Βαρουφάκης, Krugman, Stiglitz, Zizek συζητούν: «Πρέπει να σώσουμε τον καπιταλισμό;»

Επιφανείς οικονομολόγοι και φιλόσοφοι, μεταξύ των οποίων ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 και συνιδρυτής του DiEM25 Γιάνης Βαρουφάκης, συμμετείχαν σε συζήτηση που οργάνωσε το Institute of Art and Ideas για την πτώση του καπιταλισμού και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στην κοινωνική μας πραγματικότητα και κλήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα «Πρέπει να σώσουμε τον καπιταλισμό;».

Στην ερώτηση αυτή ο Γιάνης Βαρουφάκης απάντησε αναφερόμενος στο νέο σύστημα που εκείνος θεωρεί πως έχει διαδεχθεί τον παραδοσιακό καπιταλισμό και αυτό δεν είναι άλλο από την τεχνοφεουδαρχία. «Από το 2009 και μετά δεν είναι πλέον το κέρδος αυτό που κινεί το οικονομικό μας σύστημα, αλλά τα λεφτά που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες.» δήλωσε. Όπως αναφέρει, αυτό που επιτρέπει σε εταιρείες μεγαθήρια όπως είναι οι Uber, Airbnb, Netflix, Spotify, Tesla να υπάρχουν δεν είναι το κέρδος, αλλά το χρηματιστήριο, όπου οι μετοχές τους έχουν φθάσει σε δυσθεώρητα ύψη χάρη στα χρήματα που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες. Και συνεχίζει λέγοντας πως «Οι αγορές σταδιακά εξαφανίζονται καθώς πλέον το κεφαλαίο είναι κεφάλαιο εντολών που όχι μόνο μας υπαγορεύει τι θέλουμε, αλλά παράγει και τις πλατφόρμες όπου αγοράζουμε αυτά που μας υπαγορεύονται. Δεν μιλάμε, λοιπόν, για αγορές, αλλά για πλατφόρμες και εταιρείες με αυστηρά ιεραρχική δομή. Η νέα άρχουσα τάξη πλέον είναι εκείνη που ελέγχει το ψηφιακό νέφος (cloudalists).»

Για τον καπιταλισμό και τις μεταλλάξεις του μίλησε και ο Νομπελίστας Paul Krugman, ο οποίος εξήγησε πως ο τρόπος που έχει επικρατήσει να περιγράφεται ο καπιταλισμός με όρους όπως, οικονομία των αγορών, έσοδα των αγορών και ιδιοκτησία κεφαλαίου δεν περιγράφει πλήρως το σημερινό σύστημα υπερσυγκέντρωσης πλούτου και ανισότητας. Οπότε, φέρνοντας ως παράδειγμα τον αμύθητο πλούτο των διαχειριστών κεφαλαίου, χωρίς να παράγουν ουσιαστικά κάτι, ο Krugman, θέτει το ερώτημα αν μπορούμε να έχουμε ένα σύστημα που να είναι ουσιαστικά διαφορετικό από αυτό που έχουμε σήμερα.

Ακολούθως, ο οικονομολόγος καθηγητής Guy Standing χαρακτήρισε το σημερινό σύστημα «καπιταλισμό της προσόδου», όπου δεν ισχύει κανένας από τους οικονομικούς κανόνες που διδάσκονται στα Πανεπιστήμια, καθώς τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και όχι η παραγωγή ή η εργασία αποτελούν πλέον τη βάση για την απόκτηση μεγαλύτερου όγκου προσόδου στον σύγχρονο καπιταλισμό. Άλλοτε η αύξηση της παραγωγικότητας σήμαινε αύξηση των μισθών. Πλέον, η παραγωγικότητα αυξάνει αλματωδώς και οι μισθοί του πρεκαριάτου παραμένουν σταθεροί αν δεν πέφτουν, γεγονός που αποδεικνύει πως το υφιστάμενο σύστημα περνά κρίση.

Ο Νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz εστίασε στο πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν παγκόσμιοι κανόνες που να αφορούν στο συμφέρον όλου του κόσμου και όχι μόνο των πολυεθνικών καθώς οι ανεπτυγμένες και οι υπό ανάπτυξη χώρες, λόγω της παγκοσμιοποίησης, αναγκαστικά αλληλεπιδρούν. Αυτή την αναγκαιότητα ανέδειξε έντονα η έλευση της πανδημίας, όπως και το μεταναστευτικό πρόβλημα που βιώνει η Ευρώπη και το οποίο μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Σε αυτό το πλαίσιο επισήμανε τη σημασία της αναδιάρθρωσης χρέους και τον περιορισμό του υψηλού δανεισμού των φτωχών χωρών με εξουθενωτικούς όρους.

Η Deirdre McCloskey κάνοντας χρήση του ορισμού του καπιταλισμού ως συσσώρευσης κεφαλαίου που διευκολύνει τη ζωή μας, τόνισε πως η συσσώρευση κεφαλαίου χωρίς καινοτομία, χωρίς νέες ιδέες από ελεύθερους ανθρώπους είναι στείρα συσσώρευση και όχι εξέλιξη, ενώ η φιλόσοφος και συγγραφέας Shoshana Zuboff εξήγησε πως αυτό που βιώνουμε δεν είναι παρά οι επιπτώσεις της ψηφιακής τεχνολογίας. Χρησιμοποιώντας την google ως παράδειγμα, ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η συλλογή και εμπορική αξιοποίηση των προσωπικών μας πληροφοριών από τεχνολογικές εταιρείες –η οποία, μάλιστα, γίνεται χωρίς καν να απαιτείται η συναίνεσή μας- έτσι ώστε να μπορούν να προβλέπουν τη συμπεριφορά μας και να ανταποκρίνονται ανάλογα.

Η οικονομολόγος Mariana Mazzucato επικεντρώθηκε στην πηγή της αξίας και αναφερόμενη σε ένα μοντέλο που εφαρμόστηκε στην Βαρκελώνη και το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία δημόσιου ταμείου που να διαπραγματεύεται τους όρους διάθεσης των δεδομένων των πολιτών ώστε να υπάρχει κοινωνικό όφελος, τόνισε την ανάγκη δημιουργίας δυναμικότερων δημόσιων οργανισμών και πιο συμπεριληπτικές και συμβιωτικές σχέσεις δημόσιου-ιδιωτικού.

Ο Σλοβένος φιλόσοφος και μέλος του DiEM25 Slavoj Zizek αναφέρθηκε στη σταδιακή αποσύνθεση του καπιταλισμού και με δεδομένο πως ζούμε σε μια εποχή σημαντικών πολιτικών εξελίξεων πρότεινε να απευθυνθούμε στους φιλελεύθερους και να τους αφυπνίσουμε ώστε να στραφούν αριστερά και να δράσουν άμεσα μήπως και διασωθούν οι ανθρώπινες ελευθερίες.

Ειδήσεις σήμερα:

Η ενισχυμένη εποπτεία έληξε, αλλά άρχισε η εποπτεία των αγορών, που είναι χειρότερη

Οι τρεις σωματοφύλακες πήγαν, είδαν, είπαν και επέστρεψαν στο κοινό τους