Οι επιστήμονες επιμένουν να προειδοποιούν για τις συνέπειες της βιομηχανοποίησης της γεωργικής παραγωγής και της κτηνοτροφίας, ανάμεσά τους και για τον κίνδυνο εμφάνισης των επόμενων πανδημιών από ζωονόσους, αλλά οι πολιτικές ηγεσίες δεν δείχνουν να μπορούν να προχωρήσουν πέραν των διαπιστώσεων. Κάτι που έως ένα βαθμό ήταν ορατό και στην πρόσφατη COP26 της Γλασκώβης.
Ο αρμόδιος Επίτροπος για θέματα Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκυ παραδέχθηκε πριν από μερικούς μήνες ότι υπήρξαν λάθη και παραλείψεις στην πολιτική της ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Ο Βοϊτσιεχόφσκυ ως Πολωνός ξέρει καλά το θέμα. Η πατρίδα του έχει χάσει πάνω από 190.000 οικογενειακές φάρμες ή ποσοστό 13% την τελευταία δεκαετία. Τώρα λοιπόν ομολογεί ότι κάτι πήγε στραβά με την ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) και υπόσχεται μια διαφορετική προσέγγιση, αλλά στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το θέμα αντιμετωπίζεται ως δευτερεύον και εξαιτίας της πανδημίας, αλλά όχι μόνο λόγω αυτής.
Συνολικά στην ΕΕ υπολογίζεται ότι το διάστημα από το 2005 έως το 2014 για το οποίο και υπάρχουν τα σχετικά στοιχεία χάθηκαν περίπου 4 εκατομμύρια αγροτικά νοικοκυριά. Ετσι λοιπόν από τη μια έχουμε στα χαρτιά πολιτικές που εμφανίζονται να ευνοούν την μικρή αγροτική επιχείρηση, ως μέρος και της ποιτικότερης διατροφής και καλύτερης υγείας των πολιτών, αλλά στην πράξη αυτό που συμβαίνει είναι το ακριβώς αντίθετο.
Το πρόβλημα είναι γνωστό και στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες. Αλλά η χώρα μας δεν είναι η μοναδική που το αντιμετωπίζει. Το καλοκαίρι η Ενωση Αγροτών από την Τσεχία ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την οργάνωση ομπρέλα της ΕΕ, COPA, ακριβώς επειδή θεωρεί ότι η πολιτική της είναι εχθρική απέναντι στους μικροπαραγωγούς και ευνοεί την συγκέντρωση και τη μαζικοποίηση του αγροτικού τομέα.
Ανάλογη αναφορά είχε κάνει πρόσφατα και ο Ιρλανδός ευρωβουλευτής Κρις Μακμάνους, ο οποίος με αφορμή την «Ημέρα των Αγροτών» είχε απευθύνει επιστολή προς τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, μιλώντας για την υπερσυγκέντρωση γης και τη βιομηχανοποίηση της παραγωγής που εξαφανίζει τους «μικρούς». Την επιστολή συνυπέγραφαν δεκάδες οργανώσεις παραγωγών, ακαδημαϊκοί, και εκπρόσωποι ΜΚΟ. Σε αυτή τονιζόταν ότι η επιβίωση των μικρών αγροτών «εγγυάται υγιεινά τρόφιμα για ολόκληρο τον πληθυσμό, αναζωογονεί τις αγροτικές περιοχές και διατηρεί την εδαφική, βιολογική και πολιτιστική ποικιλομορφία».
H ενίσχυση των μικρών και μεσαίας τάξης παραγωγών είναι τώρα θεωρητικά ψηλά στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων για μια νεα ΚΑΠ, κάτι που υποστήριξε και ο αρμόδιος Επίτροπος.
Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση που υπέβαλε η Κομισιόν στοχεύει στη μείωση του μεριδίου των άμεσων πληρωμών, που εισπράττονται άνω των 60.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση και τον περιορισμό των πληρωμών έως 100.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση, θέση που υποστηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατά τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις με τους υπουργούς της ΕΕ, έτσι ώστε να μην καταλήγει η μερίδα του λέοντος σε μεγάλες αγροτικές βιομηχανίες.
Στο παρελθόν έχουν αποκαλυφθεί μεγάλα σκάνδαλα με επιχειρήσεις οι οποίες ενισχύονται περαιτέρω από τα κοινοτικά Ταμεία, αν και κατέχουν ολιγοπωλιακό χαρακτήρα, ελέγχουν ολόκληρες περιφέρειες και έχουν μετατρέψει σε «υπαλλήλους» τους παραδοσιακούς μικροκαλλιεργητές. Θρυλικές έχουν μείνει στις Βρυξέλλες οι ιστορίες για τις επιδοτήσεις στα αγροκτήματα της βασίλισσας της Αγγλίας. Είναι αμφίβολο αν όλα αυτά θα σταματήσουν τώρα, παρά τις όποιες εκδηλώσεις καλών προθέσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες στις Βρυξέλλες.
