Τρία ψεύδη για την οικονομία που κρύβει το πέπλο του πληθωρισμού

Ο υψηλός ρυθμός πληθωρισμού όπως είναι γνωστό επηρεάζει σχεδόν το σύνολο των μακροοικονομικών μεγεθών, άλλα με θετικό και άλλα με αρνητικό τρόπο. Για τους ασχολούμενους με την οικονομία αυτό είναι γνωστό. Δεν είναι γνωστό, όμως για την πλειοψηφία των πολιτών, με αποτέλεσμα να γίνονται εύκολα θύματα της προπαγάνδας των πολιτικών και των ΜΜΕ που είτε από άγνοια είτε για λόγους χειραγώγησης της κοινής γνώμης προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα ίδια συμφέροντά τους προβαίνουν σε διαπιστώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των αριθμών.

Γράφω των αριθμών έχοντας βαθιά πεποίθηση ότι ειδικά στην οικονομία και στη στατιστική υπεισέρχεται σε μεγάλο βαθμό και ο τρόπος ερμηνείας των αριθμών. Αναφέρω ένα τετριμμένο παράδειγμα: ας υποθέσουμε ότι ένας εργαζόμενος έχει μισθό 100 ευρώ και ένας δεύτερος 1.000 ευρώ. Ο πρώτος λαμβάνει αύξηση 100% δηλαδή  αύξηση 100 ευρώ, ενώ ο δεύτερος 20%  αύξηση, δηλαδή 200 ευρώ. Η αύξηση του μισθού του πρώτου, παρότι ήταν 100,0% είναι μικρότερη σε απόλυτα νούμερα από την κατά 20% αύξηση του δεύτερου που αναλογεί σε απόλυτα νούμερα σε 200 ευρώ.

Τούτων λεχθέντων, ας δούμε την εξέλιξη ορισμένων μακροοικονομικών μεγεθών, τα οποία ειρήσθω εν παρόδω, αποτελούν την αιχμή του δόρατος της επιχειρηματολογίας (ίσως και προπαγάνδας δεδομένου ότι γνωρίζουν την πραγματικότητα, όμως την αποκρύπτουν με την έννοια ότι δεν  αναφέρονται σε αυτήν) του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.

1. Οι εξαγωγές της χώρας, όπως αυτές καταγράφονται στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, σύμφωνα με τα επεξεργασμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο Ιανουαρίου- Ιουλίου 2022 παρουσίασαν αύξηση 39,7% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 (30,977,2 έναντι 22,168,4 δις ευρώ). Η αποτίμηση αυτή είναι σε τρέχουσες τιμές γεγονός που σημαίνει ότι συμπεριλαμβάνει τις επιδράσεις του υψηλού πληθωρισμού που υπάρχει στην ελληνική οικονομία. Αν αποτιμήσουμε την αύξηση σε σταθερές τιμές, δηλαδή αφαιρέσουμε τις επιδράσεις της ανόδου των τιμών, η αύξηση της ποσότητας (όγκου) των εξαγωγών, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, περιορίζεται στο 5,3%. Αντιθέτως οι εισαγωγές, την ίδια χρονική περίοδο αυξήθηκαν κατά 47,6% σε τρέχουσες τιμές (51,644 έναντι 34,666 δις ευρώ) και κατά 21,6% σε σταθερές τιμές. Στο διάστημα Ιανουάριος-Ιούλιος  2022 διαμορφώθηκε έλλειμμα ύψους €20,7 δις στο εμπορικό ισοζύγιο αγαθών, έναντι 12,5 δις ευρώ την ίδια περίοδο του 2021! Είναι τουλάχιστον υπερβολικό να ομιλούμε για αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος με προσανατολισμό τις εξαγωγές όταν στην ελληνική οικονομία συνεχίζεται αμείωτη η αύξηση των εισαγωγών και ειδικά των απαραίτητων τεχνολογικών και  άλλων συναφών μέσων για τη συνέχιση της εγχώριας παραγωγής.
2. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών,  την περίοδο Ιανουαρίου- Αυγούστου 2022, τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 35.734 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 5.512 εκατ. ευρώ ή 18,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022. Σύμφωνα με το Υπουργείο αυτή η υπερεκτέλεση οφείλεται:

α) στην καλύτερη απόδοση των φόρων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2022,

β) στην παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2022,

γ) στην καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους και

δ) στην είσπραξη μέχρι το τέλος Αυγούστου 2022 των τεσσάρων από τις οκτώ δόσεις του ΕΝΦΙΑ οι οποίες είχαν προβλεφθεί ότι θα εισπραχθούν από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους.

Το ζήτημα που αποφεύγει το οικονομικό επιτελείο να αναφερθεί είναι η επίδραση του πληθωρισμού στην αύξηση των εσόδων. Με δεδομένη αύξηση των τιμών των αγαθών, υπηρεσιών και περιουσιακών στοιχείων και με σταθερούς φορολογικούς συντελεστές εξυπακούεται ότι τα έσοδα επηρεάζονται θετικά από την αύξηση των τρεχουσών τιμών τη συγκεκριμένη περίοδο. Αυτό παρατηρείται εύκολα από την εξέλιξη των κυριότερων φόρων: 

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 13.924 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1.449 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ), που επιβάλλονται στα καύσιμα, τα αλκοολούχα ποτά και στον καπνό, ανήλθαν σε 4.511 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 150 εκατ. ευρώ.

Αξίζει εδώ να προσέξουμε ότι η μείωση των εσόδων από τον ΕΦΚ δείχνει ότι μειώθηκε η κατανάλωση καυσίμων και των άλλων αγαθών, αφού ο φόρος αυτός υπολογίζεται ως απόλυτο ποσό (70 λεπτά του ευρώ) ανά λίτρο καυσίμου και όχι ως ποσοστό επί της τιμής του όπως συμβαίνει με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ).

Είναι σαφές επομένως ότι οι πολίτες κατανάλωσαν λιγότερα καύσιμα (με αποτέλεσμα να μειωθούν τα έσοδα από τον ΦΠΑ), τα οποία όμως πλήρωσαν ακριβότερα (όπως φαίνεται από τα αυξημένα έσοδα του ΦΠΑ).

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 2.079 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1.383 εκατ. ευρώ. 

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 10.750 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1.760 εκατ. ευρώ.

Το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να μας πληροφορήσει πόσο ο πληθωρισμός της περιόδου έχει επιδράσει στην αύξηση των φορολογικών εσόδων. Σημειώνω ότι οι υπολογισμοί στον Προϋπολογισμό είχαν γίνει με μέσο πληθωρισμό 0,8%! Ενώ ο μέσος ΔΤΚ υπολογίζεται κοντά στο 9,0% (8,8% στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το έτος 2023). 

3. Ο πληθωρισμός επιδρά θετικά στη μείωση του λόγου Δημοσίου Χρέους/ΑΕΠ, επειδή η μέτρηση γίνεται με βάση το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Συνεπώς μπορεί να εμφανίζεται μείωση του λόγου ΔΧ/ΑΕΠ, όμως η εξυπηρέτησή του δεν μεταβάλεται. Αντιθέτως στην παρούσα συγκυρία, της ανόδου των επιτοκίων, επιβαρύνεται η αναχρηματοδότηση του χρέους. Η άνοδος του αριθμητή, το δημόσιο χρέος σε απόλυτα νούμερα, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη σε μια χώρα υπερχρεωμένη όπως η Ελλάδα. Αυτό δυστυχώς δεν έχει τηρηθεί με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την εξέλιξη του ΔΧ τα τελευταία τρία έτη ( Χρέος Γενικής Κυβέρνησης κατά Μάαστριχτ, 2019: 331,092 – 2020: 341,133- 2021: 353,386 δις ευρώ).

Ειδήσεις σήμερα:

Τα κέρδη -και όχι οι μισθοί- αυξάνουν τον πληθωρισμό

Τα κέρδη συμβάλλουν πρωτίστως στην αύξηση του ρυθμού πληθωρισμού – Μέρος Β’  

Άκυρη η κυβερνητική «θριαμβολογία» για τις εξαγωγές: Το εμπορικό έλλειμμα έσπασε ρεκόρ 17ετίας