Μητσοτάκης: Mάστιγα με πολλές αιτίες η παιδική σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση – Το απόστημα έσπασε, η τιμωρία θα είναι σκληρή

Για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση, μίλησε στην κοινή συνεδρίαση των συναρμόδιων Επιτροπών της Βουλής ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Υπογράμμισε ότι η κακοποίηση ανηλίκων και ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση αναδεικνύεται σε κοινωνική απειλή αλλά τόνισε ότι η εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου δεν είναι μια βιαστική αντίδραση στις πρόσφατες σοκαριστικές ειδήσεις αλλά για μεθοδική αντιμετώπιση μιας διαρκούς και ευαίσθητης πρόκλησης.

Μίλησε για τη διεθνή διάσταση αλλά και τις κρυφές πτυχές του προβλήματος, επισημαίνοντας ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης προειδοποιεί ότι ένα στα πέντε παιδιά μπορεί να πέσει θύμα κάποιας μορφής εκμετάλλευσης.
Είπε ακόμη ότι στη συντριπτική πλειοψηφία οι δράστες βρίσκονται στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον και ένα μικρό ποσοστό καταγγέλλονται δηλαδή στην ουσία παρά την πρόοδο που σημειώνεται σε σχέση με παλιότερα, λίγα παραμένουν τα θύματα που σπάνε το φόβο ζητώντας βοήθεια και αυτή η βοήθεια συχνά προσκρούει στην επαρκή στοιχειοθέτηση του περιστατικού.
Τόνισε ότι οι αιτίες είναι γνωστές, πολλές και αλληλένδετες: τη σιωπή ευνοούν τα στερεότυπα τα οποία συχνά καταλήγουν στον στιγματισμό του θύματος, η αδράνεια στον περίγυρο, η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών και πολυνομία φέρνουν καθυστερήσεις στις διώξεις των εγκλημάτων και τέλος διαχρονικές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της ελληνικής οικογένειας έρχονται με τη σειρά τους να πριμοδοτήσουν τη συγκάλυψη, είπε ο πρωθυπουργός.
Ανέφερε ότι σ’ αυτά τα ανοιχτά ζητήματα παρεμβαίνει τώρα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης με στόχο τη μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών αλλά και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους.
Τόνισε πως είναι ένας οδικός χάρτης καλά μελετημένος που ξεκινά από την πρόληψη και τη θωράκιση των ιδίων των ανηλίκων και των οικογενειών τους, περνά στη γρήγορη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων για να καταλήξει στην καταδίκη των ενόχων και την αρμόζουσα περίθαλψη των θυμάτων.

Έκανε επίσης λόγο για διαρκή πολιτική που συντονίζει με τυποποιημένες πρακτικές τη δράση διαφορετικών φορέων που πρέπει να λειτουργούν οριζόντια. Ταυτόχρονα τους οπλίζει και με συγκεκριμένους στόχους.
«Θα ήταν ένα αισιόδοξο μήνυμα αν όλες οι δυνάμεις ενωμένες στήριζαν αυτήν την τόσο σημαντική αλλαγή», υπογράμμισε επίσης ο πρωθυπουργός και ανέλυσε τις βασικές παραμέτρους και τη στόχευση του νομοσχεδίου επισημαίνοντας τα κενά που έρχεται να καλύψει. Ξεκίνησε με τον καθορισμό των στόχων σε ορίζοντα πενταετίας μέχρι το 2027 και τόνισε επίσης πως το Εθνικό Σχέδιο βάζει επιτέλους τάξη σ’ αυτό το πολύπλοκο νομοθετικό μωσαϊκό που διέπει την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας. Αίρει ασάφειες και εναρμονίζει διάσπαρτες διατάξεις, τις ευθυγραμμίζει με τα διεθνή κείμενα τα οποία μας δεσμεύουν, ιδιαίτερα τη Σύμβαση Lanzarote και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αναφέρθηκε σε δύο καινοτομίες που εισάγονται: Το Ενιαίο Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης Κρουσμάτων και το Εθνικό Αρχείο Καταγραφής και Επιτήρησης Κρουσμάτων αλλά και στη σημασία της διαπαιδαγώγησης των ίδιων των ανηλίκων ώστε να κατανοούν πότε μπορεί να είναι θύματα μιας σεξουαλικής κακοποίησης.
Κλείνοντας την ανάλυση του σχεδίου επεσήμανε ότι προβλέπονται περισσότερες δομές φροντίδας ανηλίκων με μέριμνα του Ινστιτούτου Υγείας, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης συστήνονται δύο κέντρα ημερήσιας περίθαλψης κακοποιημένων παιδιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στις δύο αυτές πόλεις όπως και στον Πειραιά θα ιδρυθούν δύο ακόμη ειδικά κέντρα υποστήριξης οικογένειας και 9 επιπλέον επικεντρωμένα στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, ανέφερε.
Συνολικά υπογράμμισε πως ήταν απαιτητική η κατάρτιση του σχεδίου και κρίσιμη η υλοποίησή του.

Πρόσθεσε πως είναι πολύ σημαντικό ότι το έργο αυτό θα παρακολουθείται από τον υπουργό Επικρατείας υπεύθυνο για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου ‘Ακη Σκέρτσο και θα τον συνεπικουρούν ο Εθνικός Συντονιστής και η Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών μέσω της οποίας θα εκπροσωπούνται τα 12 υπουργεία που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται σε αυτό. Τόνισε πως πρόκειται για μια επίπονη άσκηση δυναμικού συντονισμού.
«Ήδη από τα 80 μέτρα πολιτικής του εθνικού προγράμματος τα 3/4 έχουν συμπεριληφθεί σε δράσεις του 2022 και για τα πιο πολλά από αυτά υπάρχουν εξασφαλισμένοι πόροι», είπε ακόμη ο πρωθυπουργός.
Τονίζοντας ότι «πρόκειται για μία μάστιγα η οποία έχει πολλές αιτίες, κρύβεται στα σκοτεινά υπόγεια της κοινωνίας που ξέρει να αλλάζει πρόσωπα ή να φορά προσωπεία χρησιμοποιώντας την ανώνυμη τεχνολογία» επεσήμανε πως «τους ίδιους πολύπλοκους δρόμους πρέπει κι εμείς να ακολουθήσουμε» για την αντιμετώπισή της. 
Τα οικονομικά ευάλωτα περιβάλλονται είναι ευάλωτα και στην παιδική εκμετάλλευση γι αυτό και η στοχευμένη στήριξή τους είναι απαραίτητη αλλά δεν αρκεί, πρόσθεσε.
Ακόμη ότι το Σχέδιο απλώνεται και στο επίπεδο της ενημέρωσης, της αλλαγής συμπεριφορών, της ιατρικής επιφυλακής, της ανίχνευσης συναφών προβλημάτων σε όλους τους τομείς της κοινωνικής κινητοποίησης στους οποίους πρέπει να είναι δραστήριο ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας.

«Αποστρέφω το βλέμμα από εκείνους που θεωρούν κομματική αρένα το πιο ευαίσθητο αλλά και το πιο ανυπεράσπιστο κομμάτι της κοινωνίας», υπογράμμισε στη συνέχεια ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Αυτούς που επί μέρες τολμούσαν να βάζουν κομματικά πρόσημα σε ανατριχιαστικές πράξεις μέχρι που τους χαστούκισε ο ίδιος ο καθρέφτης».
Τώρα όμως όπως τόνισε «το απόστημα έσπασε, οι σπείρες της φρίκης εξαρθρώνονται, η τιμωρία πλέον είναι και θα είναι σκληρή, γι αυτούς οι οποίοι θα καταδικαστούν. Η Πολιτεία ίδρυσε δομές καταγγελίας αλλά και φροντίδας των θυμάτων και εφιστά την προσοχή στα ΜΜΕ όταν χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις».
«Κλείνω κοιτώντας μπροστά» είπε ακόμη ο πρωθυπουργός και υπογράμμισε πως η Πολιτεία αποδεικνύει ότι η σωστή, η υγιής πορεία των παιδιών προς την ενηλικίωση πρέπει να είναι απόλυτη προτεραιότητα αλλά και πως η επαγρύπνησή μας αφορά ένα τεράστιο φάσμα.
«Ως βουλευτές, τέλος, οφείλουμε να θωρακίσουμε αυτή την επόμενη γενιά με μία θεσμική ασπίδα την οποία ουσιαστικά ποτέ δεν είχε, συμβάλλοντας ώστε αυτό το εμπεριστατωμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση να γίνει πράξη, να υπηρετήσει πραγματικά τον προορισμό του.
Σήμερα με τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις όλων των πτερύγων της Βουλής και αύριο με την κατάθεση των δυνάμεών μας, ώστε οι φιλόδοξοι στόχοι του να γίνονται καθημερινά πράξη, σε κάθε επίπεδο και σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας», κατέληξε ο πρωθυπουργός.

Αναλυτικά, στην ομιλία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε:

Κυρίες και κύριοι βουλευτές, 

Γνωρίζετε ότι οι ομιλίες των Πρωθυπουργών στη Βουλή γίνονται συνήθως στην Ολομέλεια, κατά την τελική ψήφιση των νομοσχεδίων. Επέλεξα σήμερα να κάνω κάτι διαφορετικό και πιστεύω ότι η παρουσία μου σε αυτή την κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών σας σηματοδοτεί το ξεχωριστό κυβερνητικό, όσο και το προσωπικό μου ενδιαφέρον, για το θέμα το οποίο συζητάμε σήμερα. Γιατί, πράγματι, η κακοποίηση ανηλίκων, ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση, αναδεικνύεται σε μία κοινωνική απειλή. Σίγουρα δεν είναι νέα, είναι όμως πολύμορφη και σίγουρα βρίσκεται σε έξαρση στην εποχή μας. Γι’ αυτό και πολύμορφη και αποφασιστική πρέπει να είναι και η απάντησή μας.

Πριν από σχεδόν ένα χρόνο είχα για πρώτη φορά διαγράψει τους άξονες ενός Εθνικού Σχεδίου για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και την Εκμετάλλευση. Αυτό συντάχθηκε και, προ διμήνου, συζητήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο. Βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση, ώστε να αξιοποιηθεί κάθε χρήσιμη πρόταση, κάθε χρήσιμη ιδέα. Κατά συνέπεια, επειδή άκουσα και την εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ να αναφέρεται στον χρονισμό της συγκεκριμένης συζήτησης, θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν πρόκειται για μία βιαστική αντίδραση στις πρόσφατες σοκαριστικές ειδήσεις, αλλά για μία μεθοδική αντιμετώπιση μιας διαρκούς και ευαίσθητης πρόκλησης.

Να επαναλάβω, για ακόμα μία φορά, ότι το θέμα είχε συζητηθεί και το βασικό σχέδιο είχε εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο πριν δει το φως της δημοσιότητας το τραγικό, το αποκρουστικό περιστατικό του Κολωνού.

Τα στοιχεία -είμαι σίγουρος ότι αναφερθήκατε και εσείς σε αυτά- δηλώνουν τη διεθνή διάσταση αλλά και τις κρυφές πτυχές του προβλήματος. Το Συμβούλιο της Ευρώπης προειδοποιεί ότι ένα στα πέντε παιδιά μπορεί να πέσει θύμα κάποιας μορφής εκμετάλλευσης. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 16%. Και βέβαια το πιο σοκαριστικό -το γνωρίζουμε καλά- είναι ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι δράστες ανήκουν στο άμεσο περιβάλλον του ανηλίκου. Δυστυχώς πολλές φορές είναι και μέλη της οικογένειάς του.

Γνωρίζουμε, επίσης, ότι τελικά γνωστό γίνεται ένα πολύ μικρό ποσοστό των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης. Εκτιμούμε ότι μπορεί να είναι μόλις το 2%. Και οι στατιστικές καταγράφουν, βέβαια, μια αύξηση των καταγγελιών τέτοιων εγκλημάτων τα τελευταία χρόνια. Αυτό σίγουρα είναι ενθαρρυντικό, όπως ενθαρρυντικό είναι και το γεγονός ότι η μεθοδική δουλειά της Αστυνομίας εξιχνιάζει όλο και περισσότερες τέτοιες υποθέσεις.

Αυτά είναι δεδομένα, σίγουρα ενθαρρυντικά, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι αρκετά. Λίγα παραμένουν ακόμα, δυστυχώς, τα θύματα τα οποία σπάνε το φόβο ζητώντας βοήθεια. Και αυτή η βοήθεια συχνά προσκρούει στην επαρκή στοιχειοθέτηση του περιστατικού. Και όταν έρχεται, συχνά δεν συνοδεύεται από την τιμωρία του ενόχου, δεν συνοδεύεται συχνά και από τη σωστή φροντίδα του θύματος.

Οι αιτίες είναι γνωστές, είναι πολλές και αλληλένδετες. Τη σιωπή ευνοούν τα στερεότυπα, τα οποία πολύ συχνά καταλήγουν στον στιγματισμό του θύματος. Όπως και η αδράνεια στον περίγυρό του. Η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών και η πολυνομία, την οποία νομίζω με πολύ γλαφυρό τρόπο ανέδειξε αυτή η δουλειά την οποία έχουμε κάνει, φέρνουν καθυστερήσεις στις διώξεις των εγκλημάτων. Και, τέλος, διαχρονικές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της ελληνικής οικογένειας, έρχονται και αυτές με τη σειρά τους να «πριμοδοτήσουν» τη συγκάλυψη.

Σε αυτά, ακριβώς, τα ανοιχτά ζητήματα παρεμβαίνει τώρα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, με στόχο τη μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών αλλά και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους. Είναι ένας οδικός χάρτης, καλά μελετημένος, που ξεκινά από την πρόληψη και τη θωράκιση των ίδιων των ανηλίκων αλλά και των οικογενειών τους. Περνά, στη συνέχεια, στη γρήγορη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων, για να καταλήξει στην καταδίκη των ενόχων και στην αρμόζουσα περίθαλψη των θυμάτων.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια διαρκή πολιτική που συντονίζει με τυποποιημένες πρακτικές τη δράση διαφορετικών φορέων που πρέπει να λειτουργούν οριζόντια. Ταυτόχρονα όμως τους οπλίζει και με συγκεκριμένους στόχους, παρακολουθώντας την απόδοσή τους ανά τομέα. Όλα αυτά βέβαια απαιτούν τη σταθερή συνεργασία της πολιτείας σε όλους τους βαθμούς:  κεντρικό κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση, με τους πολίτες.

Αυτή η πρωτοβουλία, την οποία έχουμε αναλάβει, προφανώς δεν αποτελεί απλά μια ανταπόκριση στη συνταγματική επιταγή της προστασίας της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Είναι ένα σαφές μέτρο δημοκρατικής ευθύνης, καθώς στο πεδίο των πιο αδυνάμων, όπως τα παιδιά, δοκιμάζεται στην πράξη η καταπολέμηση των ανισοτήτων και η οικοδόμηση της κοινωνικής συνοχής. 

Και θα συνιστούσε ένα αισιόδοξο μήνυμα αν όλες οι πολιτικές δυνάμεις σε αυτή  την αίθουσα στήριζαν, ενωμένες, αυτή την τόσο σημαντική αλλαγή.

Αγαπητοί συνάδελφοι, η σημερινή παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, όπως είπα, συμπίπτει με την έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης. Εύχομαι αυτή η δημόσια διαβούλευση να αποδειχθεί ευρύτατη. Σας διαβεβαιώνω ότι θα είναι ευπρόσδεκτη κάθε ουσιαστική παρατήρηση, πολύ περισσότερο κάθε εποικοδομητική βελτίωση. Θα είμαι σύντομος, περιοριζόμενος στις αδρές γραμμές του προγράμματος και ιδίως στις καινοτομίες που εισάγει, αλλά και σε αυτή την ενιαία λογική που το διέπει.

Ξεκινώ με τον σαφή καθορισμό των στόχων σε ορίζοντα πενταετίας, μέχρι το 2027: Ως τότε όλες οι θεσμικές λειτουργίες οφείλουν να έχουν γίνει φιλικότερες προς το παιδί. Οι υπηρεσίες πρόληψης και καταστολής, απονομής δικαιοσύνης και φροντίδας των θυμάτων πρέπει να συντονιστούν και τα επίκαιρα δεδομένα ανά πεδίο να καταγράφονται, ώστε να είναι μετρήσιμη και η ζητούμενη πρόοδος στην μείωση των κρουσμάτων, αλλά κυρίως η σωστή τους διαχείριση.

Σε ένα άλλο επίπεδο, το Εθνικό Σχέδιο βάζει επιτέλους τάξη σ’ αυτό το πολύπλοκο νομοθετικό μωσαϊκό που διέπει την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας. Αίρει ασάφειες και εναρμονίζει διάσπαρτες διατάξεις, τις ευθυγραμμίζει με τα διεθνή κείμενα τα οποία μας δεσμεύουν, ιδιαίτερα τη Σύμβαση Lanzarote και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλοι οι φορείς, έτσι, αποκτούν ένα σαφές περιβάλλον που καθορίζει τα όρια κάθε δράσης τους, ώστε αυτή να είναι έγκυρη, να μην αμφισβητείται και κυρίως να είναι γρήγορη.

Με λίγες αλλά χειρουργικές οριζόντιες τομές, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αναδιοργανώνει, επίσης, τον τρόπο αντίδρασης όλων των υπηρεσιών απέναντι σ’ ένα κρούσμα. Θα έλεγα ότι το Σχέδιο αποκρυσταλλώνει έναν κώδικα ενεργειών, ένα manual θα έλεγα, με γρηγορότερα αντανακλαστικά και μία νέα κουλτούρα στη διερεύνηση και δίωξη τέτοιων εγκλημάτων.

Και αυτός είναι ο στόχος δύο καινοτομιών που εισηγούμαστε: του Ενιαίου Εθνικού Πρωτοκόλλου Διαχείρισης Κρουσμάτων, ώστε όλοι να κάνουν τα ίδια όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά και του Εθνικού Αρχείου Καταγραφής και Επιτήρησης Κρουσμάτων. Με το πρώτο να αποσαφηνίζει ποιος είναι ο ρόλος του κάθε εμπλεκόμενου φορέα και να συντονίζεται η δράση του με εκείνον με τον οποίο πρέπει να συνεργαστεί, καθώς όλοι πρέπει να ενημερώνονται ταυτόχρονα για κάθε καταγγελία.

Καταργείται, δηλαδή, αυτή η γραφειοκρατική εμπλοκή στις λειτουργίες γιατρών, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, διευκολύνοντάς τους ώστε να κινούνται παράλληλα. Η αναφορά, η επαλήθευση και η τεκμηρίωση των υποθέσεων πρέπει να γίνεται με ταχύτητα, με διαφάνεια και πρέπει να γίνεται με αποτελεσματικότητα. Ενώ το Αρχείο Καταγραφής και Επιτήρησης έρχεται να διευκολύνει τον εντοπισμό των κρουσμάτων. Παίρνει, τέλος, έτσι, το παράδοξο να μπορούν να εργάζονται κοντά σε παιδιά άνθρωποι με αποδεδειγμένα βεβαρημένο παρελθόν.

Όποιος, λοιπόν, έρχεται από εδώ και στο εξής σε συστηματική επαφή με ανηλίκους, θα πρέπει να έχει λευκό ποινικό μητρώο, αλλά θα πρέπει και να εκπαιδεύεται ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει σημάδια πιθανής κακοποίησης στα παιδιά και να προχωρεί αμέσως στις κατάλληλες ενέργειες. 

Ακόμα, σε κάθε ιδιωτικό και δημόσιο φορέα ο οποίος συνδέεται με παιδιά, θα ορίζεται ένας υπεύθυνος παιδικής προστασίας. Ένα πρόσωπο στο οποίο θα μπορεί να απευθύνεται όποιος έχει κάποια υπόνοια κακοποίησης ανηλίκου. Όπως ήδη συμβαίνει με τον Σύμβουλο Σχολικής Ζωής στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εκεί που, επίσης, δρομολογείται η πρόσληψη 3.200 σχολικών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Έχει ήδη ολοκληρωθεί και ο αριθμός αυτός είναι σημαντικά αυξημένος σε σχέση με αυτό το οποίο βρήκαμε όταν ήρθαμε στα πράγματα. Αλλά, βέβαια, και εξειδικευμένου προσωπικού για παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα οποία γνωρίζουμε ότι είναι διπλά ευάλωτα σε περιστατικά κακοποίησης.

Μιλήσατε -άκουσα και την κυρία Γιαννακοπούλου να μιλά- για τη σεξουαλική αγωγή. Διδάσκεται ως ειδικό μάθημα στη Γ’, στη ΣΤ’ Δημοτικού, στη Γ’ Γυμνασίου. Είναι μέρος των νέων Εργαστηρίων Δεξιοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και πιστεύω ότι έχει αγκαλιαστεί πολύ θετικά και από τους δασκάλους, αλλά και από τα παιδιά. Είναι πάρα πολύ σημαντική η ενημέρωση των ίδιων των παιδιών ώστε να αυτοπροστατεύονται. Το γνωρίζει καλά αυτό και η Έλενα Ράπτη, που έχει παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο να μας βοηθήσει να εκπονήσουμε το Σχέδιο αυτό, μέσα από τα πολύ ωραία βιβλία τα οποία έχουν γραφτεί σε απλή, κατανοητή παιδική γλώσσα, ώστε τα ίδια τα παιδιά να μπορούν να αντιλαμβάνονται πότε μπορεί να είναι θύματα μιας τέτοιας σεξουαλικής κακοποίησης.

Πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά τι είναι το μη ασφαλές άγγιγμα, αλλά και πώς θα μπορούν να έχουν το θάρρος να αναφέρουν τέτοια περιστατικά στους δασκάλους τους, πώς θα μπορούν να τα εκμυστηρεύονται στους γονείς τους ή σε κάποιο άλλο πρόσωπο το οποίο τελικά θα εμπιστεύονται.

Από την άλλη, και το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιφορτίζεται με τη σύνταξη μιας σειράς πρωτοκόλλων για τα ανήλικα θύματα αλλά και τους παραβάτες. Τυποποιημένων, δηλαδή, κανόνων και οδηγιών που θα αφορούν την πρόσβαση των ανηλίκων στις δικαστικές αρχές, τη διαχείριση της επικοινωνίας με τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Αλλά και τις επαφές ανηλίκων που έχουν υποπέσει σε κάποιο αδίκημα με το στενό τους περιβάλλον. Δυστυχώς οι δύο κόσμοι αυτοί φαίνεται συχνά να έχουν αμοιβαίες επιρροές.

Το Σχέδιο, τέλος, προβλέπει περισσότερες δομές φροντίδας ανηλίκων. Με μέριμνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης συστήνονται δύο κέντρα ημερήσιας περίθαλψης κακοποιημένων παιδιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στις δύο αυτές πόλεις, όπως και στον Πειραιά, θα ιδρυθούν δύο ακόμα ειδικά κέντρα υποστήριξης της οικογένειας και εννέα επιπλέον επικεντρωμένα στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές, γίνεται νομίζω σαφές πόσο απαιτητική υπήρξε η κατάρτιση του σχεδίου, όπως και πόσο κρίσιμη θα είναι η υλοποίησή του. Βλέπετε και από την παρουσία των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου πόσα Υπουργεία εμπλέκονται σε αυτόν τον σχεδιασμό: Υγείας, Παιδείας, Εργασίας, Δικαιοσύνης, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης, Αθλητισμού. Είναι πολύ σημαντικό ότι το έργο αυτό θα παρακολουθείται από τον Υπουργό Επικρατείας, υπεύθυνο για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, και δύο όργανα ακόμα θα τον συνεπικουρούν σε αυτή του την προσπάθεια: ο Εθνικός Συντονιστής και η Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών, όπου θα εκπροσωπούνται τα 12 Υπουργεία που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο εμπλέκονται στο σχέδιο αυτό.

Είναι, προφανώς, μία επίπονη άσκηση δυναμικού συντονισμού. Αναφέρθηκε νομίζω κι από σας ότι εκεί κυρίως πάσχουμε ακόμα, περισσότερο από τις ελλείψεις που έχουμε σε συγκεκριμένες δομές. Ήδη, ωστόσο, από τα 80 μέτρα πολιτικής του Εθνικού Προγράμματος τα τρία τέταρτα έχουν συμπεριληφθεί σε δράσεις του 2022. Και για τα πιο πολλά από αυτά υπάρχουν εξασφαλισμένοι πόροι.

Θυμίζω ότι πλέον έχουν ήδη αυστηροποιηθεί οι ποινές για εγκλήματα αυτού του είδους, που διώκονται αυτεπάγγελτα, εκδικάζονται κατά προτεραιότητα. Και γνωρίζετε ότι με τους νέους Κώδικες πια ο βιασμός ανηλίκου επισύρει ισόβια και μάλιστα με πολύ αυστηρές, πολύ σκληρές προϋποθέσεις για την υφ’ όρων  απόλυση του καταδικασθέντος. Αλλά και στο επίπεδο της καταστολής έχουν δρομολογηθεί σημαντικές αλλαγές. Το σύνολο των αστυνομικών έχουν λάβει πια ειδική εκπαίδευση. Στα Αστυνομικά Τμήματα λειτουργούν εξειδικευμένες μονάδες, χρησιμοποιούνται τα πιο σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα για τον εντοπισμό των ενόχων, όπως αποδεικνύουν και οι τελευταίες υποθέσεις που εξιχνιάζονται -τολμώ να πω- με τρόπο υποδειγματικό. Όμως και εδώ θα χρειαστούν πρόσθετες κινήσεις, κυρίως στον τομέα της έγκυρης και γρήγορης τεκμηρίωσης.

Θα επαναλάβω, ωστόσο, ότι πρόκειται για μία μάστιγα η οποία έχει πολλές αιτίες, που κρύβεται στα σκοτεινά υπόγεια της κοινωνίας, που ξέρει να αλλάζει πρόσωπα ή να φορά προσωπεία χρησιμοποιώντας την ανώνυμη τεχνολογία. Τους ίδιους, λοιπόν, πολύπλοκους δρόμους πρέπει και εμείς να ακολουθήσουμε για να μπορούμε να εξιχνιάζουμε τέτοια εγκλήματα. Με έναν τρόπο συνολικό, ολιστικό, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι συχνά η πηγή αυτών των προβλημάτων, ναι, ξεκινά από την ανέχεια, από τα σοβαρά οικογενειακά, ψυχολογικά, ψυχιατρικά προβλήματα, ενώ ταυτόχρονα τα τροφοδοτεί η κοινή αδιαφορία. Συχνά τα πολιορκεί η κοινή παρανομία.

Στα μάτια πολλών -το ξέρετε εξάλλου, το έχουμε συζητήσει πολλές φορές σε αυτή την αίθουσα- οι κοινωνικές πολιτικές ταυτίζονται αποκλειστικά με τις παροχές. Πράγματι, τα οικονομικά ευάλωτα περιβάλλοντα, ναι, γίνονται συχνά ευάλωτα και στην παιδική εκμετάλλευση. Γι’ αυτό και η στοχευμένη στήριξή τους είναι απαραίτητη. Αλλά δεν αρκεί. Γι’ αυτό και το Σχέδιό μας απλώνεται και στο πεδίο της ενημέρωσης, της αλλαγής συμπεριφορών, της ιατρικής επιφυλακής, της ανίχνευσης συναφών προβλημάτων. Σε όλους τους τομείς, δηλαδή, της κοινωνικής κινητοποίησης στους οποίους πρέπει να είναι δραστήριο ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας.

Όπως είπα και προ ημερών, στο Υπουργικό Συμβούλιο, αποστρέφω το βλέμμα από εκείνους που θεωρούν κομματική αρένα το πιο ευαίσθητο αλλά και το πιο ανυπεράσπιστο κομμάτι της κοινωνίας. Αυτούς που επί μέρες τολμούσαν να βάζουν πολιτικά πρόσημα σε ανατριχιαστικές πράξεις, μέχρι που τους χαστούκισε ο ίδιος ο καθρέφτης. Τους αφήνω στο περιθώριο και στη ντροπή που τους αξίζει. ‘Αλλωστε, όσοι σήμερα ακόμα υπαινίσσονται ευθύνες του «συστήματος», υπήρξαν οι ίδιοι «σύστημα» στο χθες. Τότε, μάλιστα, δεν εντόπισαν καν τον κίνδυνο, αντίθετα μείωσαν τις ποινές για τέτοια απεχθή αδικήματα.

Τώρα, όμως, το απόστημα έσπασε, οι σπείρες της φρίκης εξαρθρώνονται, η τιμωρία τους είναι πλέον και θα είναι σκληρή, για αυτούς οι οποίοι θα καταδικαστούν. H πολιτεία ίδρυσε δομές καταγγελίας αλλά και φροντίδας των θυμάτων και εφιστά την προσοχή, επίσης, στα μέσα ενημέρωσης όταν χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις.

Κλείνω, λοιπόν, κοιτώντας μπροστά. Η πολιτεία αποδεικνύει ότι η σωστή πορεία, η υγιής πορεία των παιδιών μας προς την ενηλικίωση πρέπει να είναι απόλυτη προτεραιότητα. Το δηλώνει άλλωστε, όπως είπα, η μεθοδική και η αποτελεσματική επέμβαση της Αστυνομίας στο περιστατικό του Κολωνού, η οποία επέμβαση συνεχίζεται με επαγγελματική ακρίβεια. Η ΕΛ.ΑΣ. έχει αποδείξει ότι μπορεί και θέλει να φέρνει στο φως λεπτομέρειες, να αποκαλύπτει ενόχους, να στοιχειοθετεί, να «δένει» υποθέσεις και να τους οδηγεί στη συνέχεια στη Δικαιοσύνη ώστε αυτοί να τιμωρηθούν.

Υποθέσεις, ωστόσο, που έρχονται από το παρελθόν, όπως αυτές των Πετραλώνων, αποδεικνύουν ότι δυστυχώς ακόμα και το κύτταρο της οικογένειας κάποτε σαπίζει. Όσο ανατριχιαστικό να είναι για εμάς, τους γονείς, σαπίζει από ανάξιους γονείς-τέρατα. Η επαγρύπνησή μας, συνεπώς, αφορά πλέον ένα τεράστιο φάσμα.

Αυτό σημαίνει ότι, πέρα από μέτρα και πολιτικές, όλες και όλοι στον τόπο μας αποκτούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης σε αυτή την προσπάθεια, δίνοντας ξανά δυναμικό περιεχόμενο στις παραδοσιακές αξίες και στις αρχές της ελληνικής οικογένειας, χτίζοντας μία ειλικρινή επικοινωνία με τα μικρότερα μέλη της. Παρατηρώντας, προσέχοντας, καταγγέλλοντας, βοηθώντας μέσα και έξω από το σπίτι. Με άλλα λόγια, μόνο τότε θα αντιμετωπίζουμε κάθε παιδί, κάθε ευάλωτο παιδί στην πατρίδα μας, σαν να είναι δικό μας παιδί.   

Ως βουλευτές, τέλος, οφείλουμε να θωρακίσουμε αυτή την επόμενη γενιά με μία θεσμική ασπίδα την οποία ουσιαστικά ποτέ δεν είχε, συμβάλλοντας ώστε αυτό το εμπεριστατωμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση να γίνει πράξη, να υπηρετήσει πραγματικά τον προορισμό του.

Σήμερα με τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις όλων των πτερύγων της Βουλής και αύριο με την κατάθεση των δυνάμεών μας, ώστε οι φιλόδοξοι στόχοι του να γίνονται καθημερινά πράξη, σε κάθε επίπεδο και σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.