την αγορά να διατηρήσουν τη ροή του ρωσικού πετρελαίου. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθούν και οι δύο στόχοι ταυτόχρονα.
Το καρτέλ του πετρελαίου
Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν αρχίσει να προκαλούν ανησυχία για αποσταθεροποίηση της παγκόσμιας αγοράς.
Κανείς ακόμη δεν γνωρίζει πώς θα αντιδράσουν οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες, που συναντιούνται την Κυριακή υπό την ομπρέλα του ΟΠΕΚ+ και αναμένεται να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή τους. Αν αποφασιστεί μείωση της παραγωγής, η οποία κατά συνέπεια θα οδηγήσει και σε αύξηση της τιμής, τότε κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση, όταν ήδη οι κυρώσεις στο ρωσικό αέριο έχουν προκαλέσει αύξηση του κόστους ενέργειας.
Δυσαρέσκεια στην Ουκρανία
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επέκρινε το ανώτατο όριο τιμής του βαρελιού ρωσικού πετρελαίου μετά τη συμφωνία που υπέγραψαν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η G7 και η Αυστραλία, εκτιμώντας ότι δεν επρόκειτο για «σοβαρή απόφαση», καθώς το Κίεβο πρότεινε τιμή δύο φορές χαμηλότερη.
