Το μποϋκοτάζ της παέγια δεν είναι πάντως λύση

Ευτυχώς αυτή τη φορά δεν είχε κάποιος υπερπατριώτης γραφιάς τη φαεινή ιδέα να καλέσει σε μποϋκοτάζ της κατεψυγμένης ισπανικής παέγιας από τα Lidl. Περίεργο βεβαίως, αν σκεφτεί κανείς ότι έτσι θα… παίρναμε εκδίκηση από Ισπανούς και Γερμανούς ταυτόχρονα για την «ανθελληνική» στάση τους απέναντι στον Ερντογάν. Αλλωστε υπάρχει και το αλησμόνητο έπος του μποϋκοτάζ του ολλανδικού Gouda και των ιταλικών λινγκουίνι και παρμεζάνας, που έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στα βιβλία της «διπλωματίας των πολιτών» και είχε κοντέψει να γονατίσει τις οικονομίες δύο εταίρων μας στην ΕΕ, την εποχή που δίναμε μάχες για να μην αναγράφεται ως Μακεδονία η «γειτονική μας χώρα» σε κανένα από τα δελτία του αντίστοιχου δικού μας Προ-Πο σε χώρα της Ενωσης.

Αλλά ας σοβαρευτούμε. Η αντίδραση του Νίκου Δένδια ήταν ψύχραιμη και έβαλε ένα ζήτημα ουσίας, στη σωστή του διάσταση, χωρίς υπερβολές. Ωστόσο είναι μάλλον ονειροπόλοι όσοι πιστεύουν ότι οποιαδήποτε χώρα μέλος της ΕΕ θα απεμπολήσει δικά της συμφέροντα πολλών δισεκατομμυρίων, από λόγους ηθικής και αλληλεγγύης προς την Ελλάδα, που νοιώθει απειλούμενη από τον Ερντογάν. Και ο κύριος Δένδιας είναι αρκετά έμπειρος ώστε να το γνωρίζει αυτό.

Ειδικά για την περίπτωση των ισπανοτουρκικών σχέσεων υπάρχουν κάποια στοιχεία που κανείς δε μπορεί να αγνοεί. Τουλάχιστον όποιος ασχολείται επαγγελματικά (ψυχρά) με τη διπλωματία και όχι σκαρφαλωμένος σε ξύλινα πρωτοσέλιδα πάλαι ποτέ μεγάλων εφημερίδων. Οι στενές οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών δεν αρχίζουν σήμερα. Πάνω από 600 ισπανικές εταιρίες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία. Πέραν της αγοράς πολεμικού υλικού υπάρχουν και άλλες σημαντικές επενδύσεις στα σκαριά, όπως η εξαγορά της τουρκικής τράπεζας Garanti από τη τράπεζα της Ισπανίας, BBVA.

Οσο για την «Συμμαχία των Πολιτισμών» και τη συνεργασία στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας είναι μια πρωτοβουλία, που ξεκίνησε πριν από δύο δεκαετίες σχεδόν, επί πρωθυπουργίας του επίσης σοσιαλιστή Θαπατέρο, και του τότε πολύ πιο «φρέσκου» στην πολιτική ζωή Ερντογάν. Η πρωτοβουλία αυτή που φιλοδοξούσε να φέρει πιο κοντά τον χριστιανικό με το μουσουλμανικό κόσμο «αγκαλιάστηκε» μάλιστα το 2008 και από τον ΟΗΕ, χωρίς να μπει κάτω από την ομπρέλα του. Εκείνη τη χρονιά στο φόρουμ της Μαδρίτης είχαν πάρει μέρος πάνω από 400 σύνεδροι ανάμεσά τους και αρκετοί πρωθυπουργοί. Η ισπανοτουρκική συνεργασία έχει λοιπόν μια μακρά παράδοση. Δεν είναι κάποιος αιφνίδιος «νεωτερισμός».

Από την άλλη η επίσκεψη του Σάντσεθ στην Τουρκία ήταν μια ακόμα ευκαιρία για να δείξει η Μαδρίτη ότι σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμεί να μπει κάτω από την ομπρέλα του Εμανουέλ Μακρόν και των φιλόδοξων σχεδιασμών του για τη λεκάνη της Μεσογείου. Δεν είναι τυχαίο ότι η ισπανική πλευρά ποτέ δεν έδειξε ιδιαίτερα θερμή για μια συμμαχία των χωρών του Νότου, σε αντίθεση με την Ιταλία, ενώ ακόμα και σε ζητήματα οικονομικής πολιτικής προκαλεί στους περισταστιακούς παρατηρητές εντύπωση, ότι οι θέσεις της συχνά βρίσκονται πιο κοντά σε εκείνες της Γερμανίας παρά σε κείνες των νοτίων γειτόνων της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τρέχουσες συζητήσεις για το μέλλον του Συμφώνου Σταθερότητας.

Βρισκόμενες στα δύο άκρα της Μεσογείου, Ισπανία και Τουρκία έχουν αναπτύξει λοιπόν αυτές τις δεκαετίες μια ιδιότυπη δυναμική σχέση, στην προσπάθεια τους να αποδείξουν, η κάθε μια για διαφορετικούς ίσως λόγους, ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως ισχυροί και αυτόνομοι παίκτες.

Σε ότι αφορά τις αγορές πολεμικού υλικού είναι σαφές, ότι η τουρκική πλευρά ήθελε να στείλει απαντήσεις τόσο στο Παρίσι όσο και στην Αθήνα. Την ενδιαφέρει να εκμεταλλεύεται τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας, όπως την ισπανική πλευρά ενδιαφέρει οποιαδήποτε τόνωση της δικής της οικονομίας, που έχει δοκιμαστεί πολλαπλά την τελευταία δεκαετία. Αγνωστη στην ελληνική διπλωματία δε μπορεί να είναι και η αντιπαλότητα Γαλλίας-Ισπανίας σε σχέση με την επιρρροή, τόσο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, όσο και στη Βόρεια Αφρική συνολικά.

Σε κάθε περίπτωση η τωρινή επίσκεψη του Ισπανού πρωθυπουργού στην Αγκυρα δεν έπεσε από τον ουρανό. Στο ευρωπαϊκό συμβούλιο εδώ και πολύ καιρό ο Πέδρο Σάντσεθ έχει κάνει λόγο για την ανάγκη μιας «θετικής ατζέντας» στη σχέση Τουρκίας ΕΕ και έχει ουσιαστικά αναλάβει να παίξει το ρόλο ενός μεσολαβητή προς μια τέτοια κατεύθυνση, σημειώνοντας σε κάθε ευκαιρία, ότι η Τουρκία είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, αλλά και τυπικά χώρα που επιθυμεί την ένταξή της στην ΕΕ.

Η Αθήνα λοιπόν δεν έχει κανένα λόγο να κάνει την «απατημένη σύζυγο», αφού λίγο έως πολύ τα όσα έγιναν αυτές τις ημέρες ήταν μάλλον αναμενόμενα. Η «πρόσδεση» της Ελλάδας στο γαλλικό άρμα, όπως μπορεί να εμηνεύεται από τρίτους η συνεργασία με τη Γαλλία του Μακρόν, δεν θα μπορούσε να μην επιφέρει και κάποιες αναταράξεις. Και λογικά θα έπρεπε να είναι κάτι, που η ελληνική διπλωματία θα έπρεπε να έχει ήδη «προϋπολογίσει». Οπως θα έπρεπε να περιμένει τους τουρκικούς πανηγυρισμούς για τα αποτελέσματα της 7ης Ισπανοτουρκικής Συνόδου.

Πιθανώς κάτι τέτοιο θα διαμηνύσει και ο Ισπανός ΥΠΕΞ, ο οποίος όπως έγινε γνωστό θα έρθει «άμεσα» στην Αθήνα, σε μια προφανή προσπάθεια να «αρθούν παρεξηγήσεις». Ο κύριος Δένδιας γνωρίζει φυσικά ότι η εξωτερική πολιτική δεν προσφέρεται ούτε για επικοινωνισμό, ούτε για κυνήγι εντυπώσεων. Τέτοιες αντιδράσεις συνήθως μαρτυρούν μειωμένη αυτοπεποίθηση. Γνωρίζει επίσης ότι οι όποιες σχέσεις Μαδρίτης-Αγκυρας δεν είναι υποχρεωτικό να οδηγήσουν σε ψύχρανση των δικών μας σχέσεων με την ισπανική πλευρά. Οσο για τις υπερβολικές αντιδράσεις κάποιων ελληνικών ΜΜΕ, σίγουρα θα ήταν πολύ ηπιότερες αν στη θέση του «σοσιαλιστή» Σάντσεθ ήταν κάποιος πρωθυπουργός προερχόμενος από το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα. Ξεγλιστράει βέβαια από τη μνήμη το γεγονός ότι η προηγούμενη Ισπανοτουρκική Σύνοδος είχε πραγματοποιηθεί επί των ημερών του Χριστιανοδημοκράτη Μαριάνο Ραχόι.

Αυτό που απαιτείται λοιπόν είναι ψυχραιμία, μελετημένες κινήσεις και να αφήσουμε την παέγια στην ησυχία της.