Κομισιόν: Τελεσίγραφο για την απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης

Αρκετές χώρες διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν τεράστια ποσά επιδοτήσεων, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να βάλει τέλος στις ελπίδες των κυβερνήσεων για παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους €650 δισ. πέραν του 2026.

Η απόφαση, που αναμένεται να ανακοινωθεί στις 4 Ιουνίου, θα απογοητεύσει τους κύριους ωφελημένους του προγράμματος, κυρίως την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Πολωνία — όλες χώρες που ζητούσαν παράταση της ημερομηνίας λήξης, γράφει το Politico. Στην ίδια θέση θα βρεθεί και η Ελλάδα.

Ορισμένες χώρες εξακολουθούν να προσπαθούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις επιχορηγήσεις του προγράμματος, του λεγόμενου Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε το 2021 ως Tαμείο ύψους €650 δισ. για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης της Ευρώπης μετά την πανδημία Covid-19.

Ωστόσο, η Επιτροπή θα δηλώσει ότι δεν υπάρχουν νομικές βάσεις για την παράταση της ημερομηνίας λήξης, σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Politico υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.

Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ εκταμιεύει τα κονδύλια μόνο αφού διαπιστώσει ότι οι χώρες έχουν εκπληρώσει ένα σύνολο στόχων και μεταρρυθμίσεων. Αυτοί οι στόχοι, ωστόσο, έχουν αποδειχθεί δύσκολοι για πολλές χώρες, οδηγώντας σε καθυστερήσεις.

Η ενεργειακή κρίση και η άνοδος του πληθωρισμού μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 ανάγκασαν πολλές χώρες να τροποποιήσουν τα σχέδιά τους, προκαλώντας περαιτέρω καθυστερήσεις στις αιτήσεις πληρωμής.

Για τη μέγιστη απορρόφηση των κονδυλίων, η Επιτροπή αναμένεται να εστιάσει πλέον στη βοήθεια προς τα κράτη-μέλη ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτούμενες προϋποθέσεις πριν από τη λήξη της προθεσμίας.

«Τα κράτη-μέλη πρέπει επειγόντως να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους και να αφαιρέσουν όποιες δράσεις δεν είναι πλέον εφικτές», δήλωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ο Επίτροπος Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις.

Ο Ντομπρόβσκις επιβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης μαζί με τον Επίτροπο Συνοχής Ραφαέλε Φίτο, ο οποίος προέρχεται από το δεξιό κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Ιταλίδας Πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Η ιταλική κυβέρνηση, και ιδίως ο Υπουργός Οικονομικών Τζανκάρλο Τζιορτζέτι, πιέζει έντονα για την παράταση του προγράμματος.

Παρά την πίεση, η νομική υπηρεσία της ΕΕ έχει απορρίψει προσφάτως τις προσπάθειες να παραταθεί η ισχύς του Ταμείου χωρίς επίσημη τροποποίηση των κανόνων που συμφωνήθηκαν το 2021, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι με γνώση των διαδικασιών.

Η αλλαγή των κανόνων απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των κρατών-μελών — κάτι δύσκολο πολιτικά, λόγω της μακροχρόνιας αντίθεσης χωρών του Βορρά, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, στην παράταση.

Σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες, οι χώρες πρέπει να υποβάλουν αιτήματα πληρωμής έως τις 31 Αυγούστου 2026. Αυτό αφήνει αρκετό χρόνο στην Επιτροπή για να εγκρίνει τις αιτήσεις και να διανείμει τα κονδύλια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026.

Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει εκταμιεύσει περίπου €315 δισ. από τα συνολικά €648 δισ. σε επιχορηγήσεις και δάνεια, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της.

Απέναντι στον κίνδυνο απώλειας της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, οι χώρες επινοούν εναλλακτικές λύσεις για να εξασφαλίσουν τα κονδύλια πριν από την προθεσμία.

Η Επιτροπή ενέκρινε ήδη αίτημα της Πολωνίας αυτή την εβδομάδα για μεταφορά σχεδόν €6 δισ. από δάνεια για πράσινα έργα, όπου η ζήτηση ήταν χαμηλή, προς πιο δημοφιλείς πρωτοβουλίες.