Μαξίμου/Predator: Η υπόθεση Ανδρουλάκη ανέτρεψε τις ισορροπίες

Ως μέλος της δημοσιογραφικής ομάδας Reporters United, είχα τη δυνατότητα να παρακολουθήσω από κοντά όλη τη μέχρι τώρα πορεία της υπόθεσης των υποκλοπών σε βάρος δημοσιογράφων και πολιτικών προσώπων, η οποία -να είστε βέβαιοι- βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. 

Η πρόσφατη αποκάλυψη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο έγινε αποδεδειγμένα απόπειρα να τεθεί υπό έλεγχο το κινητό του τηλέφωνο από το κακόβουλο λογισμικό Predator, αναβάθμισε θεαματικά μια σειρά αποκαλύψεων που σέρνονταν από μήνες γύρω από υποκλοπές σε βάρος δημοσιογράφων. Με σειρά δημοσιευμάτων του Inside Story και του Reporters United, αλλά και με δηλώσεις του ίδιου, έγινε γνωστό ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε (με εισαγγελική εντολή) το τηλέφωνο του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη. Όταν ο ίδιος υποπτεύθηκε την παρακολούθηση και ζήτησε εξηγήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι συνέπειες ήταν τρεις:

1. Δόθηκε εντολή να διακοπεί η παρακολούθησή του.

2. Ψηφίστηκε στη Βουλή τροπολογία που στερούσε το δικαίωμα στην ΑΔΑΕ να ενημερώνει εκ των υστέρων (εφόσον το επέλεγε) τα θύματα παρακολούθησης.

3. Το κινητό τηλέφωνο του Κουκάκη παγιδεύτηκε, αυτή τη φορά παρανόμως, από το ισραηλινής προέλευσης λογισμικό παρακολούθησης Predator. Υποπτευόμενος την παγίδευση, ο Κουκάκης απευθύνθηκε στον έγκυρο οργανισμό CitizenLab, που εδρεύει στον Καναδά, το εργαστήριο του οποίου διαπίστωσε την προσβολή του τηλεφώνου από το Predator επί τουλάχιστον 10 εβδομάδες.

Η συνέχεια δόθηκε από νέες έρευνες, αφενός του Inside Story που στοιχειοθετούσε σύνδεση της εταιρείας Intellexa, που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το Predator, με το ελληνικό Δημόσιο και αφετέρου του Reporters United και της Εφημερίδας των Συντακτών, που αποκάλυπτε την ύπαρξη σύνδεσης του Μαξίμου με την Intellexa. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ρεπορτάζ, ο γενικός γραμματέας (και ανιψιός) του πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης, είχε ιδρύσει (ενώ κατείχε την δημόσια θέση του και ενέπιπτε στους κανόνες περί ασυμβίβαστου που προβλέπει ο νόμος για το επιτελικό κράτος) την προσωπική εταιρεία Eledyn, που προέβη στην αγορά της εταιρείας φωτοβολταϊκών Canalis την οποία μεταπώλησε αργότερα στην εταιρεία B&F, αποκομίζοντας σημαντικό κέρδος. Πέραν του ασυμβίβαστου, οι συναλλαγές αυτές αποκάλυψαν αλυσίδα συνδέσεων που οδηγούσαν σε συγκεκριμένα πρόσωπα που σχετίζονται αφενός με την εταιρεία Intellexa που εκπροσωπεί, όπως προαναφέρθηκε, το Predator στην Ελλάδα, και αφετέρου με την εταιρεία Krikel, η οποία συνδέεται με την προμήθεια υλικού και υπηρεσιών προς την Ελληνική Αστυνομία και την ΕΥΠ.

Οι αποκαλύψεις αυτές, οι οποίες ουσιαστικά δεν διαψεύστηκαν, αποκρούστηκαν απλώς από τους εμπλεκόμενους με ασαφείς απαντήσεις που αρνούνταν τα πάντα. (Στη συγκεκριμένη περίπτωση απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τις συνήθεις θεωρίες περί σκευωρίας και προτίμησαν να μιλήσουν μόνο για ευφάνταστα σενάρια).

Παρότι τα διαδοχικά αυτά ρεπορτάζ γνώρισαν ευρεία διάδοση μέσω των social media και μικρού αριθμού ανεξάρτητων (μεταξύ των οποίων και το politicus.gr) ή αντικυβερνητικών μέσων, αγνοήθηκαν επιδεικτικά από τα συστημικά ΜΜΕ (εφημερίδες, κανάλια και ιστοσελίδες, τα οποία, ως γνωστόν, τυγχάνουν στη συντριπτική πλειοψηφία τους και φιλοκυβερνητικά), παρά το γεγονός ότι η υπόθεση έφτασε και στη Βουλή, με σχετικές παρεμβάσεις και ερωτήσεις.

Ένα καλό ερώτημα είναι: Θα μπορούσε η κυβέρνηση να είχε προβεί εγκαίρως σε καλύτερη διαχείριση ενός θέματος που σερνόταν επί τόσους μήνες, χωρίς να γίνεται να αποσοβηθεί;

Η απάντηση είναι, νομίζω, πως σε πρώτη φάση πίστεψαν ότι με εξώδικα, με επίδειξη ισχύος και με την απειλή νομικών μέτρων θα απέφευγαν τη δημοσιοποίηση του θέματος. Είχαν φροντίσει να ρίξουν και κάποιες ανώνυμες προειδοποιητικές βολές, μέσω κατευθυνόμενων δημοσιευμάτων σε λαθρόβια sites, ακόμα και δήθεν αντικυβερνητικού προσανατολισμού.

Σε δεύτερη φάση, όταν αυτές οι προσδοκίες διαψεύστηκαν, επαναπαύθηκαν στην ψευδαίσθηση ότι η αποσιώπηση του θέματος από τα μεγάλα ΜΜΕ θα χαλάρωνε την πίεση, αφήνοντας σιγά σιγά το θέμα να ξεφουσκώσει. Ψευδαίσθηση, γιατί από δημοσιογραφική σκοπιά γινόταν προφανές ότι όσο προχωρούσε η έρευνα, ολοένα και περισσότερα στοιχεία έβγαιναν στη φόρα και περισσότερα στόματα είχαν αρχίσει να ανοίγουν.

Μια πιο συνετή διαχείριση που θα αναγνώριζε ως λάθος την εμπλοκή του κ. Δημητριάδη σε επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενώ ταυτοχρόνως θα δρομολογούσε συγκεκριμένη έρευνα για τη διαλεύκανση των καταγγελιών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκτόνωση του θέματος, έστω και με κάποιες επιμέρους απώλειες.

Τώρα όμως είναι πλέον αργά. Μεσολάβησε ο αστάθμητος παράγων, η αποκάλυψη Ανδρουλάκη για την απόπειρα παγίδευσής του μέσω του Predator, και τα ανέτρεψε όλα. Το θέμα των υποκλοπών (παράνομων και νόμιμων) εισέβαλε ραγδαία στη δημόσια συζήτηση, στα δελτία ειδήσεων, στα ρεπορτάζ και στην τρέχουσα αρθρογραφία. Έγινε αντικείμενο μηνυτήριας αναφοράς που κατέθεσε ο ίδιος ο παθών στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Τέθηκε στη Βουλή και οδήγησε σε έκτακτη συνεδρίαση (κεκλεισμένων των θυρών) της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας και σε δημοσιότητα στα διεθνή μέσα. Ακολούθησαν επίσημες διαβεβαιώσεις ότι η υπόθεση θα διερευνηθεί. Έτσι άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για περαιτέρω δημοσιογραφικές, νομικές και πολιτικές ενέργειες. Δείγμα αυτής της μεταστροφής ήταν και η αυτοκριτική που διατυπώθηκε από το ΠΑΣΟΚ σχετικά με την αστοχία του να ψηφίσει την επίμαχη τροπολογία στη Βουλή.

Το σημερινό πρώτο θέμα της ΕφΣυν και του Reporters United («Μεσοτυχία το Μαξίμου με το Predator»), συνεισφέρει νέα δεδομένα στην αλυσίδα των στοιχείων που συνδέουν την κυβέρνηση με τις υποκλοπές. Από τα στοιχεία αυτά τίθεται εν αμφιβόλω όλο το αφήγημα περί νόμιμης επενδυτικής  δραστηριότητας από το δεξί χέρι του πρωθυπουργού. Επιπροσθέτως, η εικόνα των αγοραπωλησιών που πραγματοποιήθηκαν παραπέμπει περισσότερο σε σειρά εικονικών συναλλαγών, που οργανώθηκαν ως προπέτασμα καπνού από μια παρέα στενά μεταξύ τους συνδεδεμένων προσώπων. Οι ενδείξεις πληθαίνουν διαρκώς, ενώ η έρευνα συνεχίζεται.

Πιάνοντας τώρα την άλλη άκρη του νήματος, είναι εύλογο να υποτεθεί ότι και άλλοι παράγοντες της δημόσιας ζωής, όχι μόνο δημοσιογράφοι και πολιτικοί, αλλά επίσης επιχειρηματίες και στελέχη του δημοσίου, θα απευθυνθούν στο CitizenLab ή σε άλλους ομοειδείς οργανισμούς του εξωτερικού και θα τσεκάρουν τις δικές τους τηλεφωνικές συνδέσεις.

Και για να δώσουμε και μια είδηση, ένα τέτοιο εργαστήριο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί και στη χώρα μας.