Πώς ο Πούτιν και η Κομισιόν μετέτρεψαν την κρίση του αερίου σε ευρωπαϊκό ενεργειακό «εμφύλιο»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Αραγε, ήταν η Κομισιόν που έπεσε στην παγίδα του Πούτιν και της Gazprom, ή μήπως οι νέοι άσπονδοι εχθροί της ηγεσίας της ΕΕ ήταν το ιδεώδες πρόσχημα για να προωθήσει ένα ακόμη γερμανικής έμπνευσης σχέδιο; Ο λόγος, φυσικά, γίνεται για την πρόταση που παρουσίασε την περασμένη Τετάρτη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μείωση κατά 15% στην κατανάλωση αερίου σε όλη την Ε.Ε. μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο, που έχει χωρίσει τα 27 κράτη μέλη στα δύο. Και όχι ακριβώς σε Βορρά – Νότο, αν δει κανείς ότι στη σύνθεση των αντιρρησιών περιλαμβάνοντα και κλασικοί «Βόρειοι» όπως η Ιρλανδία.

Για να είμαστε ρεαλιστές η πρόταση, το σχέδιο «Εξοικονόμηση αερίου για ασφαλή χειμώνα» (Save gas for safe winter) δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να περάσει ως έχει από το έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας, την προσεχή Τρίτη (26/7). Αυτή τη στιγμή, πέρα από την τριάδα του Νότου, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα που το έχουν από τη πρώτη στιγμή απορρίψει δημόσια, και μάλιστα με τα ξεκάθαρα καρφιά των Ιβήρων ότι πρόκειται για εξόφθαλμο «σέρβις» της προέδρου της Κομισιόν στη χώρα της, τη Γερμανία, άλλες επτά χώρες έχουν διαμηνύσει ότι δεν συμφωνούν: Δανία, Γαλλία, Iρλανδία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα, Ολλανδία και Πολωνία. Και υπάρχουν τουλάχιστον άλλες τρεις χώρες που δεν θα υποστηρίξουν. Η Ουγγαρία του Ορμπαν διαμηνύει ότι δεν θα αφήσει ούτε κυβικό αερίου να φύγει από το έδαφός της και ο αρμόδιος υπουργός της έσπευσε στη Μόσχα για να κλείσει συμφωνία έξτρα προμήθειας από την Gazprom. Η ειδική πλειοψηφία που απαιτείται για να περάσει η πρόταση, 15 από τις 27 χώρες της ΕΕ που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της, δεν είναι απλώς ανέφικτη, αλλά ανέκδοτο με το οποίο ήδη γελάνε στις Βρυξέλλες.

Δεν έχουν όλες οι χώρες τους ίδιους λόγους διαφωνίας. Για παράδειγμα, η Ολλανδία έχει μεν κι αυτή τον ίδιο βαθμό εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα με τη Γερμανία, αλλά αυτό που την κάνει να αντιδρά είναι η υπερεξουσία που δίνεται στην Κομισιόν (ή σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη) να κηρύσσουν «συναγερμό» και να καθιστούν υποχρεωτική και στις 27 χώρες τη μείωση στην κατανάλωση αερίου. «Κι αν ο συναγερμός είναι ψευδής ή βασίζεται σε λανθασμένες πληροφορίες, γιατί να υποστούν όλες οι χώρες μια μείωση που θα πλήξει την οικονομία τους;» είναι το επιχείρημα που προβάλλουν αξιωματούχοι του μπλοκ των αντιρρησιών.

Στο επιχείρημα αυτό υπάρχει ένας σαφέστατος υπαινιγμός για αυτό που προηγήθηκε τις προηγούμενες εβδομάδες, ενόψει της προγραμματισμένης δεκαήμερης συντήρησης του αγωγού Nord Stream 1. Μήπως η Κομισιόν σκόπιμα μεγέθυνε τον φόβο πλήρους διακοπής της ροής αερίου μέσω αυτού του αγωγού από τη Gazprom; Και γιατί η γερμανική Siemens Energy έπαιξε το παιχνίδι της καθυστέρησης στην παράδοση στη Gazprom της τουρμπίνας που είχε σταλεί για επισκευή στον Καναδά; Ποιοι παράγοντες στη Γερμανία, πέρα από τους αμερικανούς υποβολείς, είχαν λόγους να ρισκάρουν την πλήρη διακοπής της ροής αερίου μέσω Nord Stream 1, του υποθαλάσσιου αγωγού που τρέχει παράλληλα με τον έτοιμο, αλλά «παγωμένο» από το περασμένο καλοκαίρι Nord Stream 2, που από πολλές απόψεις αποτελεί και τη βαθύτερη αιτία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία;

Τα ερωτήματα αυτά, απολύτως βάσιμα, προς το παρόν απαντώνται μόνο με θεωρίες συνωμοσίας. Όμως, οι επιπτώσεις μιας αναγκαστικής περικοπής στην κατανάλωση αερίου στις χώρες της ΕΕ είναι χειροπιαστές και τρομακτικά άνισες. Μια μελέτη του ΔΝΤ, που διόλου συμπτωματικά δημοσιοποιήθηκε λίγο πριν τη δημοσιοποίηση της πρότασης της Κομισιόν και την επανεκκίνηση της λειτουργίας του ρωσικού αγωγού, έδειξε ότι στο σενάριο ενός ολικού ρωσικού εμπάργκο αερίου η ΕΕ συνολικά μπορεί να χάσει μέχρι 2,5% ΑΕΠ. Αλλά η απώλεια για τις επιμέρους χώρες κυμαίνεται από το 6% της απόλυτα εξαρτημένης Ουγγαρίας, μέχρι τη σχεδόν μηδενική της Σουηδίας. Η Γερμανία βρίσκεται περίπου στο μέσο, ενώ η Ελλάδα θα μετρούσε μάλλον ήπιες απώλειες.

Η Κομισιόν, στις ανεπίσημες προς το παρόν απαντήσεις μέσω διαρροών στον ευρωπαϊκό τύπο προσπαθεί να αντιστρέψει την κατηγορία που της προσάπτουν για σχέδιο υπέρ της Γερμανίας σε θετικό επιχείρημα: «Οφείλουμε να στηρίξουμε την πιο ισχυρή οικονομία της Ευρωζώνης, γιατί μια ύφεση μέχρι 3% σε αυτήν, όπως έδειξε η μελέτη του ΔΝΤ, θα ήταν καταστροφική για όλο το μπλοκ», είναι μια από τις χαρακτηριστικές απαντήσεις αξιωματούχων των Βρυξελλών. Ηχεί ως εκβιασμό αντίστοιχος με αυτόν του Πούτιν, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αυτό είναι το τίμημα της «γερμανικής» Ευρώπης. Η ατμομηχανή της, η Γερμανία, εξάγει στα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ όχι μόνο τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, αλλά και τις κρίσεις της.

Σε κάθε περίπτωση, η ρωσική ηγεσία που δυσκολεύεται ή χρονοτριβεί στα πεδία των μαχών στην Ουκρανία, στο πεδίο του ενεργειακού «ψυχρού πολέμου» πέτυχε ήδη μια σημαντική νίκη: τον μετέτρεψε σε ευρωπαϊκό «εμφύλιο» χωρίς καν να χρησιμοποιήσει ακόμη το απόλυτο όπλο της, την ολική διακοπή της ροής αερίου.

Τη Δευτέρα ανακοινώνονται τα νέα τιμολόγια ρεύματος – Σημαντική μείωση των τιμών με την κρατική επιδότηση

Το γερμανικό δημόσιο διέσωσε τη Uniper

Τι προβλέπει η συμφωνία για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών