Τα «μυστικά» της ευρωαμερικανικής συμφωνίας για το LNG και οι χρυσές δουλειές των Ελλήνων εφοπλιστών
Τρία είναι τα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν από τη συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ για προμήθεια επιπλέον 15 δισ. κυβικών μέτρων υγροποιημένου αερίου (LNG), δηλαδή συνολικά μέχρι 50 δισ. κυβικά το χρόνο: Πρώτον, τι θα κοστίσει στην ΕΕ η αμερικανική «γενναιοδωρία». Δεύτερον, σε ποιο βαθμό λύνει το πρόβλημα της ΕΕ και υπηρετεί τον στόχο της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Και τρίτον πού θα βρουν και πώς θα μεταφέρουν οι αμερικάνοι αυτές τις ποσότητες LNG στην Ευρώπη. Και στα τρία ερωτήματα οι απαντήσεις είναι θολές και οι «συμβαλλόμενοι» – Λευκός Οίκος και Κομισιόν- παραπέμπουν σε τεχνική εξειδίκευση προσεχώς. Ας δούμε την εξειδίκευση των ερωτημάτων και κάποιες πιθανές, διόλου ρόδινες για το ευρωπαϊκό project απαντήσεις.
Υψηλές τιμές
- Μπάιντεν και φον ντερ Λάιεν, όπως και οι αξιωματούχοι που ανέλαβαν την εξειδίκευση έκαναν λόγο για «ανεκτές» τιμές αμερικανικού LNG. Πράγμα που εμπεριέχει την ομολογία ότι η Ευρώπη θα πληρώσει αρκετά παραπάνω την υποκατάσταση περίπου του 1/3 του ρωσικού αερίου με αμερικανικό LNG. Σε τρέχουσες τιμές η επιπλέον ποσότητα υγροποιημένου αερίου θα σήμαινε περίπου 7 δισ. ευρώ και η συνολική προμήθεια των 50 δισ. κυβικών μέτρων κοστίζει πάνω από 30 δισ. ευρώ, χωρίς όμως να υπολογίζεται το κόστος μεταφοράς και αποθήκευσης στους 37 σταθμούς υγροποιημένου αερίου που διαθέτει η Ευρώπη σήμερα. Συνολικά, η υποκατάσταση του ρωσικού αερίου και η πλήρωση των αποθηκών της για τον επόμενο χειμώνα υπολογίζεται να κοστίσει πάνω από 60 δισ. ευρώ. Κι αυτό χωρίς να υπολογίζεται η εκτίναξη της τιμής του αερίου, και ειδικά του υγροποιημένου, υπό την επίδραση της ευρωαμερικανικής συμφωνίας, για την οποία προειδοποιούν πολλοί διεθνείς οργανισμοί. Σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής υπηρεσίας ενεργειακής πληροφόρησης (ΕΙΑ), από τον περασμένο Μάρτιο η τιμή του εξαγόμενου αμερικανικού LNG έχει αυξηθεί πάνω από 30%.
Ανεπαρκείς ποσότητες
- Οι ΗΠΑ ήδη από το 2021 έγιναν ο μεγαλύτερος προμηθευτής LNG της Ευρώπης, με κάλυψη του 26%, έναντι 24% του Κατάρ και 20% της ίδιας της Ρωσίας, που παρέχει και υγροποιημένο αέριο στην Ευρώπη, κυρίως μέσω Βόρειας Θάλασσας (όπου μάλιστα πρωταγωνιστεί η Dynagas του Γ. Προκοπίου, που προς το παρόν δεν έχει επηρεαστεί από τις κυρώσεις). Ωστόσο, ακόμη κι αν επιτευχθεί ο στόχος της πλήρους υποκατάστασης τουλάχιστον του υγροποιημένου ρωσικού με αμερικανικό, έστω και με υψηλό τίμημα, ο διακηρυγμένος στόχος της ΕΕ για μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο φέτος κατά τα 2/3, δηλαδή από τα 152 δις. κυβικά μέτρα στα 50 δισ. κ.μ., θεωρείται τεχνικά ανέφικτος. Θα απαιτούσε η ΕΕ να απορροφήσει όλο το παραγόμενο υγροποιημένο αέριο του κόσμου που είναι αδιάθετο ή δεν έχει συμβολαιοποιηθεί. Ένα στοιχείο είναι χαρακτηριστικό: από τα περίπου 380 δισ. κ.μ. LNG που εξήχθησαν πέρσι παγκοσμίως, σχεδόν τα 200 δισ. απορροφήθηκαν από Κίνα, Ιαπωνία και Ν. Κορέα. Οσο και να αυξηθεί, λοιπόν, η παραγωγική ικανότητα Αυστραλίας, Κατάρ και ΗΠΑ που είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς, είναι εξαιρετικά απίθανο να καλυφθεί η ευρωπαϊκή ανάγκη για επιπλέον 50 δισ. κ.μ.
Δυσκολίες παραγωγής
- Η αμερικανική δέσμευση για 50 δισ. κ.μ. LNG προς την ΕΕ κρύβει ένα τρικ. Πέρσι, στην καλύτερη χρονιά στην ιστορία παραγωγής του αμερικανικού LNG, οι εξαγωγές έφτασαν τα 73,6 δισ. κυβικά μέτρα. Εχουν τη δυνατότητα οι ΗΠΑ να εξασφαλίσουν 50 δισ. κυβικά για την ΕΕ, ρίχνοντας άλλους πελάτες; Όχι, κι αυτό που ομολογεί το κείμενο της κοινής δήλωσης είναι ότι οι ΗΠΑ θα «συνεργαστούν με διεθνείς εταίρους και θα προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι αυτά τα φορτία θα βρουν τον δρόμο τους προς την ΕΕ φέτος». Δηλαδή, αναλαμβάνουν τον ρόλο μεσάζοντα προς τους παραγωγούς LNG στην Ασία ή την Αφρική. Και οι εναλλακτικές δεν είναι πολλές- εκτός από το Κατάρ, υπάρχουν η Μαλαισία, η Νιγηρία, η Ινδονησία-, ενώ οι Τεξανοί παραγωγοί σχιστολιθικού κυρίως LNG, που στα τέλη Ιανουαρίου, ένα μήνα πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχαν συναντηθεί στην Ουάσιγκτον με την πρόεδρο της Κομισιόν, υπό την αιγίδα του Λευκού Οίκου, είχαν ξεκαθαρίσει ότι τα περιθώρια αύξησης της παραγωγής τους είναι στενά.
Πλωτές δεξαμενές
Πέρα από αυτά τα αναπάντητα ερωτήματα, απορίες υπάρχουν και στα μείζονα τεχνικά ζητήματα της αποθήκευσης και της μεταφοράς του εισαγόμενου στην ΕΕ υγροποιημένου αερίου. Οι τερματικοί σταθμοί που διαθέτει σήμερα η ΕΕ χωρούν περίπου 200 δισ. κ.μ. LNG τον χρόνο και η άμεση λύση για αύξηση της χωρητικότητας, πέρα από τους νέους σταθμούς που ήδη δρομολογούνται, είναι οι πλωτές εγκαταστάσεις. Το «νοίκι» γι’ αυτές τις εγκαταστάσεις ανεβάζει το κόστος της απεξάρτησης σε ακόμη υψηλότερα μεγέθη.. Όπως και το κόστος μεταφοράς. Οι Έλληνες εφοπλιστές που πρωταγωνιστούν στον πεδίο με πάνω από 170 πλοία LNG αξίας 20 δισ. δολαρίων – Βαφειάς, Αγγελικούσης, Προκοπίου, Λιβανός, Οικονόμου, Μαρτίνος, Μαρινάκης, Τσάκος, Λάτσης κ.α,- που αποτελούν σχεδόν το 20% του παγκόσμιου στόλου και πάνω από το 25% της χωρητικότητας, έχουν κάθε λόγο να τρίβουν τα χέρια τους. Ακόμη κι αν χρειαστεί να θυσιάσουν τις μπίζνες με τη Ρωσία. Για τις 1000 και πλέον μεταφορές αερίου που θα χρειαστούν για να ικανοποιηθούν οι ευρωπαϊκές ανάγκες, το τίμημα ανέρχεται – επιεικώς- σε μισό δισ. δολάρια, με τις σημερινές μέσες χρεώσεις. Πιστεύει κανείς ότι με τόσο συνωστισμό πελατών δεν θα αυξηθούν; Είναι πολλά τα λεφτά για ν’ αφήσουν αδιάφορους τους Έλληνες πλοιοκτήτες.
Ο Μητσοτάκης αφήνει έξω από τα Ελληνοτουρκικά τον Δένδια, ενώ ο Ερντογάν μιλά για «συμφωνία»
