Κόλαφος για Frontex και Ελλάδα από απόρρητη έκθεση για τις παράνομες επαναπροωθήσεις

Απόρρητη έκθεση-κόλαφος της OLAF καταγράφει τις μεθοδεύσεις υψηλόβαθμων στελεχών της Frontex για απόκρυψη των παράνομων ενεργειών του Ελληνικού Λιμενικού που παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα προσφύγων. Οι παράνομες επαναπροωθήσεις, που συνεχώς αρνείται η Ελληνική Κυβέρνηση, συγκαλύπτονταν συστηματικά με τη βοήθεια της περιβόητης ευρωπαϊκής υπηρεσίας.

Μέσα από ανακολουθίες, υπεκφυγές, δικαιολογίες, ψευδείς αναφορές, και πλήθος μεθοδεύσεων που χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον από το 2020, υψηλόβαθμα στελέχη της Frontex συγκάλυπταν συστηματικά τις επαναπροωθήσεις που πραγματοποιούσε το Ελληνικό Λιμενικό, προκειμένου να μην υπάρξει λογοδοσία για τις βαρύτατες παραβιάσεις του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου στο Αιγαίο αλλά και στα χερσαία ελληνικά σύνορα.

Οι μεθοδεύσεις αυτές καταγράφονται αναλυτικά στο απόρρητο πόρισμα-κόλαφο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF) που ερεύνησε την εμπλοκή της Frontex σε παράνομες επαναπροωθήσεις και στη συγκάλυψή τους.

Ολόκληρο το πόρισμα αριθμεί 219 σελίδες και αποτελεί προϊόν πολύμηνης εξαντλητικής έρευνας που περιλάμβανε συνεντεύξεις με 20 αξιωματούχους της Frontex, εσωτερική ηλεκτρονική αλληλογραφία στην υπηρεσία και επιτόπια έρευνα στα γραφεία της υπηρεσίας στη Βαρσοβία. Η έκθεση δημοσιοποιήθηκε χτες για λόγους δημοσίου συμφέροντος από το γερμανικό περιοδικό Spiegel, την ερευνητική ομάδα Lighthouse Reports και τη γερμανική οργάνωση για την ελεύθερη πληροφόρηση FragDenStaat, Στην Ελλάδα η δημοσίευση πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα Reporters United.

Το πόρισμα διαπιστώνει ότι αυτές οι ενέργειες των στελεχών της Frontex παραβιάζουν τον εσωτερικό κανονισμό και τον υπαλληλικό κώδικα της Frontex αλλά και σειρά ευρωπαϊκών κανονισμών, καθώς επηρέασαν την ικανότητα της Frontex να δρα με σεβασμό στο ευρωπαϊκό δίκαιο και στα θεμελιώδη δικαιώματα και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα στα ευρωπαϊκά σύνορα.

«Βάσισαν τις αποφάσεις τους στις προσωπικές τους προκαταλήψεις και τη χαμηλή εκτίμηση που έτρεφαν για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδίως ορισμένους αξιωματούχους [που] θεωρούσαν υπερβολικά προσηλωμένους σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων και στη γραφειοκρατία, χωρίς κατανόηση των επιχειρησιακών προκλήσεων στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Στο πόρισμά της η OLAF καταγράφει αναλυτικά τις μεθοδεύσεις συγκάλυψης των επαναπροωθήσεων σε σειρά περιστατικών. Μεταξύ αυτών:

• Την καταχώριση των περιστατικών επαναπροώθησης όχι στην τέταρτη κατηγορία των Αναφορών Σοβαρού Περιστατικού, η οποία αφορά περιστατικά παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων και οδηγεί στη διενέργεια έρευνας, αλλά σε άλλες κατηγορίες προκειμένου να μην ερευνηθούν. «Αυτό οδήγησε στον αποκλεισμό του αξιωματικού θεμελιωδών δικαιωμάτων από την αξιολόγηση και τον χειρισμό ορισμένων περιστατικών, παρά την πιθανή ύπαρξη ενός στοιχείου [παραβίασης] θεμελιωδών δικαιωμάτων […]».

• Την απόφαση να αλλάξει πορεία αεροσκάφος της Frontex σε άλλη επιχειρησιακή περιοχή, γεγονός που βάσει των στοιχείων που συγκέντρωσε η OLAF μπορεί να εκληφθεί «σαν προσπάθεια να αποφευχθεί η μαρτυρία περιστατικών στο Αιγαίο που πιθανότατα περιλαμβάνει παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων».

• Το γεγονός ότι απέφυγαν να επανέλθουν στην εξέταση ενεργειών που ενδεχομένως αφορούν την εφαρμογή του άρθρου 46 του Κανονισμού της Frontex, το οποίο προβλέπει την απόσυρση των δυνάμεων της υπηρεσίας σε περιοχές όπου γίνονται παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.

• Την επανειλημμένη επί σειρά ετών προσπάθεια να περιοριστεί η πρόσβαση αξιωματούχων θεμελιωδών δικαιωμάτων σε στοιχεία, πληροφορίες και συστήματα επικοινωνίας, με τρόπο που παρεμποδίζει το έργο τους. Σε επιοκοινωνίες μεταξύ στελεχών της FRONTEX αναφέρεται χαρακτηριστικά « Μπορεί οι Αξιωματικοί Θεμελιωδών Δικαιωμάτων να έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα τους τις δίνουμε».

• Tην απόκρυψη βίντεο του τουρκικού Λιμενικού από Αξιωματικούς Θεμελιωδών Δικαιωμάτων τον Φεβρουάριο του 2021.

• Την απάλειψη αναφορών σε πιθανές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων από επιστολές προς τις ελληνικές αρχές ώστε το κείμενο να είναι λιγότερο αιχμηρό πολιτικά, “Politically softer” όπως σημειώνεται σε σχετική επικοινωνία, και λιγότερο σαφές ως προς τη σοβαρότητα των γεγονότων.

• Τον χαρακτηρισμό περιστατικών ως απόρρητων για λόγους εθνικής ασφάλειας ή άμυνας, προκειμένου να μην έχουν πρόσβαση σε αυτά οι Αξιωματούχοι Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, παρά το γεγονός ότι ο υπουργός Ναυτιλίας της Ελλάδας δεν ανέφερε παρόμοιους λόγους στην έγγραφη ενημέρωση για τα περιστατικά.

Σφοδρές αντιδράσεις που φέρνουν εξελίξεις

H παράταξη της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε δημοσίευσή της στα κοινωνικά δίκτυα έκανε λόγο για συνέργεια της FRONTEX σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έθεσε θέμα μη ψήφισης της απαλλαγής ευθύνης της ηγεσίας της FRONTEX για τον προϋπολογισμό του 2020.

Το πόρισμα «τεκμηριώνει πως η αμαρτωλή Frontex έκανε τα “στραβά μάτια” σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποκρύπτοντας την αλήθεια και παραπλανώντας το Ευρωκοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», σημείωσε σε δημοσίευσή του στο twitter ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. Δ. Παπαδημούλης.

Πρέπει να ελεγχθεί και το Ελληνικό Λιμενικό

Οι ψευδείς αναφορές του Ελληνικού Λιμενικού στους ευρωπαϊκούς θεσμούς προκειμένου να αρνηθεί οφθαλμοφανείς επιχειρήσεις επαναπροώθησης προσφύγων αποκαλύπτονται πλήρως στην έκθεση της ΟLAF, ενώ αίσθηση προκαλούν επίσης οι καταγραφές για εντολές του Ελληνικού Λιμενικού προς αεροσκάφη επιτήρησης της Frontex να αλλάξουν πορεία προκειμένου να μην καταγράψουν παράνομες επιχειρήσεις επαναπροωθήσεων.

Για περιστατικό που συνέβη τη νύχτα μεταξύ 4 και 5 Αυγούστου 2020, όταν αεροσκάφος επιτήρησης της Frontex εντόπισε φουσκωτή βάρκα με 30 επιβαίνοντες περίπου 1,2 ναυτικά μίλια εντός των ελληνικών υδάτων την οποία ρυμουλκούσε σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού προς την Τουρκία, η OLAF γράφει: «Από τη σκοπιά της έρευνας και διάσωσης, αυτή η κίνηση δεν έχει λογική καθώς η ρυμούλκηση μιας υπερφορτωμένης εύθραυστης βάρκας τη νύχτα προς τα ανοιχτά της θάλασσας […] μπορεί να βάλει σοβαρά σε κίνδυνο τις ζωές των επιβατών. Το αεροσκάφος πήρε αμέσως οδηγίες να πετάξει μακριά από τη σκηνή από ειδικό του Ελληνικού Λιμενικού. Στάλθηκε να κάνει περιπολία πάνω από ελληνικό χερσαίο έδαφος και στη συνέχεια εννιά φορές μπρος και πίσω μεταξύ δύο σημείων όπου δεν παρατηρήθηκε ποτέ καμία δραστηριότητα», διαπιστώνει το πόρισμα.

Σε άλλο περιστατικό εμπλοκής του Ελληνικού Λιμενικού, συγκεκριμένα σε αυτό της 18ης Απριλίου 2020, αεροσκάφος της Frontex καταγράφει σε βίντεο τρία σκάφη του Ελληνικού Λιμενικού να μετεπιβιβάζουν πρόσφυγες και να ρυμουλκούν τη βάρκα τους, από την οποία είχε αφαιρεθεί η μηχανή. Για το εν λόγω περιστατικό, εκπρόσωπος του Ελληνικού Λιμενικού στις απαντήσεις του ενώπιον της σχετικής εξεταστικής επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου ισχυρίστηκε ότι δεν επρόκειτο για επαναπροώθηση και ότι οι πρόσφυγες ζήτησαν να επιστρέψουν οι ίδιοι με τη θέλησή τους στην Τουρκία, δεν εξέφρασαν τη βούληση να ζητήσουν άσυλο και ότι η βάρκα τους δεν ήταν σε κίνδυνο γιατί ο καιρός ήταν καλός.

Για το περιστατικό, η OLAF ήταν κατηγορηματική: «Η δήλωση του εκπροσώπου του Ελληνικού Λιμενικού δεν ταιριάζει με το περιεχόμενο της αναφοράς [του αεροσκάφους επιτήρησης] ούτε με το υλικό του βίντεο από το περιστατικό, το οποίο δείχνει ξεκάθαρα το σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού να ρυμουλκεί τη φουσκωτή βάρκα με τους μετανάστες επιβαίνοντες παρά τις πολύ κακές καιρικές συνθήκες», σημειώνει το πόρισμα της ευρωπαϊκής υπηρεσίας.

Βιασμός στο ΑΤ Ομόνοιας: Επιβεβαιώνει η ιατροδικαστής – Συνελήφθησαν οι αστυνομικοί

Κολωνός: Προκλητικοί Μίχος και Σοφιανίδης στις απολογίες τους – «H 12χρονη μας πιέζε»

Σε θετικό κλίμα η συνάντηση Παναγιωτόπουλου – Ακάρ – Όλο το παρασκήνιο