Ο Μακρόν αναζητεί ερείσματα

Πριν καλά-καλά αρχίσει η δεύτερη θητεία του στην Προεδρεία, ο Εμμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει την πρόκληση των βουλευτικών εκλογών. Ένας δύσκολος γρίφος.

Δεν έχουν περάσει παρά λίγες ημέρες από τότε που οι Γάλλοι εξέλεξαν και πάλι τον Εμμανουέλ Μακρόν στην Προεδρεία, με ποσοστό 58,5%. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Αν πράγματι θέλει να κυβερνήσει χωρίς συνεχείς υπoχωρήσεις, ο Μακρόν θα πρέπει να κερδίσει και τις βουλευτικές εκλογές. Ο πρώτος γύρος γίνεται στις 12 Ιουνίου, ενώ ακολουθεί ο δεύτερος γύρος στις 19 του ίδιου μήνα.

Σύμφωνα με τελευταία δημοσκόπηση του Ινστιτούτου ifop νικητής στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών θα είναι η Αριστερά με 28% των ψήφων, ενώ ακολουθεί το προεδρικό κόμμα Renaissance (“Αναγέννηση”) και στην τρίτη θέση καραδοκεί ο ακροδεξιός “Εθνικός Συναγερμός” της Μαρίν Λεπέν. Η Αριστερά ονειρεύεται μία “cohabitation” (“συγκατοίκηση”). Αυτό σημαίνει ότι λόγω συσχετισμού δυνάμεων και αδυναμίας να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ορίσει πρωθυπουργό από αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο. Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε για δεύτερη φορά στην ιστορία της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Αυτό θα σήμαινε ότι ο Μακρόν θα αναγκαζόταν να απομακρύνει την Ελιζαμπέτ Μπορν, η οποία μόλις την Δευτέρα ορίστηκε νεα πρωθυπουργός, λίγες εβδομάδες πριν από τις βουλευτικές εκλογές.

Το τέλος των μεταρρυθμίσεων

Το πιο σημαντικό: μία τέτοια συγκατοίκηση θα είχε ως αποτέλεσμα να “ενταφιάσει” οριστικά τη φιλόδοξη μεταρρυθμιστική του ατζέντα ο Εμμανουέλ Μακρόν. Ιδιαίτερα η αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος με αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 65 έτη θα έμπαινε οριστικά στο αρχείο. “Σε αυτή την περίπτωση ο Μακρόν θα περιοριζόταν στις συμβολικές εξουσίες του προέδρου, επιχειρώντας βέβαια να ασκήσει τη μέγιστη δυνατή επιρροή σε συγκεκριμένες διαδικασίες, αλλά η πραγματική του εξουσία θα ήταν μάλλον περιορισμένη”, εκτιμά ο Εμμανουέλ Ντρουά, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Sciences Po του Στρασβούργου.

Ωστόσο, ακόμη και μία ξεκάθαρη νίκη της αντιπολίτευσης στον πρώτο γύρο των εκλογών δεν αποτελεί εγγύηση για αλλαγή κυβέρνησης. Στις 577 εκλογικές περιφέρειες της Γαλλίας ισχύει πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένας υποψήφιος κατακτήσει την πρωτιά, αλλά όχι την απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο, θα πρέπει να δοκιμαστεί εκ νέου στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Κατά συνέπεια κάθε πρόβλεψη είναι δύσκολη για τους δημοσκόπους.

Ο “ιστορικός” συνασπισμός Μελανσόν

Προς το παρόν τόσο ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν, όσο και το αριστερό λαϊκιστικό κόμμα La France Insoumise (LFI) του 70χρονου δημαγωγού Ζαν Λυκ Μελανσόν προσπαθούν να αντλήσουν πολιτικό κεφάλαιο από τις επιφυλάξεις που πολλοί Γάλλοι εξακολουθούν να διατηρούν για τον σημερινό πρόεδρο και να μετατρέψουν τις βουλευτικές εκλογές σε άτυπο “τρίτο γύρο” των προεδρικών εκλογών, που ολοκληρώθηκαν στις 6 Μαΐου με την επανεκλογή Μακρόν. Σημειωτέον ότι στις προεδρικές εκλογές καταποντίστηκαν τόσο οι Συντηρητικοί (Νεογκωλικοί), όσο και οι Σοσιαλιστές, άλλοτε πρωταγωνιστές στις πολιτικές εξελίξεις της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας.

Ουσιαστικές ελπίδες για το αξίωμα του πρωθυπουργού σε ενδεχόμενη κυβερνητική αλλαγή μετά τις βουλευτικές εκλογές έχει αυτή τη στιγμή μόνο ο Μελανσόν. Μπορεί η Λεπέν να συγκέντρωσε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών περισσότερες από 13 εκατομμύρια ψήφους, επικρατώντας σε 30 διαμερίσματα της Γαλλίας, αλλά οι προοπτικές του κόμματός της για τις βουλευτικές εκλογές είναι μάλλον περιορισμένες, ελλείψει κατάλληλων υποψηφίων, αν μη τι άλλο. Σήμερα το κόμμα της Λεπέν διαθέτει μόλις έξι έδρες στο Κοινοβούλιο. Η παρουσία του με ισχύ κοινοβουλευτικής ομάδας, δηλαδή τουλάχιστον με 15 βουλευτές, θα αποτελούσε ήδη επιτυχία.   

Όσο για τον Μελανσόν, έχει ήδη επιτύχει το μεγάλο “κόλπο” που επιδίωκε, σμιλεύοντας, από κοινού με Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές και Πράσινους, μία ευρύτατη πολιτική συμμαχία, την οποία όλοι θεωρούσαν ουτοπική μέχρι πριν λίγες εβδομάδες. Τίτλος του εγχειρήματος: “Nouvelle Union Populaire Écologique et Sociale”. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια η νέα “Λαϊκή Ένωση” θα κατεβάσει μόνο έναν υποψήφιο, ώστε να αποφευχθεί η διασπορά ψήφων. Όσο για τον Μελανσόν, δεν κουράζεται να αυτοπροβάλλεται ως μελλοντικός πρωθυπουργός, υποσχόμενος μία νέα πορεία, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Ο ίδιος θεωρείται επικριτής της Γερμανίας και χαρακτηρίζει “ξεπερασμένο” τον γαλλογερμανικό άξονα στην ΕΕ. Η επιλογή του μάλλον θα έθετε σε δοκιμασία τις σχέσεις της Γαλλίας με τη Γερμανία.

Πάντως ο καθηγητής Ντρουά διαβλέπει “πολιτικό ρεύμα” προς όφελος του Μελανσόν, το οποίο θα κινητοποιήσει πολλούς αριστερούς ψηφοφόρους. Πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο. Μέχρι σήμερα οι απογοητευμένοι οπαδοί των υποψηφίων που είχαν αποτύχει στις προεδρικές εκλογές, έμεναν μακριά από τις κάλπες σε περίπτωση που, λίγες εβδομάδες αργότερα, ακολουθούσαν βουλευτικές εκλογές. Αυτό ασφαλώς βοηθούσε τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να παγιώσει την εξουσία του, διασφαλίζοντας την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Δύσκολα τα προγνωστικά

Παρά το “ρεύμα”, οι δημοσκόποι δεν αναμένουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την Αριστερά. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου OpinionWay ο Μελανσόν θα μπορούσε να εξασφαλίσει από 135 έως 165 έδρες, ενώ ο Μακρόν, παρά την κριτική που υφίσταται, αναμένεται να διατηρήσει μία κοινοβουλευτική δύναμη μεταξύ 310 και 350 εδρών. Κατά συνέπεια ο καθηγητής Ντρουά θεωρεί ότι ο Μακρόν θα καταφέρει να συγκεντρώσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για μία ομαλή δεύτερη προεδρική θητεία, η οποία θα είναι και η τελευταία, σύμφωνα με όσα προβλέπει το Σύνταγμα. “Μελανσόν στην εξουσία σημαίνει ότι οι Γάλλοι θα βγαίνουν στη σύνταξη στα 60 τους, αλλά το ξέρουν και οι ίδιοι ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον”, λέει χαρακτηριστικά. “Αλλά και η κριτική του στην ΕΕ προκαλεί ενδοιασμούς, όπως και ο συγχρωτισμός του με αυταρχικά καθεστώτα”.

Από την άλλη πλευρά ο Ντρουά υποστηρίζει ότι “στη Γαλλία υπάρχει κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας”, από τη στιγμή που μία ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία υπέρ του Μακρόν θα υπερκάλυπτε τις αντιρρήσεις που εκφράζονται εναντίον του και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εξισορροπητικός μηχανισμός για τις εξουσίες του προέδρου. “Γι αυτό πολλοί πολιτικοί, όχι μόνο από τον Εθνικό Συναγερμό ή την Αριστερά, αλλά και από το πολιτικό στρατόπεδο του Μακρόν, ζητούν αναθεώρηση του εκλογικού νόμου και καθιέρωση ενός πιο αναλογικού συστήματος”, λέει ο καθηγητής Εμανουέλ Ντρουά.

Άλλωστε και ο ίδιος ο Μακρόν υποσχόταν “μία δόση αναλογικού εκλογικού νόμου” όταν πρωτοεξελέγη, πριν πέντε χρόνια, ενώ την ίδια υπόσχεση επανέλαβε στον προεκλογικό αγώνα του 2022. Είναι τεράστια η πίεση στον πρόεδρο να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, αλλά μία γρήγορη απόφαση θεωρείται απίθανη. Όσο για την αντιπολίτευση, εκτιμά ο καθηγητής Ντρουά, το πιο πιθανό είναι να ανανεώσει το ραντεβού στους δρόμους για ένα “θερμό φθινόπωρο” με νέες κινητοποιήσεις. “Φοβάμαι ότι πράγματι αυτό θα συμβεί το φθινόπωρο”, λέει. “Για πολλούς Γάλλους ο δρόμος είναι η τελευταία δυνατότητα που τους έχει απομείνει για να διαμαρτυρηθούν”.

Αντρέας Νολ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Πηγή: Deutsche Welle