Ο Τσίπρας προτείνει κρατική διάσωση -αυτή τη φορά της κοινωνίας, όχι των τραπεζών

Ο Αλέξης Τσίπρας από το βήμα της ΔΕΘ παρουσίασε έξι κατευθύνσεις του κυβερνητικού προγράμματος που έχει διαμορφώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, οι περισσότερες από τις οποίες αποτελούν ουσιαστική αλλαγή κατεύθυνσης στη διακυβέρνηση της χώρας και όχι απλά διαχειριστικού τύπου παρεμβάσεις. 

Στα οικονομικά, κεντρικό στοιχείο του προγράμματος αυτού είναι η επαναφορά του Κράτους ως καθοριστικού παράγοντα, που παρεμβαίνει ενεργητικά στην αγορά, τόσο μέσα από κρατικές επιχειρήσεις όσο και με νομοθετικές παρεμβάσεις  στις τιμές και στα περιθώρια κέρδους σε κρίσιμους κλάδους, όπως η ενέργεια. 

Η επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ, η διατήρηση της Εθνικής Τράπεζας υπό δημόσιο έλεγχο, ο καθορισμός ανώτατου ποσοστού κέρδους στην αγορά ενέργειας είναι μόνο μερικά από τα μέτρα που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας.

Τέτοιου είδους σχέδια απορρίπτονται από τους πολιτικούς αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ ως αναχρονισμός, ως μια επιστροφή στο παρελθόν. Άλλοι υποστηρίζουν ότι παρόμοιες εξαγγελίες είχαν γίνει και το 2015, αλλά δεν υλοποιήθηκαν. 

Στην πραγματικότητα, όμως, η αλλαγή του οικονομικού υποδείγματος που περιέγραψε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει αρχίσει ήδη ήδη να δρομολογείται στην Ευρώπη υπό την πίεση των πραγμάτων. 

Και τα δεδομένα σήμερα είναι τελείως διαφορετικά από εκείνα του 2015, όταν η συντηρητική Ευρώπη ήθελε να οδηγήσει την Αριστερά σε αποτυχία στην Ελλάδα για να μην… «μπαίνουν ιδέες» και σε άλλες χώρες.

Άλλωστε, όσα αρνήθηκε η Ε.Ε. στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015 προκειμένου να την οδηγήσει στον γκρεμό, τα εφάρμοσε ασμένως το 2020 για να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή λόγω πανδημίας και την κατάρρευση των ευρωπαϊκών ηγεσιών -με κάποιους πρωτεργάτες των μνημονίων, μάλιστα, να παραδέχονται ανερυθρίαστα ότι «δεν κάναμε τα λάθη που κάναμε με την Ελλάδα».

Τώρα πλέον το σκηνικό είναι τελείως διαφορετικό και η ενεργειακή κρίση οδηγεί σε επανακρατικοποιήσεις, σε κρατικές επιδοτήσεις και σε έλεγχο των τιμών παντού.

Η γαλλική κυβέρνηση ετοιμάζει πρόταση εξαγοράς για την EDF (τη «γαλλική ΔΕΗ»), το γερμανικό δημόσιο προωθεί πλάνα διάσωσης ενεργειακών εταιρειών, οι χώρες της Ιβηρικής παρεμβαίνουν στις τιμές στην αγορά ενέργειας, ενώ η Κομισιόν διαμορφώνει και εκείνη προτάσεις για ελέγχους και κρατική στήριξη στην αγορά. Σε όλη την Ευρώπη συζητούνται μέτρα κρατικής παρέμβασης και στήριξης. 

Οι πολιτικές ηγεσίες και οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, που ομνύουν στην υποτιθέμενη ελεύθερη αγορά και τον λεγόμενο «νεοφιλελευθερισμό» δεν παραδέχονται, βεβαίως, τα όρια και την αποτυχία της αγοράς. Παρουσιάζουν την προσφυγή στο Κράτος ως μια έκτακτη, προσωρινή κατάσταση, η οποία σύντομα θα δώσει τη θέση της στην «κανονικότητα».

Στην πραγματικότητα, το Κράτος έχει αναλάβει τον πρώτο ρόλο στην οικονομία εδώ και χρόνια, είτε πρόκειται για τα πακέτα στήριξης εν μέσω πανδημίας, είτε για τις νέες παρεμβάσεις λόγω της ενεργειακής κρίσης. Αλλά και πριν από αυτά, στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης το σύστημα διασώθηκε από την κατάρρευση με χρήμα το οποίο «τύπωσαν» οι -δήθεν ανεξάρτητες, αλλά δημόσιες- κεντρικές τράπεζες. Το χρήμα αυτό κατευθύνθηκε, βέβαια, κατά κύριο λόγο στις τράπεζες και τα χρηματιστήρια, εξαλείφοντας το ρίσκο από την αγορά και δημιουργώντας συνθήκες εύκολων υπερκερδών για τους έχοντες. 

Η νέα κρίση που μαστίζει την Ευρώπη και απειλεί με καταστροφή μεγάλα τμήματα της κοινωνίας έχει ανατρέψει τα δεδομένα των τελευταίων 40 χρόνων κατά τα οποία θριάμβευσαν οι αποκρατικοποιήσεις, η εργασία «λάστιχο», η απορρύθμιση όλων των αγορών και οι άλλες «συνταγές» του νεοφιλελευθερισμού. Οι ιδέες αυτές απέκτησαν την ισχύ δόγματος και διαπέρασαν σχεδόν το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, παρασύροντας και τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας οι οποίες πλήρωσαν και το πολιτικό κόστος, καθώς ταυτίστηκαν με τους πολιτικούς φορείς του κεφαλαίου και των «εχόντων».

Τώρα πλέον χρειάζονται νέες «συνταγές» οι οποίες θα θέσουν όρια στις δυνάμεις της αγοράς ώστε η τελευταία να υπηρετεί την κοινωνία και όχι το αντίστροφο.

Ο Αλέξης Τσίπρας διατύπωσε προτάσεις στην κατεύθυνση αυτή.

Μένει να φανεί εάν υπάρχουν και άλλες πολιτικές δυνάμεις οι οποίες είναι σε θέση να υπερβούν τις ιδεολογικές αγκυλώσεις που επικράτησαν τις τελευταίες δεκαετίες και να συσπειρωθούν στην ίδια κατεύθυνση.

Ειδήσεις σήμερα:

Η Δύση έχει… μήνυμα από τη Σαμαρκάνδη

Ν. Ηλιόπουλος: Χρειαζόμαστε διαφορετικό μοντέλο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης

Θεσσαλονίκη: Βίαιη διακοπή συναυλίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου από τα ΜΑΤ – Επεισόδια και καταγγελίες για αναίτια χρήση χημικών