Εκτός των εκδηλώσεων μνήμης στο Μαουτχάουζεν Ρωσία και Λευκορωσία

Η κοινή απόφαση των επιτροπών που διαχειρίζονται το πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης των ναζιστών στην Ανω Αυστρία αναφέρει πως, ενώ δεν αμφισβητείται η συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης στην ήττα του ναζισμού, εντούτοις δεν μπορεί να παραβλεφθεί η σημερινή βία κατά των Ουκρανών.

Για πρώτη φορά, 77 χρόνια μετά την απελευθέρωσή του, χωρίς την παρουσία αξιωματούχων από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία –οι οποίες ώς τότε Σοβιετική Ενωση είχαν θρηνήσει πάνω από 27 εκατομμύρια πολίτες τους-θύματα του ναζισμού, ενώ είχαν απελευθερώσει τα περισσότερα από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου– θα πραγματοποιηθούν αύριο Κυριακή οι ετήσιες παραδοσιακές τελετές μνήμης στο πρώην γερμανοναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν της Ανω Αυστρίας. Οπου οι 3.700 από τα πάνω από 100.000 θύματά του υπήρξαν Ελληνες.

Προφανώς θεωρούμενοι «ανεπιθύμητοι», λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι πρεσβευτές της Ρωσίας και της Λευκορωσίας στην Αυστρία, με κοινή απόφαση της Αυστριακής Επιτροπής Μαουτχάουζεν, της Διεθνούς Επιτροπής Μαουτχάουζεν και της Διοίκησης των Μνημειακών Εγκαταστάσεων, καλούνται να απέχουν από τις φετινές εκδηλώσεις μνήμης στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης, με γενικό τίτλο «Πολιτική Αντίσταση», στις οποίες, όπως τονίζεται, είναι ευπρόσδεκτοι επιζώντες του, συγγενείς τους και ανθρωπιστικές οργανώσεις από τις δύο αυτές χώρες.

«Οι τεράστιες θυσίες που έκανε η Σοβιετική Ενωση ως μέρος των Συμμάχων στον αγώνα κατά του εθνικοσοσιαλισμού και στην απελευθέρωση πολλών στρατοπέδων συγκέντρωσης είναι αξέχαστες και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της ηπείρου μας. Η ανάμνηση του αφάνταστου πόνου που προκλήθηκε στους Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου στο σύστημα των στρατοπέδων συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν και η αντίστασή τους ενάντια στη ναζιστική βαρβαρότητα είναι και παραμένει κεντρικό καθήκον του αναμνηστικού έργου των θεσμών μας», αναφέρεται στην κοινή απόφαση.

«Ωστόσο, εν όψει του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και δεδομένων της αδικαιολόγητης βίας που χρησιμοποιείται και των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν μπορούμε παρά να τον καταδικάσουμε με τον σαφέστερο δυνατό τρόπο», προστίθεται στην κοινή ανακοίνωση, στην οποία απαιτείται ταυτόχρονα ο άμεσος τερματισμός του πολέμου.

Μέχρι την απελευθέρωσή του από συμμαχικά στρατεύματα στις 5 Μαΐου 1945, πάνω από 206.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη και από συνολικά 70 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σοβιετικής Ενωσης, γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, και για τους 122.797 από αυτούς –ανάμεσά τους και 3.700 Ελληνες– η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, είχαν ήδη αφήσει την τελευταία τους πνοή στα κρεματόρια του στρατοπέδου.

Εκείνη την εποχή, δεν γινόταν διάκριση μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, όπως δείχνει η ιστορία μιας μαζικής απόδρασης, όταν τη νύχτα της 2ας Φεβρουαρίου 1945, περίπου 500 Σοβιετικοί κρατούμενοι αποτόλμησαν μια οργανωμένη απόπειρα απόδρασης, της οποίας επέζησαν μόνο δώδεκα, μετά το ανθρωποκυνηγητό που ακολούθησε και το οποίο τα τάγματα των διαβόητων «SS» αποκαλούσαν κυνικά «κυνήγι κουνελιού Μιούλφιρτελ» (το όνομα της περιοχής).

Μόλις πριν από έναν χρόνο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν τίμησε μετά θάνατον τη Μαρία Λάνγκταλερ (1888-1975), από την Ανω Αυστρία, η οποία είχε σώσει τότε δύο Σοβιετικούς δραπέτες του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης που προέρχονταν και οι δύο από τη σημερινή Ουκρανία.

Μετά τον πόλεμο, οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους. Κάθε χρόνο, στην επέτειο απελευθέρωσής του, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι πλέον εν ζωή από τους επιζώντες του.

Ο εκλιπών το 2011 αξέχαστος μεγάλος Ελληνας συγγραφέας, ποιητής και ακαδημαϊκός Ιάκωβος Καμπανέλλης, που υπήρξε επί δυόμισι χρόνια κρατούμενος στο Μαουτχάουζεν και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του, ήταν ο πρώτος ο οποίος δημοσίευσε ήδη το 1963 τα βιώματά του στο μυθιστόρημα-σταθμός «Μαουτχάουζεν», το οποίο έχει κάνει μέχρι σήμερα πάνω από 30 ανατυπώσεις και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Το μνημειώδες μουσικό έργο του, «Μαουτχάουζεν», ο παγκόσμιος Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το 1965, σε ποίηση Ιάκωβου Καμπανέλλη, έχοντας ερμηνεύτρια τη μοναδική και σε πολύ νεαρή ακόμη ηλικία Μαρία Φαραντούρη.

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης είχε βρεθεί δίπλα στον κορυφαίο Ελληνα μουσικοσυνθέτη, όταν εκείνος είχε πρωτοπαρουσιάσει το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου, στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, τον Μάιο του 1988.

Επρόκειτο για μια ιστορική συναυλία με την αξεπέραστη Μαρία Φαραντούρη, την Ανατολικογερμανίδα Γκίζελα Μάι και την Ισραηλινή Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη (στα ελληνικά, γερμανικά και εβραϊκά, αντίστοιχα), παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.

Νοερά, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης ήταν παρών, ως τιμώμενο πρόσωπο, στην επίσης ιστορικής σημασίας δεύτερη παρουσίαση του έργου στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης, από τον ίδιο τον συνθέτη –σε μια συγκλονιστική ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη και παρουσία πάλι του καγκελάριου Φραντς Βρανίτσκι– τον Μάιο του 1995, στην 50ή επέτειο από την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν.

Οπως «παρόν» ήταν και είναι το πνεύμα του Μίκη Θεοδωράκη και του Ιάκωβου Καμπανέλλη και στα χρόνια που ακολούθησαν, κατά την ετήσια τελετή μνήμης που πραγματοποιείται στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου το μουσικό σχήμα της Βιέννης «Οι Ελληνες» φροντίζει να παρουσιάζει το «Μαουτχάουζεν» κάθε χρόνο και μέχρι σήμερα στο εκεί ελληνικό μνημείο, όπως το παρουσίασε και στο κεντρικό μνημείο το 2005, με την ευκαιρία της τότε 60ής επετείου της απελευθέρωσης του στρατοπέδου συγκέντρωσης.

Δημήτρης Δημητρακούδης

Πηγή: ΕφΣυν

Οι Πράσινοι ως «πλασιέ» του ΝΑΤΟ και η πορεία «απενοχοποίησης» της Γερμανίας

Είναι πολλά τα λεφτά του πετρελαίου, αλλά και της «ανοικοδόμησης» της Ουκρανίας

Η «επικίνδυνη» (αποτυχημένη;) αποστολή του καγκελάριου της Αυστρίας στη Μόσχα