Πολλαπλό ενδιαφέρον είχε η ομιλία του Υπουργού Οικονομικών Χ. Σταϊκούρα στις εργασίες του 20ου Bank Management Conference το οποίο διεξάγεται στο Divani Caravel στην Αθήνα και προσελκύει ομιλητές και επισκέπτες από την εγχώρια και διεθνή τραπεζική αγορά. Βασικός άξονας της ομιλίας του υπουργού ήταν η «προώθηση» του, σχετικού με τον τραπεζικό τομέα, κυβερνητικού έργου ενώ σε δεύτερο πλάνο διαφάνηκε μια επίκληση, έως και «παρακάλια» όπως χαρακτηρίστηκαν από παρευρισκόμενους, προς το …συναίσθημα των τραπεζιτών ώστε να «βάλουν πλάτη» στο «περιβάλλον ανοδικών κινδύνων, το οποίο επιβάλλει εγρήγορση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς» όπως ανέφερε ο υπουργός.
Η «προώθηση» του κυβερνητικού έργου
Συγκεκριμένα ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε στον ψηφιακό μετασχηματισμό τον οποίο, όπως είπε, «η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, από την αρχή της θητείας της, έθεσε ως μία από τις βασικές προτεραιότητές της» ενώ απαρίθμησε μια σειρά από «αξιόλογα επιτεύγματα», όπως τα χαρακτήρισε, «στο πεδίο αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Οικονομικών» όπως:
- Οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.
- Η προώθηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και των ηλεκτρονικών βιβλίων για τις επιχειρήσεις.
- Η δημιουργία της εφαρμογής valuemaps.gov.gr.
- Η εκκαθάριση και πληρωμή των δαπανών των περισσότερων φορέων του Δημοσίου με e-δικαιολογητικά.
- Η έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων από τα πληροφοριακά συστήματα προς το Δημόσιο και τις επιχειρήσεις.
- Η υλοποίηση, στο πλαίσιο του Σχεδίου «Ελλάδα 2.0», του έργου Gov-ERP.
- Οι πολυάριθμες ηλεκτρονικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για την υλοποίηση κομβικών μέτρων στήριξης έναντι των οικονομικών επιπτώσεων των εξωγενών κρίσεων.
- Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για την διαχείριση και αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους.
Ο υπουργός οικονομικών συνέχισε λέγοντας: «ως Κυβέρνηση έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και να υποστηρίξουμε δράσεις σε όλα τα πεδία της οικονομίας.
Βέβαια, οι προκλήσεις είναι τεράστιες και οι αβεβαιότητες μεγάλες. Ενεργούμε σε περιβάλλον ανοδικών κινδύνων, το οποίο επιβάλλει εγρήγορση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Από τη δική μας πλευρά, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και σκληρά, για να βελτιώσουμε, ακόμη περισσότερο, την υφιστάμενη κατάσταση στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Επιπλέον ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε στο σχέδιο «Ηρακλής» για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών και τη ρευστότητα που έχει διοχετεύσει η κυβέρνηση στις τράπεζες μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας.
Τα …παρακάλια στους τραπεζίτες
Εντύπωση προκάλεσε το τελευταίο μέρος της ομιλίας του υπουργού ο οποίος, ελλείψει του ρυθμιστικού πλαισίου προστασίας δανειοληπτών και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που εξαϋλώθηκε κατά τα μνημονιακά χρόνια, επιδόθηκε σε μια ιδιότυπη επίκληση συναισθήματος των τραπεζικών στελεχών που τον παρακολουθούσαν.
Ο κ. Σταϊκούρας έκανε λόγο για «μεγάλες ευθύνες» που έχει το τραπεζικό σύστημα και ανέφερε ότι «οφείλει να συμβάλει στην πιστωτική επέκταση, με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που διαθέτει, ώστε να ενισχύσει την περίμετρο των δυνητικών προς χρηματοδότηση πελατών, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ανάγκες που δημιουργεί το μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Οφείλει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές του για την ταχεία υλοποίηση ρυθμίσεων οφειλών μέσω του νέου και σύγχρονου εξωδικαστικού μηχανισμού, ώστε να θωρακιστεί επαρκώς ενάντια στους νέους κινδύνους που ελλοχεύουν. Οφείλει, καθώς βγαίνουμε από το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, να αναμορφώσει την τιμολογιακή πολιτική δανείων, καταθέσεων και προμηθειών, με τρόπο που δεν επιβαρύνει δυσανάλογα επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οφείλει να δείξει ευαισθησία στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Οφείλει να εκπαιδεύσει, προσωπικό και πελάτες, στην ψηφιακή μετάβαση των εργασιών του. Οφείλει να συμβάλει στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας».
Ολόκληρη η ομιλία του Υπουργού Οικονομικών, όπως δημοσιεύτηκε από το γραφείο τύπου του υπουργείου.
«Θέλω να ευχαριστήσω την εταιρία “Boussias” για την επιτυχή διοργάνωση του 20ού Βank Μanagement Conference, ενός Συνεδρίου που κλείνει φέτος τα 20 έτη του και που αποτελεί – πλέον – θεσμό για τον τραπεζικό χώρο.
Κυρίες και Κύριοι,
Είναι γεγονός ότι η εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, ιδιαίτερα σε τραπεζοκεντρικές χώρες όπως είναι η Ελλάδα, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πρόσβαση επιχειρήσεων και νοικοκυριών στη χρηματοδότηση, και την αποτελεσματική κατανομή των οικονομικών πόρων.
Εύρυθμη λειτουργία η οποία προϋποθέτει ένα ανθεκτικό τραπεζικό σύστημα.
Σε αυτό θα συμβάλει δυναμικά και η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των τραπεζών, που θα έχει ως αντίκτυπο την περιστολή των λειτουργικών δαπανών τους, καθώς και την προσφορά καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Είναι όμως γεγονός ότι τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας βίωσαν, κατά την τελευταία δεκαετία, εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης, εγχώριων δημοσιονομικών ανισορροπιών και δικών τους αστοχιών, μεγάλη επιδείνωση στα θεμελιώδη μεγέθη τους.
Ταυτόχρονα, ήρθαν αντιμέτωπα, κατά τα τελευταία δυόμισι έτη, και με μία σειρά νέων, πολυεπίπεδων, πρωτόγνωρων και εξωγενών προκλήσεων.
Αυτές τις ενδογενείς και εξωγενείς, παλαιότερες και νέες προκλήσεις, η Ελληνική Κυβέρνηση τις αντιμετωπίζει με σοβαρότητα, ορθολογισμό και υπευθυνότητα, με σκληρή δουλειά και σχέδιο.
1ον. Υλοποιούμε ένα ευρύ πλέγμα μέτρων, συνολικού ύψους άνω των 55 δισ. ευρώ.
Πλέγμα μέτρων που στηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, αποτρέποντας τη διόγκωση του ιδιωτικού χρέους και κατ’ επέκταση την επιβάρυνση των ισολογισμών των τραπεζών με νέα γενιά «κόκκινων» δανείων.
Μέτρα, όπως είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή, τα προγράμματα «Γέφυρα Ι» και «Γέφυρα ΙΙ», τα προγράμματα εγγυοδοσίας, οι μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού, τα μέτρα επιδότησης του ενεργειακού κόστους, οι στοχευμένες ενισχύσεις ευάλωτων νοικοκυριών κ.ά.
2ον. Εφαρμόζουμε, με επιτυχία, το σχέδιο «ΗΡΑΚΛΗΣ».
Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο οδήγησε σε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών και κατ’ επέκταση σε εξυγίανση των ισολογισμών τους.
3ον. Υλοποιούμε τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του Ν.4738/2020 στα πλαίσια διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.
Ενός καινοτόμου ψηφιακού εργαλείου το οποίο πρωτοπορεί για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, καθώς αντιμετωπίζει με τρόπο ολιστικό, ενιαίο και συνεκτικό την υπερχρέωση των φυσικών και νομικών προσώπων, κάτω από την ομπρέλα μιας σύγχρονης ηλεκτρονικής πλατφόρμας ρύθμισης οφειλών.
4ον. Νομοθετήσαμε και αξιοποιούμε σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία για την ορθή παρακολούθηση και διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, όπως είναι η ίδρυση του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων και του Παρατηρητηρίου Πιστοληπτικής Επέκτασης.
Εργαλεία που ενισχύουν την πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζών και συντελούν στην ισχυρή και ορθολογική πιστωτική επέκταση.
5ον. Διοχετεύουμε σταδιακά στο τραπεζικό σύστημα, με τη μορφή τραπεζικού δανεισμού, ρευστότητα συνολικού ύψους 12,7 δισ. ευρώ, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Μέχρι στιγμής έχουν υπογραφεί με τις τράπεζες 41 δανειακές συμβάσεις επενδυτικών σχεδίων, περιλαμβανομένων και σχεδίων ψηφιακού μετασχηματισμού, συνολικού ύψους 1,8 δισ. ευρώ.
Το χαμηλό κόστος των κεφαλαίων και η ευρύτατη επιλεξιμότητα, καθιστούν το Ταμείο Ανάκαμψης πολύτιμο εργαλείο πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών και κατ’ επέκταση ενίσχυσης της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
6ον. Επεξεργαζόμαστε τη στρατηγική αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από το τραπεζικό σύστημα, ώστε αυτό να καταστεί ακόμη πιο ισχυρό, ανταγωνιστικό και κερδοφόρο.
Κυρίες και Κύριοι,
Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται είναι εάν η ακολουθούμενη αυτή οικονομική πολιτική αντιμετώπισε με επάρκεια τις προκλήσεις με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπο το τραπεζικό σύστημα, ώστε αυτό να μπορέσει να γυρίσει σελίδα και να επιτύχει νέους στόχους και στρατηγικές, όπως αυτή του ψηφιακού μετασχηματισμού του.
Η απάντηση είναι ΝΑΙ.
Αποδείξεις;
1ον. Το απόθεμα των «κόκκινων» δανείων έχει μειωθεί σημαντικά.
Ο δείκτης μη-εξυπηρετούμενων προς το σύνολο των δανείων ανέρχεται στο 10% στο τέλος του 1ου εξαμήνου του 2022, από 44% τον Ιούνιο του 2019.
Επισημαίνεται επίσης ότι και οι 4 συστημικές τράπεζες έχουν ήδη πετύχει τον επιχειρησιακό στόχο που είχαν θέσει για μονοψήφιο ποσοστό «κόκκινων» δανείων, με το δείκτη να έχει πλέον τάση σύγκλισης προς το μέσο όρο της ευρωζώνης.
2ον. Η πιστωτική επέκταση ακολουθεί αυξητικό ρυθμό.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το σύνολο των νέων χορηγήσεων για το εννεάμηνο του έτους ανέρχεται στα 6 δισ. ευρώ, με τον καλύτερο μήνα να είναι ο Σεπτέμβριος.
3ον. Οι καταθέσεις, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σταθερά ενισχύονται.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το υπόλοιπο των καταθέσεων ανήλθε σε 185,5 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2022, σημειώνοντας νέο ιστορικό υψηλό δεκαετίας.
4ο. Τα τραπεζικά ιδρύματα καταγράφουν σημαντικά κέρδη.
Το εννεάμηνο του 2022, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες κατέγραψαν κέρδη ύψους 2,8 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας τις ζημιογόνες χρήσεις του παρελθόντος.
5ον. Η ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων από το Ευρωσύστημα παρέμεινε ενισχυμένη σε σχέση με το παρελθόν, σταθερή σε σχέση με το 2021, στα 50,7 δισ. ευρώ το εννεάμηνο του 2022.
6ον. Το κόστος πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών αποκλιμακώθηκε σημαντικά.
Το εννεάμηνο του 2022, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες σχημάτισαν προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ, έναντι 5,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
7ον. Οι Ελληνικές Τράπεζες αναβαθμίστηκαν πρόσφατα από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s.
Οι ελληνικές τράπεζες αναβαθμίστηκαν κατά 1-2 βαθμίδες, ως αποτέλεσμα των διαρθρωτικών αλλαγών στην ελληνική οικονομία και των σημαντικών βελτιώσεων στην ποιότητα του ενεργητικού και της κερδοφορίας τους.
Κυρίες και Κύριοι,
Όλες οι παραπάνω θετικές εξελίξεις αποτυπώνουν, σίγουρα, μία πολύ πιο εύρωστη εικόνα του τραπεζικού συστήματος και ευοίωνες προοπτικές, ως αποτέλεσμα της αποτελεσματικής οικονομικής πολιτικής και των θετικών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας.
Ελληνική οικονομία η οποία αναπτύσσεται ισχυρά το 2022, και κάτω από δύσκολες συγκυρίες επιδεικνύει υψηλότερες αντοχές από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οικονομική ανάπτυξη η οποία συμβάλλει και στη διατήρηση της αναπτυξιακής τροχιάς των τραπεζών, ενισχύοντας περαιτέρω τα χρηματοοικονομικά τους μεγέθη και την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Στα πλαίσια αυτά, οι τράπεζες πρέπει να συνεχίσουν την εξυγίανση των ισολογισμών τους, την αύξηση της οργανικής κερδοφορίας τους, και την επιτάχυνση των ενεργειών ψηφιακού μετασχηματισμού τους.
Ψηφιακού μετασχηματισμού που η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, από την αρχή της θητείας της, έθεσε ως μία από τις βασικές προτεραιότητές της.
Προτεραιότητα στην οποία ανταποκρίθηκε με συνέπεια, μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα.
Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από πολλά αξιόλογα επιτεύγματα, όπως είναι, στο πεδίο αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Οικονομικών, τα εξής:
Οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.
Η προώθηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και των ηλεκτρονικών βιβλίων για τις επιχειρήσεις.
Η δημιουργία της εφαρμογής valuemaps.gov.gr.
Η εκκαθάριση και πληρωμή των δαπανών των περισσότερων φορέων του Δημοσίου με e-δικαιολογητικά.
Η έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων από τα πληροφοριακά συστήματα προς το Δημόσιο και τις επιχειρήσεις.
Η υλοποίηση, στο πλαίσιο του Σχεδίου «Ελλάδα 2.0», του έργου Gov-ERP.
Οι πολυάριθμες ηλεκτρονικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για την υλοποίηση κομβικών μέτρων στήριξης έναντι των οικονομικών επιπτώσεων των εξωγενών κρίσεων.
Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για την διαχείριση και αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους
Από τη πλευρά του, και το τραπεζικό σύστημα έχει επιδείξει, μέχρι στιγμής, σημαντικά ψηφιακά επιτεύγματα:
Μεταξύ άλλων:
Ποσοστό άνω του 90% των εγχρήματων συναλλαγών πληρωμών γίνονται εκτός τραπεζικών καταστημάτων, από το internet και mobile banking, από ΑΤΜ και αυτόματα συστήματα πληρωμών, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ποσοστό 50% του συνολικού αριθμού συναλλαγών μεταφοράς χρημάτων γίνεται μέσω mobile εφαρμογών των τραπεζών.
Οι ενεργοί χρήστες στο internet banking ανέρχονται σε 4 εκατομμύρια και οι σχεδόν ενεργοί χρήστες στο mobile banking σε 2,3 εκατομμύρια.
Αυξητική τάση παρουσιάζει η έκδοση ενεργών καρτών πληρωμών, η οποία ανέρχεται σε 20,4 εκατομμύρια για το Α΄ εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Κυρίες και Κύριοι,
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ως Κυβέρνηση έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και να υποστηρίξουμε δράσεις σε όλα τα πεδία της οικονομίας.
Βέβαια, οι προκλήσεις είναι τεράστιες και οι αβεβαιότητες μεγάλες.
Ενεργούμε σε περιβάλλον ανοδικών κινδύνων, το οποίο επιβάλλει εγρήγορση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Από τη δική μας πλευρά, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και σκληρά, για να βελτιώσουμε, ακόμη περισσότερο, την υφιστάμενη κατάσταση στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Έχει όμως μεγάλες ευθύνες και το ίδιο το τραπεζικό σύστημα.
Οφείλει να συμβάλει στην πιστωτική επέκταση, με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που διαθέτει, ώστε να ενισχύσει την περίμετρο των δυνητικών προς χρηματοδότηση πελατών, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ανάγκες που δημιουργεί το μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον.
Οφείλει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές του για την ταχεία υλοποίηση ρυθμίσεων οφειλών μέσω του νέου και σύγχρονου εξωδικαστικού μηχανισμού, ώστε να θωρακιστεί επαρκώς ενάντια στους νέους κινδύνους που ελλοχεύουν.
Οφείλει, καθώς βγαίνουμε από το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, να αναμορφώσει την τιμολογιακή πολιτική δανείων, καταθέσεων και προμηθειών, με τρόπο που δεν επιβαρύνει δυσανάλογα επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Οφείλει να δείξει ευαισθησία στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Οφείλει να εκπαιδεύσει, προσωπικό και πελάτες, στην ψηφιακή μετάβαση των εργασιών του.
Οφείλει να συμβάλει στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας.
Κυρίες και Κύριοι,
Συμπερασματικά, βασική επιδίωξη του Οικονομικού Επιτελείου, και συνολικά της Κυβέρνησης, είναι ο τραπεζικός τομέας να μπορεί να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επιδίωξη της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και της μετάβασης προς μια οικονομία δυναμική, παραγωγική, ψηφιακή, πράσινη, εξωστρεφή, κοινωνικά δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και ανισότητες».
