Η πρωτιά στους νεκρούς, η μετάλλαξη «Όμικρον» και η κυβερνητική… ανεμελιά

H κυβέρνηση επιμένει να λέει και να ξαναλέει ότι αν ληφθούν μέτρα θα αφορούν μόνο τους ανεμβολίαστους και ότι δεν θα υπάρξει λοκντάουν σε μια χώρα που βρίσκεται για δεύτερη φορά (η πρώτη ήταν το διάστημα 17 Απριλίου-12 Ιουλίου 2021) καθημερινά πρώτη σε θανάτους μεταξύ των δυτικών χωρών από τις 30 Οκτωβρίου μέχρι και σήμερα.

«Το λοκντάουν δεν βρίσκεται στο πλέγμα του σχεδιασμού μας και δεν θα υπάρξει», τόνισε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής», μη λησμονώντας να αναφερθεί στην «ατομική ευθύνη» και σημειώνοντας ότι τα Χριστούγεννα επιβάλλουν τη μέγιστη υπευθυνότητα.

«Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει περίκλειστη, παρότι η πανδημία δεν αφήνει καμία χώρα απρόσβλητη. Η Ελλάδα δοκιμάζεται σκληρά, αλλά αντέχει και ανθίσταται. Με απώλειες που θα μπορούσαν να ήταν λιγότερες, αν όλοι είχαν στηρίξει ενεργά τον εμβολιασμό και τον ορθολογισμό», είπε ο ίδιος, καθώς για όλα, ως γνωστόν, φταίνε άλλοι σύμφωνα με την κυβέρνηση, η οποία κατά καιρούς στοχοποιεί διαφορετική πληθυσμιακή ομάδα – αρχικά ήταν οι νέοι, τώρα οι ανεμβολίαστοι κ.ο.κ.

Οι αριθμοί όμως είναι αμείλικτοι και δείχνουν ότι οι νεκροί είναι πολλοί. «Πάει καιρός τώρα που στην Ελλάδα ο ρυθμός θανάτων ακολουθεί ξέφρενη πορεία. Η πορεία αυτή δεν είναι συγκρίσιμη με καμία άλλη δυτική χώρα, για τόσο μεγάλο διάστημα», σχολιάζει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Προγραμματισμού και Επεξεργασίας Πληροφοριών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, καθηγητής Βασίλης Τσαουσίδης. «Ωστόσο, δεν έχει δοθεί καμία εξήγηση από την αρμόδια επιτροπή που η πολιτική ηγεσία επέλεξε να διαχειρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα τα δεδομένα και να εισηγείται τα μέτρα. Ούτε δόθηκε κάποια εξήγηση από την πολιτική ηγεσία που έχει την τελική ευθύνη», προσθέτει, κάνοντας λόγο για ανεπαρκή διαχείριση που έχει τραγικά αποτελέσματα σε ανθρώπινες απώλειες.

Οπως υπογραμμίζει ο καθηγητής Τσαουσίδης, η χώρα μας το διάστημα 1-23 Νοεμβρίου βρίσκεται σταθερά πρώτη στους θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού (Ελλάδα 1.636,77, ΗΠΑ 1.632, Ιταλία 1.566,89, Πορτογαλία 1.556,46, Ηνωμένο Βασίλειο 1.435,64 κ.ο.κ.). Ακόμα περισσότερο είναι πρώτη με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο στον ρυθμό θανάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού (Ελλάδα 107, Αυστρία 66, ΗΠΑ 47, Βέλγιο 41, Γερμανία 34, Ηνωμένο Βασίλειο 28 κ.ο.κ.)

Τι γνωρίζουμε σήμερα για το νέο στέλεχος «Ο»

Σαφή δεδομένα σε σχέση με το νέο στέλεχος Β.1.1.529 που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε «Ομικρον» και χαρακτήρισε «στέλεχος ανησυχίας» θα είναι διαθέσιμα εντός των επόμενων τεσσάρων εβδομάδων, επισημαίνει η ομάδα του ΕΚΠΑ – Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τονίζουν, κάνουν ακόμα πιο αναγκαίο τον εμβολιασμό με την τρίτη αναμνηστική δόση, απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση για τον έγκαιρο εντοπισμό και απομόνωση των κρουσμάτων προκειμένου να ανακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης και αύξηση των εμβολιασμών στις αναπτυσσόμενες χώρες που πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα των ανεπτυγμένων κρατών και των διεθνών οργανισμών. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα, πάντως, εμφανίζεται καθησυχαστική, με την πλειονότητα να δηλώνει ότι ακόμα και στην πιθανότητα επιβεβαίωσης των πλέον δυσμενών σεναρίων δεν θα επιστρέψουμε στην αρχική κατάσταση της πανδημίας, μεταφέρει η ομάδα του ΕΚΠΑ.

Tο νέο στέλεχος ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά σε δείγματα ασθενών με Covid-19 που συλλέχθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2021 στην Μποτσουάνα, ενώ πολύ σύντομα ταυτοποιήθηκε και στη Νότια Αφρική, καθώς και σε έναν εμβολιασμένο ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει στο Χονγκ Κονγκ μετά από ταξίδι στη Νότια Αφρική κατά το χρονικό διάστημα 22 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 2021. Το «Ο» ανιχνεύτηκε και σε άλλο ένα άτομο στο ξενοδοχείο όπου διέμενε σε καραντίνα ο ταξιδιώτης με τον οποίο ήρθε σε επαφή.

Ακολούθως, νέες περιπτώσεις Covid-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος καταγράφηκαν στο Ισραήλ και στο Βέλγιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κρούσμα που εντοπίστηκε στο Βέλγιο δεν είχε εμβολιαστεί, ούτε είχε προηγουμένως νοσήσει από Covid-19 και είχε ταξιδέψει μόνο στην Αίγυπτο και την Τουρκία, ενώ εμφάνισε συμπτώματα 11 ημέρες μετά το ταξίδι στην Αίγυπτο μέσω Τουρκίας στις αρχές του Νοεμβρίου 2021. Το γεγονός εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του νέου στελέχους σε περισσότερες χώρες, όχι μόνο της Αφρικής αλλά και άλλων ηπείρων. Κρούσματα Covid-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος έχουν επίσης καταγραφεί σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Ιταλία. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη με το νέο στέλεχος οδηγεί σε πιο σοβαρή συμπτωματολογία.

Το «Ο» εμφανίζει ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προφίλ 32 μεταλλάξεων στα γονίδια της πρωτεΐνης – ακίδας S που χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να εισβάλλει στα ανθρώπινα κύτταρα. Ο αριθμός και το είδος των μεταλλαγών προκαλούν προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Eίναι το πρώτο στέλεχος του SARS-CoV-2 με τρεις μεταλλαγές –μία εκ των οποίων ανιχνεύεται και στο στέλεχος «Δ»– που σχετίζονται με βελτιωμένη ικανότητα του ιού να εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα και αυξημένο δυναμικό μετάδοσης, σύμφωνα με τον ιολόγο δόκτορα Τομ Πίκοκ του Imperial College London. Επιπλέον, φέρει μετάλλαξη πρωτεΐνης ακίδας [διαγραφή nsp6 (Δ105-107)] η οποία μπορεί να σχετίζεται με διαφυγή της φυσικής ανοσίας του ανθρώπου, αλλά και με αυξημένη μεταδοτικότητα –μετάλλαξη που έχει ανιχνευτεί και στα στελέχη «Α», «Β», «Γ» και «Λ». Το «Ο» όμως έχει και άλλες ανησυχητικές μεταλλαγές (R203K και G204R) που σχετίζονται με αυξημένη λοιμογονικότητα και έχουν επίσης ανιχνευτεί στα στελέχη «Α, «Γ» και «Λ». Οι μεταλλάξεις που ανιχνεύτηκαν στο νέο στέλεχος «Ο» μπορεί επίσης να αυξάνουν τον κίνδυνο επαναλοίμωξης, διαφυγής της προστασίας που προσφέρει ο εμβολιασμός καθώς και μειωμένης αποτελεσματικότητας των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2. Ωστόσο, καταλήγει ο Dr. Peacock, περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία για να καθοριστεί το ακριβές επίπεδο κινδύνου.

Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι και τα επιδημιολογικά στοιχεία από τα δεδομένα αλληλούχισης του γονιδιώματος του SARS-CoV-2 στα κρούσματα της Νότιας Αφρικής, όπου φαίνεται ότι το «Ο» επικρατεί του στελέχους «Δ». Πρόσφατες συρροές κρουσμάτων Covid-19 σε περιοχές της Νότιας Αφρικής αποδίδονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο «Ο», με τα επιδημιολογικά μοντέλα εκτίμησης κινδύνου να προβλέπουν ότι το «Ο» έχει σαφές πλεονέκτημα ταχείας επικράτησης έναντι του στελέχους «Δ».

Οσον αφορά τη διάγνωση του «Ο», είναι δυνατή η ταχεία ανίχνευση με τον διαθέσιμο μοριακο έλεγχο (PCR) για την ανίχνευση του ιού της πανδημίας, πριν ακολουθήσει η επιβεβαίωση με την εξειδικευμένη διαδικασία αλληλούχισης του γονιδιώματος του ιού που απαιτεί περισσότερο χρόνο. Πρώιμα δεδομένα με βάση τους μοριακούς ελέγχους σε δείγματα από νέα κρούσματα Covid-19 σε διαφορετικές επαρχίες της Νότιας Αφρικής υποδηλώνουν ότι το νέο στέλεχος «Ο» πιθανότατα έχει ήδη διασπαρεί σε ολόκληρη τη χώρα.

Τέλος, οι εταιρείες Pfizer, Moderna και Novavax έχουν ήδη ανακοινώσει ότι εργάζονται ταχύτατα ώστε να εξακριβώσουν αφενός την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους έναντι του νέου στελέχους Ομικρον και αφετέρου να τα προσαρμόσουν κατάλληλα ώστε να προσφέρουν ισχυρή προστασία.

! Τόσο η Ευρώπη όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιβάλει ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε χώρες της Αφρικής όπου έχει καταγραφεί συρροή κρουσμάτων με το νέο στέλεχος «Ο». Εξακόσιοι ταξιδιώτες που επέστρεψαν στην Ολλανδία από τη Νότια Αφρική βρίσκονται σε καραντίνα και εξετάζονται για πιθανή ανίχνευση του νέου στελέχους καθώς τουλάχιστον 61 από αυτούς έχουν επιβεβαιωμένη λοίμωξη Covid-19. Σε δεκαήμερη καραντίνα έχουν τεθεί για προληπτικούς λόγους και πέντε Ελληνες που ταξίδεψαν από τη Νότια Αφρική σε ξενοδοχείο των νοτίων προαστίων. Οι εν λόγω ταξιδιώτες έφτασαν αεροπορικώς στη χώρα μας από τη Νότια Αφρική και με ενδιάμεσο σταθμό τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.