Ο τρομερός κύριος Λετζέρι, οι επαναπροωθήσεις και το παζάρι για το μέλλον της Frontex

Ηταν Μάιος του 2021 όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υποδεχόταν στο Μέγαρο Μαξίμου τον επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λετζέρι και οι έπαινοι για την δύσκολη αποστολή του και την «εξαιρετική συνεργασία» περίσσευαν. Στο μεταξύ ο κύριος Λετζέρι έχει παραιτηθεί, εν μέσω καταγγελιών για το ρόλο και τις πρακτικές της υπηρεσίας του, ειδικά σε ότι αφορά το ζήτημα των παράνομων επαναπροωθήσεων, τις οποίες εσχάτως έχει καταγγείλει με στοιχεία και η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.

Ενας υπάλληλος με πολιτικές «ανησυχίες»

Ο Λετζέρι μπορεί να έχει παραιτηθεί, αλλά όπως επισημαίνουν μια σειρά δημοσιεύματα μεγάλων ευρωπαϊκών ΜΜΕ (DER SPIEGEL, politico κλπ) παραμένει εξαιρετικά δραστήριος πολιτικά, την ώρα που παρασκηνιακά έχει φουντώσει μια τεράστια πολιτική διαμάχη εντός ΕΕ για το μέλλον της Frontex.

Πριν από μερικές ημέρες υπήρξαν καταγγελίες για το γεγονός ότι ο παραιτηθείς επικεφαλής της υπηρεσίας είχε τηλεδιάσκεψη με ευρωβουλευτές της ομάδας των ακροδεξιών «Μεταρρυθμιστών και Συντηρητικών», χρησιμοποιώντας μάλιστα το γραφείο του, στην έδρα της υπηρεσίας στη Βαρσοβία, σαν να μην έχει μεσολαβήσει τίποτα. Μετά τη συνάντηση ένας ευρωβουλευτής του ακροδεξιού VOX από την Ισπανία, εντυπωσιασμένος προφανώς από την ενημέρωση που είχε, έγραψε ότι κάποιοι έδιωξαν άδικα και παράνομα τον Λετζέρι, επειδή επιθυμούν να μετατρέψουν την Frontex σε «υπηρεσία μετανάστευσης».

Υπερασπίζεται ακόμα τις επαναπροωθήσεις

Ο ίδιος ο Γάλλος, στον οποίο καταλογίζονται και φιλικές σχέσεις με τον ακροδεξιό συμπατριώτη του υποψήφιο στις γαλλικές προεδρικές εκλογές Ερικ Ζεμούρ, εμφανίστηκε στην πολωνική τηλεόραση και υπερασπίστηκε ως νόμιμες τις επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο, που αποτέλεσαν την πέτρα του σκανδάλου που οδήγησε τελικά στην απομάκρυνσή του.

Είναι προφανές ότι η υπόθεση έχει πολιτικό «βάρος» και επιχειρείται να αξιοποιηθεί πολιτικά από ακροδεξιούς κύκλους στην Ευρώπη. Φυσικά και στην Ελλάδα. Προς το παρόν η προσωρινή επικεφαλής της υπηρεσίας, η Λεττονή Αϊγια Κάλναγια ζήτησε από το Λετζέρι να σταματήσει να χρησιμοποιεί το γραφείο του και τις δυνατότητες που του παρείχε η θέση του. Με άλλα λόγια να μαζέψει τα πράγματά του και να φύγει.

Ενας «πρωτομάστορας» της Frontex

Ο ίδιος ο Λετζέρι πάντως δείχνει να έχει πολιτικές βλέψεις και ακούγονται διάφορα στις Βρυξέλλες για τις μελλοντικές του κινήσεις. Παρά το γεγονός ότι αρκετοί ευρωβουλευτές είχαν ζητήσει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο ποινικών διώξεων εναντίον του, φαίνεται ότι από τα ψηλά κλιμάκια της ΕΕ δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση.

Πέραν βεβαίως του μέλλοντος του Γάλλου δημοσίου υπαλλήλου, ο οποίος παρεμπιπτόντως είχε συμβάλει από την αρχή ως «ειδήμονας» στη σύσταση της Frontex στις αρχές της χιλιετίας, το ζητούμενο είναι να αποφασίσουν οι «κεφαλές» της ΕΕ για το χαρακτήρα της υπηρεσίας στο μέλλον και αν οι καταγγελίες για τις παράνομες πρακτικές της θα οδηγήσουν σε ανασυγκρότηση και ανασχεδιασμό της.

Ενας μηχανισμός υπό τον πλήρη έλεγχό του

Υπάρχουν πολλές αναφορές για το γεγονός ότι η υπηρεσία «γαλλοκρατείται» από ανθρώπους συχνά ακραίων φρονημάτων, που έχει διορίσει ο ίδιος ο Λετζέρι. Υπηρεσιακοί παράγοντες από άλλες χώρες τονίζουν ότι δε μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται για την υπηρεσία, αν δεν υπάρξει ένα μεγάλο ξεκαθάρισμα και ένας πολιτικός επαναπροσανατολισμός της. Η κυρία Κάλναγια σε μια πρόσφατη ενημέρωση της προς ευρωοβουλευτές ομολόγησε το πρόβλημα και υποσχέθηκε «αλλαγές».

Η Ελλάδα στην ομάδα των «σκληρών»

Η σχετική συζήτηση έχει ξεκινήσει ουσιαστικά στα παρασκήνια, αλλά δεν είναι καθόλου «αναίμακτη». Υπάρχουν μια σειρά από χώρες, που ουσιαστικά επιμένουν στη λογική της σκληρής γραμμής, που έχει σαν οδηγό της την «αποτροπή». Είναι αυτές που είχαν στηρίξει στο παρελθόν το Λετζέρι και εκφράζονται συμβολικά από την φράση, που μετέφερε την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό DER SPIEGEL: «Η προστασία των συνόρων δεν είναι βόλτα σε κανένα πάρκο με αλογάκια πόνυ». Σε ένα πρόσφατο ενημερωτικό γεύμα, όπως επισημαίνει το περιοδικό, η ελληνική πλευρά επανέλαβε την άποψη ότι η Frontex είναι πάνω από όλα υπηρεσία προστασίας των συνόρων και δεν χρειάζονται νουθεσίες και υπενθυμίσεις για το ποιές είναι οι αρχές λειτουργίας της. Στην ίδια γραμμή και οι γνωστές για τη στάση τους στο μεταναστευτικό χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και η Αυστρία.

Μια παλιά και αδιέξοδη αντιπαράθεση

Εκπρόσωποι άλλων χωρών, όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο αλλά και η Κομισιόν αντέτειναν σε αυτή τη συζήτηση ότι εκτός από την προστασία των συνόρων η Frontex οφείλει να προστατεύσει και τα δικαιώματα των προσφύγων. Αλλά οι χώρες του Νότου απάντησαν ότι αυτά λέγονται εύκολα, όταν δεν έχεις να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα καθημερινά.

Ο κύριος Λετζέρι μπορεί να παραιτήθηκε λοιπόν, αλλά το έργο του, στα μάτια των υποστηρικτών του, είναι «επιτυχημένο». Ο προσανατολισμός που έδωσε στην Frontex έχει τόσο βαθιά χαραχτεί στη συνείδηση των υπαλλήλων της, αλλά και πολιτικών από την πλειοψηφία των κυβερνήσεων των 27, που μια άλλη πορεία θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το γεγονός και μόνο ότι το 2004 επιλέχτηκε ως έδρα της υπηρεσίας η πρωτεύουσα της Πολωνίας, μιας χώρας με πολύ συγκεκριμένη πολιτική για το προσφυγικό μιλά από μόνο του. Κάποιοι προτείνουν ανοικτά τη διάλυση της υπηρεσίας και την δημιουργία μιας νέας, σε άλλη βάση και με άλλο προσωπικό. Η συζήτηση αναμένεται έντονη ενόψει και των διεργασιών, που έχουν ξεκινήσει με ορίζοντα τις ευρωεκλογές του 2024 και τα παζάρια για την επόμενη Κομισιόν.

Καταγγελίες για επαναπροωθήσεις-Προσφυγή Ιρανής και υπόμνημα της Διεθνούς Αμνηστίας

Figaro: Δεν βρίσκουν άνθρωπο να διευθύνει την Frontex

Frontex: Την έρευνα για τις επαναπροωθήσεις αναμένει το Ευρωκοινοβούλιο προτού εγκρίνει τα οικονομικά πεπραγμένα